H4.4 "Een nieuwe godsdienst"

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Bidden, vechten, werken

Een nieuwe godsdienst

Geschiedenis - Basis 1

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

...ken je de begrippen islam, Koran en moslim. (R)

...kan je uitleggen hoe de islam ontstond. (T1)

Wat is wat?

Dikgedrukt = een begrip

schuin = moeilijk woord

uitleg van begrip

Hierin staat de uitleg van het begrip. Schrijf het begrip en de betekenis op in je schrift.

uitleg van moeilijk woord

Hierin staat de uitleg van het moeilijke woord. Schrijf het op in je schrift.

uitleg

Hierin staat de uitleg over een bepaald onderwerp.

Deelvraag

Hoe ontstond de islam?

Een heilige plek in Mekka

De Arabische stammen die in de vroege Middeleeuwen rond Mekka woonden geloofden in meer goden tegelijk. 

Dat deden ze bij de Ka'aba.

Bij de stad Mekka kwamen verschillende handelsroutes bij elkaar. Hierdoor waren er altijd wel handelaren en anderen in de stad. 

Het is niet duidelijk hoe dit heiligdom ontstaan is; archeologische opgravingen bij de Kaäba om meer inzicht te krijgen zijn niet mogelijk. Volgens de meeste archeologen was het oorspronkelijk een plaatselijke cultusplaats voor de inheemse stammen die hier van oudsher woonden. Bij Mekka, dat toen een tussenstation was, kwamen verschillende handelswegen samen die vanuit Jemen naar Egypte, Anatolië en Mesopotamië liepen. Langzamerhand groeide het belang van deze plaats en doortrekkende handelaren brachten offergaven aan de plaatselijke goden en godinnen om veiligheid en succes voor hun reis af te smeken. De Koran noemt in de Soera De Ster drie van de godinnen die bij de Kaäba vereerd werden expliciet, namelijk al-Lât, al-Oezzâ en Manât. In de bijbehorende cultus werden zij gezien en vereerd als dochters van de pre-islamitische Allat.

In pre-islamitische tijden waren er in Arabië meer van dergelijke kubusvormige heiligdommen. Heden is in de Grote moskee van Sanaa in Jemen nog een soortgelijke constructie te zien.

Mohammed

Mohammed was een handelaar uit Mekka. Hij had op een nacht een vreemde droom, waarin een engel hem vertelde dat er één god is (Allah). 

Toen hij dat tegen mensen vertelde geloofde niemand hem. Omdat Mohammed door bleef gaan joegen ze hem in 622 de stad uit. 

Met deze gebeurtenis begint de islamitische jaartelling. 

Bron: Mohammed krijgt zijn eerste openbaringen van de engel Gabriel. Illustratie uit het boek Siyer-i Nebi door Hazine 1222. 

Afbeeldingen van God komen in de islamitische traditie niet voor. God is in de islam ook volkomen transcendent en moet zeker niet als mens, zoals soms binnen het christendom, worden voorgesteld.

Hoewel in soennitische kringen een streng verbod wordt geaccepteerd op het afbeelden van de profeet Mohammed, wordt dat verbod door sjiieten meestal verworpen. Dit omdat het niet zou blijken uit verzen uit de Koran. Soms wordt in die traditie Mohammeds gezicht niet afgebeeld. Volgens soennieten is het afbeelden van profeten niet toegestaan, omdat dit zou kunnen leiden tot idolatrie en aanbidding, terwijl juist enkel God vereerd mag worden. In de meest strikte interpretaties geldt dit zelfs voor afbeeldingen van levende wezens in het algemeen.

Tekeningen van mensen, dieren en planten komen bij de decoratie van gebouwen maar beperkt voor. In de vroege islam, in de tijd van de dynastie van de Omajjaden werden nog diverse schilderingen en mozaïeken van mensen, dieren en planten gemaakt. Voorbeelden hiervan zijn onder andere het badhuis Quseir Amra en de Grote moskee van Damascus, beide uit het begin van de 8e eeuw.

Het was kalief Yazid II die in 721 verklaarde dat afbeeldingen van mensen verboden waren.

Is deze bron een directe of indirecte bron?

Bron: Mohammed krijgt zijn eerste openbaringen van de engel Gabriel. Illustratie uit het boek Siyer-i Nebi door Hazine 1222. 

Bron: Illustratie uit het boek Siyer-i Nebi door Hazine 1222. 

1. Het is een directe bron, want het is gemaakt in de tijd van Mohammed.
2. Het is een directe bron, want het is niet gemaakt in de tijd van Mohammed.
3. Het is een indirecte bron, want het is gemaakt in de tijd van Mohammed.
4. Het is een indirecte bron, want het is niet gemaakt in de tijd van Mohammed.

Mohammed

Mohammed was een handelaar uit Mekka. Hij had op een nacht een vreemde droom, waarin een engel hem vertelde dat er één god is (Allah). 

Toen hij dat tegen mensen vertelde geloofde niemand hem. Omdat Mohammed door bleef gaan joegen ze hem in 622 de stad uit. 

Bron: Mohammed krijgt zijn eerste openbaringen van de engel Gabriel. Illustratie uit het boek Jami' al-Tawarikh (universele historie van de wereld) door Rashid al-Din in 1307. 

Afbeeldingen van God komen in de islamitische traditie niet voor. God is in de islam ook volkomen transcendent en moet zeker niet als mens, zoals soms binnen het christendom, worden voorgesteld.

Hoewel in soennitische kringen een streng verbod wordt geaccepteerd op het afbeelden van de profeet Mohammed, wordt dat verbod door sjiieten meestal verworpen. Dit omdat het niet zou blijken uit verzen uit de Koran. Soms wordt in die traditie Mohammeds gezicht niet afgebeeld. Volgens soennieten is het afbeelden van profeten niet toegestaan, omdat dit zou kunnen leiden tot idolatrie en aanbidding, terwijl juist enkel God vereerd mag worden. In de meest strikte interpretaties geldt dit zelfs voor afbeeldingen van levende wezens in het algemeen.

Tekeningen van mensen, dieren en planten komen bij de decoratie van gebouwen maar beperkt voor. In de vroege islam, in de tijd van de dynastie van de Omajjaden werden nog diverse schilderingen en mozaïeken van mensen, dieren en planten gemaakt. Voorbeelden hiervan zijn onder andere het badhuis Quseir Amra en de Grote moskee van Damascus, beide uit het begin van de 8e eeuw.

Het was kalief Yazid II die in 721 verklaarde dat afbeeldingen van mensen verboden waren.

Is deze bron een directe of indirecte bron?

1. Het is een directe bron, want het is gemaakt in de tijd van Mohammed.
2. Het is een directe bron, want het is niet gemaakt in de tijd van Mohammed.
3. Het is een indirecte bron, want het is gemaakt in de tijd van Mohammed.
4. Het is een indirecte bron, want het is niet gemaakt in de tijd van Mohammed.

Een nieuwe godsdienst: de islam

Mohammed vluchtte naar de stad Medina. Toen hij daar bleef vertellen over zijn dromen, gingen mensen hem geloven. Deze gelovigen noemden zichzelf moslims en hun geloof de islam. 

De dromen van Mohammed werden opgeschreven in een boek: de Koran. 

Bron: Mohammed krijgt de opdracht van de engel Gabriël om naar Mekka terug te keren. Illustratie uit het boek Siyer-i Nebi door Hazine 1222. 

moslim

Volgeling van Mohammed.

islam

Godsdienst van de mensen die de leer van Mohammed volgen.

Koran

Heilig boek voor moslims.

Is deze bron een directe of indirecte bron?

Bron: Mohammed krijgt zijn eerste openbaringen van de engel Gabriel. Illustratie uit het boek Siyer-i Nebi door Hazine 1222. 

Bron: Illustratie uit het boek Siyer-i Nebi door Hazine 1222. 

1. Het is een directe bron, want het is gemaakt in de tijd van Mohammed.
2. Het is een directe bron, want het is niet gemaakt in de tijd van Mohammed.
3. Het is een indirecte bron, want het is gemaakt in de tijd van Mohammed.
4. Het is een indirecte bron, want het is niet gemaakt in de tijd van Mohammed.

Een nieuwe godsdienst: de islam

Mohammed vluchtte naar de stad Medina. Toen hij daar bleef vertellen over zijn dromen, gingen mensen hem geloven. Deze gelovigen noemden zichzelf moslims en hun geloof de islam. 

De dromen van Mohammed werden opgeschreven in een boek: de Koran. 

Bron: Mohammed in Media. Uit een Arabisch Middeleeuws manuscript. 

moslim

Volgeling van Mohammed.

islam

Godsdienst van de mensen die de leer van Mohammed volgen.

Koran

Heilig boek voor moslims.

Is deze bron een directe of indirecte bron?

1. Het is een directe bron, want het is gemaakt in de tijd van Mohammed.
2. Het is een directe bron, want het is niet gemaakt in de tijd van Mohammed.
3. Het is een indirecte bron, want het is gemaakt in de tijd van Mohammed.
4. Het is een indirecte bron, want het is niet gemaakt in de tijd van Mohammed.

Een nieuwe godsdienst: de islam

Toen de groep islamieten groter werd ging Mohammed met ze terug naar Mekka. 

De inwoners van Mekka verdedigden zich tegen Mohammed, maar Mohammed won tot ieders verbazing. Kon er dan toch één god bestaan?

Veel inwoners werden moslim.

Bron: Mohammed reist terug naar Mekka. Uit 'het leven van een profeet' 1223.

moslim

Volgeling van Mohammed.

islam

Godsdienst van de mensen die de leer van Mohammed volgen.

Is deze bron een directe of indirecte bron?

Bron: Bron: Mohammed reist terug naar Mekka. Uit 'het leven van een profeet' 1223.

1. Het is een directe bron, want het is gemaakt in de tijd van Mohammed.
2. Het is een directe bron, want het is niet gemaakt in de tijd van Mohammed.
3. Het is een indirecte bron, want het is gemaakt in de tijd van Mohammed.
4. Het is een indirecte bron, want het is niet gemaakt in de tijd van Mohammed.

Bron: Mohammeds intocht in Mekka en de vernietiging van idolen. Mohammed is afgebeld in vlammen. Uit Hamla-i Haydari, 1808. 

Met welke gebeurtenis begint de islamitische jaartelling?

1. Met de geboorte van Jezus Christus.
2. Met de vlucht van Mozes naar de tempelberg.
3. Met de vlucht van Mohammed naar Midina.
4. Met de vlucht van Mohammed naar Mekka.

In welk jaar (christelijke jaartelling) begint de islamitische jaartelling?

1. Het jaar 570.
2. Het jaar 622.
3. Het jaar 628.
4. Het jaar 632.

A = geboorte van Mohammed.

B = goede antwoord

C = van Medina terug naar Mekka

D = jaar dat Mohammed dood ging.

Maak de zin af:
Voordat mensen islamitisch werden geloofden zij ...

1. Dat er maar één god was, maar dat was niet Allah.
2. Dat er meerdere goden waren, die vereerd werden bij de Ka'aba.

Maak de zin af:
Geloofden de mensen in Mekka de dromen van Mohammed?

1. Ja, iedereen had dezelfde droom gehad.
2. Ja, Mohammed was heel overtuigend over zijn dromen.
3. Nee, hun eigen god was namelijk veel beter dan die van Mohammed.
4. Nee, mensen geloofden dat er meerdere goden waren. Dat kon niet ineens anders zijn.

Stel dat iemand jou op straat aanspreekt en verteld dat een engel tot hem heeft gesproken in een droom. Zou jij die persoon geloven? Leg uit.

Wat betekent het begrip?
moslim

1. Een volgeling van Mohammed.
2. Een volgeling van Jezus.
3. Een heilig boek.
4. Een gebouw waar je god kan vereren.

Wat betekent het begrip?
Koran

1. Een volgeling van Mohammed.
2. Een volgeling van Jezus.
3. Een heilig boek.
4. Een gebouw waar je god kan vereren.

Wat betekent het begrip?
islam

1. Godsdienst van mensen die de leer van Mozes volgen.
2. Godsdienst van mensen die de leer van Jezus volgen.
3. Godsdienst van mensen die de leer van Boeddha volgen.
4. Godsdienst van mensen die de leer van Mohammed volgen.

Het Arabische Rijk

De islam kreeg al snel veel aanhangers. Toen Mohammed in 632 stierf, hadden de moslims een groot gebied veroverd. 

Ongeveer honderd jaar later (732) hadden de Arabieren het hele Midden-Oosten en Noord-Afrika veroverd. Ook waren delen van Spanje en Portugal onderdeel van het Arabische Rijk.

Bron 19 (blz. 96): Na de dood van Mohammed veroverden de moslims steeds meer gebied. Het donkergroene gebied is waar de Arabieren in het jaar 750 de macht hadden. 

Keerpunt in de geschiedenis

In 733 werden de Arabieren door het Frankische leger tegen gehouden bij het plaatsje Poitiers. 

Met deze slag (bij Poitiers) werd de opmars van de Arabieren in Europa tegengehouden. Het was zelfs het begin van de herovering op Arabische gebieden in Spanje en Portugal.

Bron: Slag bij Poitiers tussel de Frankrische koning Karel Martel en de Arabische emir Abdul Rahman. Schilderij uit 1834.

slag

In de geschiedenis wordt wel eens gesproken van een 'veldslag' of 'slag'. Hiermee wordt een strijd bedoeld tussen twee kanten die uitgevochten wordt. 

opmars

Dat een vijandelijk leger steeds verder in jouw gebied komt. 

herovering

Het 'veroveren' van gebied wil zeggen dat je gebied inneemt op je tegenstander. Als de tegenstander datzelfde gebied terug pakt, noemen we dat een 'herovering'.

Leren van elkaar

Mohammed had gezegd dat de Arabieren zo slim mogelijk moesten worden. Daarom wilden ze veel leren en beleefde het Arabische Rijk van de 8e tot de 13e eeuw haar Gouden Tijdperk!

Geneeskunde

De Arabieren schreven veel boeken van de Grieken over. Zo ook die van Hippocrates. 

Ook ontdekten zij:

• dat je door jezelf goed te verzorgen veel ziektes kon voorkomen.
• hoe het lichaam van een mens in elkaar zit en operaties kon doen!

Hunay ibn-Ishaq

Onder Hunayn ibn-Ishaq werden onder andere de geneeskundige werken van Hippocrates (Griekse geneeskundige) bewaard. Ook maakte hij tal van boeken over hoe je dingen als staar kon genezen.

Bron: Het oog volgens Hunay ibn-Ishaq. Uit een manuscript rond 1200.

Wiskunde

In India was bedacht dat je beter kon rekenen met de cijfers 0 t/m 9. Doordat de Arabieren dit overnamen, werden zij steeds beter in de wiskunde. 

Wij gebruiken deze cijfers nog steeds. Veel van de dingen die je nu leert bij wiskunde, komen van de Arabieren!

Bron: Bladzijde uit Omar Kayyams werk over kubistische vergelijkingen. Hij bewees hiermee hoe bogen berekend konden worden.  Rond 11e eeuw.

Aardrijkskunde

Omdat de Arabieren veel handelden met andere volkeren, verzamelden zij veel kennis over de wereld. 

De geleerde Muhammad al-Idrisi maakte een van de beste wereldkaarten uit de Middeleeuwen.

Bron: De wereldkaart uit 1154, getekend door Muhammad al-Idrisi.

Zoals je misschien opvalt is deze kaart ondersteboven. Dat kwam omdat het origineel het zuiden boven had. Deze wereldkaart is wel 70 dubbele pagina's groot! (Wel 2 meter!)

Kunst

Doordat Arabieren in de wiskunde geometrische vormen ontdekten, gingen ze dat toepassen in allerlei bouwwerken.

Hierdoor werden er prachtige paleizen en moskeeën gebouwd. Veel van deze gebouwen zijn nu nog steeds te bewonderen, zoals de Grote Moskee van Cordoba. 

Bron: Grote Moskee van Cordoba (Spanje). Hier zie je dat de Arabieren heel goed waren in het bouwen en versieren van geometrische vormen. Gebouwd in 961.

En nog véél meer...

Bron: de camera obscura door Ibn Al-Haytham. Hierdoor kunnen wij foto's maken.

Bron: het schaakspel. 

Bron: de spuit werd uitgevonden door Ammar al-Mawsili

Bron: het vergrootglas door Ibn Al-Haytham.

Bron: de voorloper van de gitaar; de oud.

In welk jaar stierf Mohammed?

1. Het jaar 570.
2. Het jaar 622.
3. Het jaar 628.
4. Het jaar 632.

A = geboorte van Mohammed.

B = goede antwoord

C = van Medina terug naar Mekka

D = jaar dat Mohammed dood ging.

Vul aan:
De Arabieren veroverden veel volkeren. Van elk volk probeerden ...

1. ...zij veel schatten te veroveren.
2. ...zij veel te leren.
3. ...ze mensen te bekeren tot de islam.
4. ...ze de taal over te nemen.

Waarom werden sommige Arabieren grote geleerden?

1. Omdat Jezus had gezegd dat ze veel moesten leren.
2. Omdat de Arabieren slimme mensen waren.
3. Omdat Mohammed had gezegd dat ze veel moesten leren.
4. Omdat de Arabieren goede bouwers waren.

Begrippen uit deze les

• islam
• Koran
• moslim

Welk begrip?
Godsdienst van mensen die de leer van Mohammed volgen.

1. Islam
2. Christendom
3. Jodendom
4. Boeddhisme

Welk begrip?
Heilig boek voor moslims.

1. De Thorah
2. De Bijbel
3. De Koran
4. Moslims hebben geen heilig boek.

Welk begrip?
Volgeling van Mohammed

1. christen
2. jood
3. boeddhist
4. moslim

Jaartallen uit deze les

• 622: vlucht van Mohammed naar Medina, start van islamitische jaartelling 
• 632: jaar dat Mohammed stierf
• 732: het Arabische Rijk grenst aan het rijk van de Franken

Zet de gebeurtenissen in de juiste volgorde. Let op: twee nummers horen bij één jaartal.

Begin bij de gebeurtenis die het eerst komt.

570

622

632

732

800

1

Karel de Grote wordt in Aken door de paus gekroond tot keizer van het Frankische Rijk.

2

Mohammed wordt geboren.

3

De Arabieren worden bij Poitiers verslagen. Hierdoor kunnen zij Europa niet veroveren.

4

Begin van de islamitische jaartelling.

5

Mohammed gaat dood.

6

Mohammed vlucht van Mekka naar Medina.

Personen uit deze les

• Mohammed

Hoe ontstond de islam?

Doordat een handelaar (Mohammed) droomde over een engel (Gabriël) die hem zij dat er maar één god was, ging Mohammed die boodschap verspreiden. Mensen geloofden hem eerst niet. Na zijn vlucht naar Medina gingen steeds meer mensen hem geloven, deze mensen noemen we moslims. En hun geloof de islam. De dromen en boodschappen van Mohammed werden opgeschreven in de Koran, het heilige boek van de moslims.

Doordat de Arabieren een groot rijk veroverden verspreidde de islam zich over het Midden-Oosten, Noord-Afrika en zelfs Spanje en Portugal. 

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over de lesstof die je niet goed hebt begrepen.