Les 3: seksueel grensoverschrijdend gedrag

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Wat versta jij onder seksueel misbruik?

00:21

Strafbaar?

1. Ja
2. Nee

Seksueel misbruik

Seksueel misbruik is een ernstige vorm van seksueel geweld over een langere periode. We spreken over seksueel misbruik bij het plegen van seksueel overschrijdend gedrag wanneer er misbruik wordt gemaakt van de bestaande machtsverhouding, bijvoorbeeld volwassene-kind, hulpverlener-cliënt, leidinggevende-werknemer, leerkracht-leerling. 

Seksuele handelingen waarbij misbruik wordt gemaakt van een leeftijds- of machtsverschil, noemen we seksueel misbruik. Seksueel misbruik is strafbaar, ook al wordt er geen geweld gebruikt. Misbruik kan voorkomen binnen een gezin, de familie of de vriendenkring, in een jeugdinstelling, een sportclub of in een religieuze organisatie. Het kan lange tijd voortduren.

Mensen die seksueel misbruikt zijn, voelen vaak schaamte, schuldgevoelens en angst. Soms bestaan tegenstrijdige gevoelens, zoals woede en loyaliteit, naast elkaar. Deze emoties kunnen u belemmeren in de dingen die u graag wilt doen of ervaren.

Misbruik kan voorkomen binnen een gezin, de familie of de vriendenkring, in een jeugdinstelling, een sportclub of in een religieuze organisatie. Het kan lange tijd voortduren.

Mensen die seksueel misbruikt zijn, voelen vaak schaamte, schuldgevoelens en angst. Soms bestaan tegenstrijdige gevoelens, zoals woede en loyaliteit, naast elkaar.

Aanranding

Er is sprake van aanranding bij ongewenst aanraken of laten aanraken van geslachtsdelen (bijv. billen of borsten). Ook onder dwang zoenen of toe moeten kijken hoe iemand masturbeert valt ook onder aanranding.

Verkrachting

Bij verkrachting is er sprake van ongewenst binnendringen in het lichaam (mond, vagina of anus) van het slachtoffer, met penis, vingers of een voorwerp.  Sinds 1991 is verkrachting binnen het huwelijk ook strafbaar. 

Verschil aanranding/verkrachting

Bij zowel een  verkrachting  als een aanranding  is sprake van seksuele handelingen tegen de wil. Hier is geen toestemming voor gegeven. 

Het verschil tussen een verkrachting en een aanranding is wettelijk bepaald. Bij een verkrachting is er sprake van het ongewenst seksueel binnendringen van het lichaam. Bij een aanranding gebeurt dit niet. Bij een aanranding kun je denken aan het ongewenst aanraken of laten aanraken van de geslachtsdelen of een ongewilde zoen.

Online seksueel misbruik

Seksueel misbruik via internet komt steeds vaker voor. Volwassenen, maar ook jongeren en kinderen kunnen hiermee te maken krijgen. 

Vormen online seksueel misbruik

• - Grooming (digitaal kinderlokken) 

• - Sexting (naaktbeelden verspreiden zonder toestemming)

- Sextortion (chantage met naaktbeelden)

Seksuele intimidatie

Seksuele intimidatie is seksueel getint gedrag dat door de persoon aan wie het is gericht als ongewenst wordt ervaren. Dit gebeurt bijvoorbeeld door seksueel getinte opmerkingen, seksuele gebaren of lichamelijke betasting.

Vormen seksuele intimidatie

• Verbale intimidatie
  
• - Iemand stelt bijvoorbeeld intieme vragen over uw privéleven, probeert een afspraak te maken of stuurt u seksueel getinte berichtjes.
  

Non-verbale intimidatie

- Iemand maakt seksueel getinte gebaren of toont seksuele afbeeldingen.

De dader

Er bestaat geen stereotype dader en uit onderzoek is gebleken dat in 80% van de gevallen de dader een bekende is van het slachtoffer. Een verkrachting of aanranding kan ook plaatsvinden binnen een huwelijk, relatie of  goede vriendschap. Ook in die situatie is een verkrachting of aanranding strafbaar.

Wat beweegt de dader tot seksueel overschrijdend gedrag?

Zelf misbruikt zijn in het verleden

Overmatig gebruik van genotsmiddelen

Persoonlijkheidsstoornissen (anti-sociaal PS, narcisme)

Er kunnen nog veel meer persoonlijke omstandigheden/ontwikkelingen zijn waarom iemand dit gaat doen.

0

Signalen van seksueel misbruik 

Medische Signalen: 

• Onverklaarbare beschadigingen of bloedingen van vagina, penis of rectum
•  Bloed, sperma van anderen in vagina of anus

Gedragssignalen:

• De cliënt vertelt over misbruik (spontane onthulling ) OF client keert juist in zichzelf
  
• Risicovolle seksuele contacten leggen.
• Situatie gebonden ongepast gedrag.
  

Omgevingssignalen:

• Gezingssignalen; eerder misbruik in een gezin of afgesloten/geïsoleerde gezinnen
• Instellingssignalen; gesloten/weinig transparantie naar buiten of niet professionele houding
• Hulpverleners die een risico nemen; exclusieve relatie met cliënt of verwarrende relatie

Effecten misbruik

Zelfverwaarlozing

Sociale isolement

Angststoornissen

Diepe schaamtegevoelens

Persoonlijkheidsstoornissen (bijv. Borderline)

En niet te vergeten... SOA!

Hoe heb je deze les ervaren?

Tips/tops voor mij?