Жарықтың электромагниттік табиғаты; жарықтың жылдамдығы Жарықтың дисперсиясы; Жарықтың интерференциясы Жарықтың дифракциясы; дифракциялық торлар Жарықтың поляризациясы

Жарықтың электромагниттік табиғаты; жарықтың жылдамдығы Жарықтың дисперсиясы; Жарықтың интерференциясы Жарықтың дифракциясы; дифракциялық торлар Жарықтың поляризациясы

o «Жарық жылдамдығын қалай өлшеуге болады?»

o «Призма арқылы өткен ақ жарықтың түстерін қайдан байқаймыз?»

o «Сабын көпіршігіне күн сәулесі түскенде пайда болатын түстер интерференцияның нәтижесі екенін білесіңдер ме?»

ai.invideo.io

1. Жарық жылдамдығын анықтаудың әдістері . Теориялық сұрақтар: Жарық жылдамдығын анықтау әдістерін түсіндіру.

• Теория: Жарық жылдамдығын зертханалық және астрономиялық әдістермен анықтаудың қысқаша түсіндірмесі. Мысалы, Фуко әдісі мен Ремердің Юпитер серіктерін бақылауы.

• Зерттеу тапсырмасы: Оқушылар топтарға бөлініп, жарық жылдамдығын анықтаудың зертханалық әдісі бойынша зерттеу жұмысын жасайды. Әр топ зерттеу барысында өздеріне ұсынылған есепті шешеді.

- Фуконың жарық жылдамдығын анықтау әдісінде, айналмалы айнаның бұрыштық жылдамдығы 500 айн/сек (радиан/сек) екенін ескеріңіз. Жарық сәулесі айнаны 10 м қашықтықтағы айнадан шағылып өтеді. Егер сәуле бұрылысы 1 градусқа тең болса, жарық жылдамдығын анықтаңыз.

2. Ақ жарықтың жіктелуі

• Практикалық тапсырма: Призма арқылы ақ жарықты өткізу тәжірибесі (мұғалім демонстрация жасайды немесе оқушыларға арнайы видеоролик көрсетіледі).

• Топтық тапсырма: Оқушыларға спектрдегі әр түстің толқын ұзындығын анықтауға арналған қысқаша есептер беріледі. Топтар жарықтың әр түсінің ерекшеліктерін талдайды

- Егер призмадан өткен қызыл жарықтың сыну бұрышы 42∘ болса және жарықтың сыну көрсеткіші n=1.33, жарық толқын ұзындығын анықтаңыз. Қызыл жарықтың вакуумдегі жылдамдығы c=3×108 м/с

3. Интерференция және дифракция . Топтық жұмыс: Интерференциялық максимумдар мен минимумдарды анықтау.

• Теория: Механикалық және жарық толқындарының интерференциялық көрінісін салыстыру. Френель дифракциясының негізгі принциптерін түсіндіру.

• Практикалық тапсырма: Жұқа пленкадағы интерференциялық бейнелерді бақылай отырып, максимум мен минимум шарттарын анықтау.

• Топтық жұмыс: Әр топ жұқа пленка арқылы интерференция шарттарын анықтайтын тапсырмаларды шешеді және нәтижелерді талқылайды.

- Қалыңдығы t=5×10−7 м болатын жұқа пленкаға λ=600 нм жарық түседі. Интерференциялық максимум шартын анықтаңыз.

3. Жұптық жұмыс Талдау тапсырмасы: Механикалық және жарық толқындарының интерференциялық бейнелерін салыстыру

Оқушыларға екі сұрақ беріңіз:

o «Механикалық және жарық толқындарының интерференциялық көріністерінің ұқсастықтары мен айырмашылықтары қандай?»

o «Жарықтың дифракция құбылысының көрінісі қандай?»

Жарық жылдамдығын алғаш рет астрономиялық әдіспен анықтаған кім?

1. Исаак Ньютон
2. Христиан Гюйгенс
3. Оле Ремер
4. Леон Фуко

Фуко әдісінде жарықтың айналмалы айналар арқылы бұрылғаннан кейінгі сәуленің уақытын өлшеу қандай принципке негізделген?

1. Жарықтың түзу сызықты таралуы
2. Жарықтың сынуы
3. Жарықтың шағылуы
4. Жарықтың интерференциясы

Ремер әдісінде Юпитердің серігінің қозғалысын бақылау кезінде жарық жылдамдығы қалай анықталды?

1. Жарықтың сыну бұрышын өлшеу арқылы
2. Жарықтың шағылу бұрышы арқылы
3. Жарықтың уақыттық кешігуін бақылау арқылы
4. Жарықтың таралу жылдамдығын тікелей өлшеу арқылы

Призмадан өткен ақ жарықтың жіктелуі қандай құбылысқа негізделеді?

1. Интерференция
2. Дифракция
3. сыну
4. шағылу

Ақ жарықтың призмадан өткеннен кейінгі негізгі түстері қандай?

1. Қызыл, жасыл, көк
2. Ақ, қара, сұр
3. Қызыл, қызғылт-сары, сары, жасыл, көк, көгілдір, күлгін
4. Қызыл, көк, күлгін

Призма арқылы жарықтың жіктелуі кезінде қай түс ең көп бұрылады?

1. қызыл
2. жасыл
3. көгілдір
4. күлгін

Интерференция құбылысында екі толқынның фазалары сәйкес келгенде қандай құбылыс байқалады?

1. Дифракция
2. шағылу
3. максимум (күшейтілген интерференция)
4. минимум(әлсіреген интерференция)

Механикалық және жарық толқындары арасындағы интерференциялық ұқсастық неде?

1. Екеуі де вакуумда таралады
2. Екеуі де фазалық айырымға байланысты күшейтіліп немесе әлсірейді
3. Екеуі де әрдайым бірдей жылдамдықпен таралады
4. Екеуі де тек бір ортада таралады

Қайсысы механикалық толқындардың интерференциясына тән?

1. Электромагниттік өрістің өзгеруі
2. Фазалық айырым нәтижесінде амплитуданың өзгеруі
3. Толқындардың магнит өрісіне әсері
4. Вакуумдағы таралу

Дифракция дегеніміз не?

1. Жарықтың сыну құбылысы
2. Жарықтың шағылу құбылысы
3. Жарық толқындарының тосқауылдан немесе саңылаудан өткен кездегі таралуының өзгеруі
4. Жарықтың толық жұтылу құбылысы

Дифракция құбылысы қай жағдайда күштірек байқалады?

1. Саңылаудың өлшемі жарық толқынының ұзындығынан үлкен болғанда
2. Саңылаудың өлшемі жарық толқынының ұзындығына шамалас болғанда
3. Жарықтың толқын ұзындығы өте қысқа болғанда
4. Жарықтың қарқындылығы жоғары болғанда