Franse Revolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

De Franse Revolutie

1. Een oneerlijke verdeling

L'État, c'est Moi

• De wil van de koning is wet. Dit noem je absolutisme. 
  

• Lodewijk XIV was een Franse koning met asolute macht. 
• Deze macht is door god gegeven: droit divin (goddelijk recht)
• Lettres de cachet  

• Mercantilisme --> eigen economie beschermen ten koste van de economie van een ander

De Zonnekoning

• Lodewijk XIV (1638-1715) was één van de machtigste koningen van Frankrijk. 
• Hij werd koning toen hij 5 jaar was. Tot zijn 23e werd Frankrijk daarom bestuurd door eerste minister Mazarin.

• Hij zorgde ervoor dat iedereen naar Lodewijk zou luisteren en dat hij de absolute macht had.

Pak je smartphone of tablet en klik op de link om het paleis van Versailles van binnen te bekijken!

De Verlichting

vanaf ±1700

• Een periode waarin mensen hun kennis (willen) vergroten, door steeds meer uit te gaan van het verstand (rede, ratio)

• Hierdoor krijgen mensen ook meer kritiek op de koning, de Kerk en de adel.
  

	De Republiek der zeven verenigde Nederlanden	Frankrijk
Staatkundig gebied (bestuur)
Economisch gebied

Sleep de elementen naar de juiste plek in de tabel

Mercantilisme

Particularisme

Absolutisme

Handels-kapitalisme

Het absolutisme werkte door op verschillende terreinen. Waar hoort elk terrein bij? Sleep ze naar de juiste uitwerking van het absolutisme.

Afschaffen Edict van Nantes

Lettre de cachet

Mercantilisme

Voerde vele oorlogen om zijn macht uit te breiden

Politiek

Militair

Economisch

Religieus

Standensamenleving

Absolutisme

Wetenschappelijke revolutie

mercantilisme

Alleen burgers moeten belasting betalen

Verlichting

Ancien Regime

rationalisme

traditie

gelijkwaardigheid

Trias Politica 

onderzoek en experiment

standenmaatschappij

absolutisme

natuurrechten 

Misoogst

1788

• Door mislukte oogsten waren de graanprijzen (en dus ook de prijs van brood) enorm gestegen. Er ontstonden zelfs hongersnoden.

• Ondertussen moest de 3e stand wél veel belasting betalen.
  

Frankrijk gaat failliet

mei 1789

• Feesten, paleizen, bestuur en oorlogen kosten heel veel geld, maar het geld is op. 
• Koning Lodewijk XVI wil graag meer geld hebben, en roept daarom (voor het eerst in 175 jaar) de Staten-Generaal bij elkaar. De vergadering van de 3 standen. Ook werd aan de standen gevraagd al hun klachten op te schrijven

Uitleg 

De laatste keer dat de Staten-Generaal bijeen was geroepen was in 1614! geweest. Waarom werd de Staten-Generaal niet meer bijeengeroepen door de koningen?

Uitleg

Het hele land was in rep en roer: wie mogen er worden afgevaardigd? Wat moet er in de klachtendossiers worden beschreven? 

Belasting was nu niet het enige

discussiepunt meer. De derde 

stand eiste meer en meer vrijheden 

voor zichzelf op. Er verschenen vele 

spotprenten waarin de derde stand 

werd onderdrukt door de eerste twee. 

• De 3e stand hoopt dat de koning nu eindelijk eens naar hen zou luisteren: verlaging van de belasting en/of afschaffing van de privileges. 
• Helaas: er gebeurt erg weinig. Dit komt ook omdat er per stand wordt gestemd. En de koning heeft altijd de adel en de geestelijkheid mee.

• De leiders van de 3e stand zijn boos en teleurgesteld, en lopen weg...
  

De derde stand was ontevreden omdat (= dieperliggende oorzaken F.R.): 

1. Ze vrijwel geen macht hadden. 

2. Ze als enige stand belasting moesten betalen.

3. In 1789 was er een mislukte oogst geweest; er heerste hongersnood onder de armen. 

4. Verlichtingsideeën van o.a. Rousseau, Montesquieu en Locke enorm aansloegen bij de rijkere burgerij. Bijvoorbeeld het idee dat je niet zomaar overheerst mag worden zonder toestemming (Rousseau).

Aantekening

Ruzie over de stemprocedure. 1/3e stemmen naar de eerste stand, 1/3e stemmen naar de tweede stand en 1/3e van de stemmen naar de derde stand. 

Ancièn régime --> burgers kregen niets voor elkaar. 

 17 juni 1789: uitroepen Nationale Vergadering = begin Franse Revolutie. 

Uitleg

Enkele edelen en geestelijken sloten zich aan bij de Nationale Vergadering. 

20 juni 1789: Eed op de Kaatsbaan (Nationale Vergadering zou pas weg te gaan als Frankrijk een grondwet zou hebben). 

Lodewijk XVI gaf officieel toe, maar liet soldaten Parijs omsingelen

Eed op de kaatsbaan

juni 1789

• De 3e stand begint zijn eigen vergadering: de Nationale Vergadering.
• Een deel van de 1e en 2e stand sluit zich hierbij aan.
• Op een kaatsbaan spreken ze af pas uit elkaar te gaan als er een nieuwe grondwet is.

Eed op de kaatsbaan

1789

De 3e stand begint zijn eigen vergadering: de Nationale Vergadering.

Een deel van de 1e en 2e stand sluit zich hierbij aan.

Op een kaatsbaan spreken ze af pas uit elkaar te gaan als 

er een nieuwe grondwet is.

'Rien'

'Niets' in het Frans.

Dat was het enige dat Lodewijk XVI 's avonds opschreef in zijn dagboek.

Lodewijk had nog wel aan een adviseur gevraagd of het een 'opstand' was.

Deze gaf aan: "Het is geen opstand, het is een revolutie."

Lodewijk begreep er niets van: "Waarom?"

Geef een verklaring waarom dat koning Lodewijk XIV geen idee had waarom er een opstand gaande was.

14 juli 1789: Bestorming van de Bastille. 

= Een gevangenis en wapendepot in Parijs. Stond symbool voor de willekeurige veroordelingen van burgers onder het regime van de absolute koningen. Wordt nog vaak gevierd als begin van de Franse Revolutie, al hebben historici daar nog wel eens discussies over. 

Fase 1: Gematigde fase (1789 - 1792)

Fase waarin het Ancien Regime van zijn macht werd ontdaan en de revolutie in het teken stond van het opstellen van een grondwet. 

Belangrijke gebeurtenissen:

17 juni 1789: uitroepen Nationale Vergadering 

20 juni 1789: Eed op de Kaatsbaan

14 juli 1789: Bestorming Bastille

4/5 augustus 1789: Afschaffen privileges van het Ancien Regime

20 - 26 augustus 1789: Aannemen Verklaring voor de Rechten van de Mens en Burger

3 september 1791: Grondwet werd aangenomen, hierin werd de macht van de koning beperkt.

20 april 1792: Uitbreken oorlog tegen Oostenrijk en Pruisen die in de Franse Revolutie een bedreiging zagen. 

Grondwet 1791

Rijke mannen mogen stemmen

Macht van de koning is beperkt

Trias politica ingevoerd

Welke groep in de Franse samenleving de grote winnaar na het invoeren van de grondwet?

Hoe heet dit moordwapen?

1. Frikandellesnijder
2. Sciscor Blade Blood
3. Gelatine
4. Guillotine

Wat is het voordeel van dit wapen?

Fase 2: Radicale fase (1792 - 1794)

Fase waarin de revolutie in het teken stond van de woede van burgers op de eerste twee standen en het koningshuis. Deze woede ging gepaard met veel geweld tegen deze groeperingen. Het wordt ook wel De Terreur genoemd omdat onder leiding van Robbespierre er vele mensen stierven. Uiteindelijk belandde Robbespierre ook onder de guillotine omdat hij te extreem was. 

Belangrijke gebeurtenissen:

21 januari 1793: Lodewijk XVI wordt onthoofd

16 oktober 1793: Marie-Antoinette wordt onthoofd

28 juli 1794: Robbespierre wordt onthoofd. 

Einde van de Franse Revolutie

Na de Terreur die eindigde met de onthoofding van Robbespierre namen de gematigde revolutionairen de macht in de regering over. Frankrijk voerde nog altijd oorlog met het buitenland en de machtsstrijd tussen de radicale en gematigde aanhangers van de revolutie ging nog altijd door. De machtsstrijd werd enkel beëindigd toen Napoleon aan de macht kwam in 1799.  

Begrippen uit deze les

• absolutisme
  
• standen(maatschappij)
• Verlichting
• burgers
• rijke burgerij (bourgeoisie)
• edelen
• geestelijkheid
• grootgrondbezitters
• Staten-Generaal
• revolutie