TLK8

• NT2
• HBO
• Studiejaar 4

9.4 - Doelen van schrijfvaardigheid

Instrumentele schrijfoefeningen = Gericht op het stimuleren van de taalverwerving. 'Hoe meer je oefent, hoe beter het gaat'

Functionele schrijfoefeningen = Het communicatieve doel van de schrijftaak staat centraal. Een klacht indienen, informatie geven.

Een NT2-cursist krijgt de volgende opdracht van de docent: 'beschrijf wat je dit weekend hebt gedaan'.

Is de NT2'er dan bezig met een instrumentele of een functionele schrijfoefening?

1. Instrumentele schrijfoefening
2. Functionele schrijfoefening

Eindtermen voor schrijfvaardigheid

- Het is moeilijk om te bepalen wanneer een NT2'er schrijfvaardig is. Het hangt er vanaf wat hij/zij met zijn schrijfproducten wil bereiken.

- Voor het vaststellen van diverse schrijfniveaus en gekoppelde leerdoelen, kunnen docenten een beroep doen op de eindniveaus van taalvaardigheid. Denk hierbij aan ERK, het Raamwerk NT2 en het Raamwerk Nederlands.

Het Raamwerk NT2 (1)

Het Raamwerk NT2 is een bewerking van het Common European Framework of Reference, een Europese niveaubeschrijving voor vaardigheid in de vreemde talen. 

Schrijfvaardigheidsniveaus ERK

- De schrijfvaardigheidsniveaus van het ERK zijn geformuleerd in termen van functionele schrijftaken.

- De niveaus beschrijven welke schrijftaken NT2-leerders op een ERK-niveau moeten uitvoeren.

- Samenvatting maken, klachten en brieven schrijven

Wat vind jij wat NT2-leerders moeten kunnen op A1-niveau (ERK)?

A1: ik kan een korte en eenvoudige ansichtkaart schrijven, bijvoorbeeld voor het zenden van vakantiegroeten. Ik kan op formulieren persoonlijke details invullen, bijvoorbeeld mijn naam, nationaliteit en adres noteren op een hotelinschrijvingsformulier.

Raamwerk NT2 (2)

Raamwerk NT2: niet alleen einddoelen, maar ook subvaardigheden en descriptoren. --> Vooral geschikt voor het beroepsonderwijs.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende categorieën: correspondentie | aantekeningen maken | berichten schrijven | formulieren invullen | verslagen | rapporteren | vrij schrijven

Er zijn drie subvaardigheden per domein: werk | opleiding | dagelijks leven

9.5 - Toetsing en beoordeling

- Door T2-leerders veel variatie aan toetsopdrachten aan te bieden, krijgen zij de kans om telkens te laten zien wat ze kunnen. Scoren zij slecht op een bepaald onderdeel, dan kunnen ze het 'goedmaken' met een ander onderdeel.

- Voorbeelden van toetsopdrachten: een e-mail schrijven, een Facebookbericht posten en een verslag schrijven.

- De toetsen zijn gekoppeld aan de ERK-niveaus.

Het beoordelen van teksten (1)

- Om te voorkomen dat alle T2-leerders op dezelfde manier worden beoordeeld als het gaat om leesvaardigheid, is het noodzakelijk dat beoordelaars (docenten) worden getraind.

- Principe 'alle neuzen dezelfde kant op'

Het beoordelen van teksten (2)

Om ervoor te zorgen dat beoordelaars allemaal op dezelfde manier nakijken, komen de instellingen voor toetsontwikkeling (CITO, Bureau ICE, etc.) met uitgebreide voorschriften, waarin alle antwoorden zo worden ingekaderd dat ze of goed, of fout zijn en er dus geen twijfel mogelijk is in het antwoord.

9.3 - Schrijven in een tweede taal

Leren schrijven in een tweede taal is niet hetzelfde als leren schrijven in de moedertaal. 

Het schrijfproces an sich is niet heel lastig, maar T2-leerders beschikken niet over voldoende talige middelen om zich begrijpelijk uit te drukken.

Verschillen

1. T2-leerders zitten nog middenin hun leerproces. De basis staat eigenlijk nog niet eens. Laat staan dat zij dan een goede tekst kunnen schrijven.
2. De moedertaal kan op allerlei manieren een rol spelen bij het schrijven van teksten in de tweede taal.
3. De kennis óver taal, teksten, opbouw en stijl ontbreekt nog. Het aanleren van de juiste conventies is ontzettend lastig.
4. Motivatie en attitude zijn twee ontzettend belangrijke factoren bij het schrijven van een tekst.

Geschreven teksten van T2-leerders

- De teksten die T2-leerders schrijven, geven een goed beeld van de tussentaal. Dit is de taal die eigenlijk net tussen de moedertaal en de tweede taal in zit. Kort door de bocht gezet is het hun 'eigen taaltje'.

- Een kenmerk hiervan is dat regels soms wel en soms niet worden toegepast. Het gaat om regels die niet geheel verworven zijn.

- De kwaliteit is daardoor niet stabiel.

De mevrouw die deze tekst heeft geschreven, komt uit Tsjechië. Ze lijkt het allemaal heel erg onder de knie te hebben, maar toch gaat het aan het eind mis. Wat gaat hier mis?

De rol van docenten in het schrijfproces

- Docenten moeten zich bewust zijn van de fouten die T2-leerders kunnen maken.

- Als een T2-leerder een grammaticale fout maakt, is het niet goed om deze continu aan te strepen. Hij/zij zit nog volop in het leerproces.

- Positief benaderen

Invloed van de moedertaal

- Als T2-leerders over onvoldoende middelen beschikken om zich in de tweede taal uit te drukken, dan vallen ze snel weer terug in de moedertaal.

- Het ligt niet altijd aan de schrijftaak die te moeilijk is. Soms maken cursisten het zichzelf ook veel te moeilijk.

- Veel cursisten gebruiken Google Translate. Ze denken dat dat wel werkt, maar vaak levert dat hele vreemde teksten op.

Heb je dit zelf ook wel eens gehad, bijvoorbeeld op de middelbare school?

--> Je leerde een nieuwe taal, bijvoorbeeld Duits of Frans. Bij het schrijven van een opdracht dacht je veel te moeilijk, waardoor je geen woord op papier kreeg. 0 = nooit - 10 = heel erg

010

Het hogere-ordeproces

Als een T2-leerder moet gaan nadenken over de opzet van een tekst, de tekststructuur en de uitwerking van bepaalde ideeën, dan wil hij/zij de moedertaal nog wel eens inzetten.

--> Het werkgeheugen wordt ontlast, waardoor het beter mogelijk is om de lijn van de opdracht vast te houden.