De microscoop

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Biologie

De microscoop

Lesdoelen

• Je kunt de onderdelen van de microscoop benoemen.

• Je kunt de onderdelen van de microscoop op de juiste wijze gebruiken.

• Je kunt de microscoop netjes opruimen.

Wat is een preparaat?

1. Het voorwerp dat je bekijkt onder de microscoop
2. Het voorwerpglas en dekglas onder de microscoop
3. Het voorwerpglas, met voorwerp en dekglas
4. Alle lenzen op de microscoop

Kijken 

Als je met het blote oog een object of organisme niet zo goed kunt zien, kun je gebruik maken van een loep (vergrootglas) of microscoop. 

De Microscoop

De twee belangrijke microscopen

1. Elektronenmicroscoop.
2. Lichtmicroscoop.

Op school wordt er gewerkt met een lichtmicroscoop.

Kijken met een microscoop

Statief en voet:  Je pakt een microscoop vast bij het statief en met de andere hand onder de voet.

Oculair: de bovenste lens:  10x vergroten 

Tubus: De buis waar het oculair zit. Het oculair zit los in de tubus. Houd de microscoop dus nooit ondersteboven, want dan valt het oculair eruit!

Revolver. Dit is een draaibare schijf waarin de onderste lenzen zitten geschroefd.

Objectieven: De onderste lenzen. Aan de meeste schoolmicroscopen zitten drie objectieven. 

• Het kleinste objectief vergroot  4x, 
• de middelste 10x 
• de grootste 40x. 

Grote schroef

Kleine schroef

Waar moet je een microscoop aan vasthouden?

1. Objectief
2. Oculair
3. Statief
4. Tubus

Door welk gedeelte van de microscoop kijk je?

1. diafragma
2. objectief
3. oculair
4. revolver

Kijken met een microscoop

Tafel: Plek waarop je het preparaat neerlegt.

Preparaat: Datgene wat je wil bekijken onder de microscoop. 

Preparaatklemmen: Houden het preparaat vast

grote schroef:  verandert de afstand tussen de tafel en de objectieven snel

 kleinste schroef: verandert de afstand langzaam. Hiermee kun je nauwkeurig scherpstellen.

Lamp:  Laat licht door het preparaat heen schijnen.

diafragma. Hiermee kun je regelen hoeveel licht er door de lenzen valt. 

Grote schroef

Kleine schroef

Waarvoor gebruik je de kleine schroef van een microscoop?

1. Hiermee beweeg je de tafel omhoog en omlaag
2. Hiermee kun je nauwkeurig scherpstellen
3. Hiermee zet je het preparaat vast
4. Hiermee regel je de hoeveelheid licht

Preparaat

Een preparaat leg je tussen de preparaatklemmen op de tafel van de microscoop.

Diafragma

Wat is de functie van het 'diafragma' van de microscoop?

1. het preparaat vergroten
2. hoeveelheid licht te regelen
3. microscoop aan vastpakken
4. microscoop aan/uit zetten

Maak onderdeel A

• revolver
• objectief
• preparaatklemmen
• diafragma
• lampje
• oculair
• statief
• tafel
• grote schroef
• kleine schroef

Onderdelen

1. Tubus

2. Revolver

3. Objectief

4. Preparaatklemmen

5. Diafragma

6. Lamp

7. Oculair

8. Statief

9. Tafel

10. Grote en kleine schroef

11. Voet

objectief 4x, 10x, 40x

oculair 10x

Vergroting berekenen

Hoe ver je iets vergroot kun je berekenen.

Het oculair heeft een vergroting: 10x

Het objectief kan verschillende vergrotingen hebben, bijvoorbeeld 4x.

Om de juiste vergroting te berekenen:

Oculair maal objectief

Vergeet niet de vergroting te vermelden bij  een biologische tekening van het voorwerp dat je bekijkt onder de microscoop. 

Het objectief
heeft een vergroting van 4x
wat is de totale vergroting bij een oculair van 10x

1. 10x
2. 4x
3. 40x
4. 400x

Vergroting

Als je een preparaat bekijkt, begin je altijd scherp te stellen bij de kleinste vergroting: 4x

 Je kunt dan gemakkelijk het voorwerp in het preparaat vinden. Bovendien is dan de kans klein, dat het objectief tegen het preparaat aan komt.

Als je een preparaat bekijkt, gebruik je dan het grootste objectief eerst?

1. juist
2. onjuist

revolver

objectief

oculair

tubus

draaibaar magazijn

houder van het oculair

ooglens, vergroot 10x

lens, vergroot 4x, 10x en 40x

Maak onderdeel B

1. Aan welk deel mag je een microscoop optillen

2. Hoe heet de bovenste lens waar je door kijkt?

3. Hoe heten de lenzen van de revolver?

4. Welke vergroting heeft de kleinste lens?

5. Welke schroef gebruik je bij kleine vergrotingen eerst?

6. Welke drie vergrotingen kun je met de microscoop bereiken? Vul het schema in.

Objectief: 4x of 10x of 40x

Maak onderdeel B

1. Aan welk deel mag je een microscoop optillen: Statief en voet

2. Hoe heet de bovenste lens waar je door kijkt? Oculair

3. Hoe heten de lenzen van de revolver? Objectieven

4. Welke vergroting heeft de kleinste lens? 4 keer

5. Welke schroef gebruik je bij kleine vergrotingen eerst? Grote schroef

6. Welke drie vergrotingen kun je met de microscoop bereiken? Vul het schema in.

10 x 4 = 40

10 x 10 = 100

10 x 40 = 400

oculair

statief

tafel

tubus

voet

lamp

voet

stelschroef

diafragma

tafel

objectief

tubus

kleine schroef

objectief

diafragma

revolver

preparaatklemmen

grote schroef

0

Als je niets ziet...

Als je geen beeld krijgt, kan dit de volgende oorzaken hebben.

1. Je hebt de revolver niet goed gedraaid, zodat het objectief niet precies boven het preparaat staat. Bij de meeste microscopen 'klikt' de revolver in de goede stand.

2. Het preparaat ligt niet goed boven de opening in de tafel.

3. Je gebruikt een te sterke vergroting.

4. Het diafragma laat geen licht door.

5. Het lampje staat niet aan. 

Controleer dit voordat je hulp vraagt.

Afsluiten

Hoe ging het?

Hoe vond je het?