Thema 10 Blok 3 Eerste Wereldoorlog

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Blok 3: Eerste wereldoorlog

Lesdoelen les 1

Aan het einde van de les kun je:

• De bondgenootschappen beschrijven en de landen die daarbij horen.
  
• De oorzaken noemen voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.
  
• Uitleggen wat de aanleiding was voor de Eerste Wereldoorlog.
  
• Uitleggen hoe het Von Schlieffenplan had moeten werken.
  

Waar gaat dit blok over?

Sinds 1928 Last Post

De inwoners van Ieper doen dat om de bijna 90.000 Britse slachtoffers te herdenken die in de Eerste Wereldoorlog in de omgeving van Ieper vochten. 

Hoe ontstond de Eerste Wereldoorlog en waarom vielen er zoveel slachtoffers?

Eerst even de naam...

• De naam 'Eerste Wereldoorlog' werd pas voor het eerst rond 1920 gebruikt.

• Veelgebruikte namen voor de oorlog zijn: The Great War (En.), Der Grosse Krieg (Dld.), La Grande Guerre (Fr.) of De Groote Oorlog (Bel.)

We zijn beland in de tijd van Wereldoorlogen (1900-1950)

Nu

Jaar 0

1000

1500

1900

1700

1600

1800

Maken

Opdracht 1

Duitse eenheid - 1

1850-> Sterke groei industrie en handel. 

Duitsland bestond uit 36 verschillende staten, Pruisen was de grootste.  

In 1871 verklaarde Frankrijk de oorlog aan Pruisen. 

Pruisen sterk leger --> won samen met andere Duitse staten de oorlog.

 De Pruisische koning Wilhelm werd in Parijs tot keizer van het verenigde Duitsland gekroond.

Vernedering voor de Fransen.

Duitse eenheid - 2

De spanning liep verder op omdat Frankrijk de streek Elzas-Lotharingen aan Duitsland verloor. 

Daar zat veel ijzererts in de grond. 

Frankrijk voelde zich bedreigd door snelle groei bevolking Duitsland. 

Duitsland had ook een groter leger met modernere wapens dan Frankrijk. Het Verenigd Koninkrijk was ook bang voor Duitsland, maar dan vooral voor de Duitse vloot en de Duitse wens om koloniën te veroveren.

Elzas-Lotharingen

Maken

Opdracht 2, 3 en 4

Spannende tijden 

Rond 1900 was er steeds meer spanning. Er was dreiging van oorlog. Landen sloten daarom bondgenootschappen: ze beloofden elkaar te helpen als een van hen zou worden aangevallen. 

Wat zijn bondgenootschappen

1. Het sluiten van oorlog
2. Het sluiten van een deur
3. Het sluiten van vrede om elkaar in de oorlog met rust te laten
4. Het sluiten van vriendschap om elkaar in de oorlog te helpen

Geallieerden vs Centralen 

Het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Rusland vormden samen de Geallieerden.

Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk (Turkije) waren de Centralen.

Wie zijn de geallieerden?

1. Frankrijk, Groot Britannie, Rusland
2. Duitsland, Oostenrijk Hongarije, Italie
3. Duitsland, Frankrijk, Groot Brittanie
4. Rusland, Italie, Oostenrijk Hongarije

De Centralen waren?

1. Duitsland en Frankrijk
2. Duitsland en Rusland
3. Frankrijk en Rusland
4. Duitsland en Oostenrijk-Hongarije, Turkije

Wat hield het Von Schlieffenplan in?

1. Eerst Rusland aanvallen, dan Frankrijk
2. Via België, Frankrijk eerst aanvallen
3. België aanvallen
4. Oostenrijk aanvallen via Frankrijk

Kettingreactie 

Kettingreactie:

Rusland helpt Servië, Duitsland start Von Schlieffenplan.

Duitsland valt via België Frankrijk aan --> Verenigd Koninkrijk en Frankrijk steunen België en verklaren oorlog aan Duitsland -->

Eerste Wereldoorlog

Wat was het Von Schlieffenplan?

1. Eerst Rusland aanvallen, dan Frankrijk
2. Via België, Frankrijk eerst aanvallen
3. België aanvallen
4. Oostenrijk aanvallen via Frankrijk

Wat hield het Von Schlieffenplan in?

1. Duitsland verslaat Frankrijk voor Rusland gemobiliseerd is
2. Frankrijk verslaat Duitsland voor Rusland gemobiliseerd is
3. Duitsland verslaat België voor Frankrijk gemobiliseerd is
4. Duitsland verslaat Rusland voor Frankrijk gemobiliseerd is

Wat was de aanleiding van de Eerste Wereldoorlog?

Vluchtelingen

• Nederland was in de Eerste Wereldoorlog neutraal. Dat heb je geen voorkeur of mening in een conflict.
• Er vluchtten ongeveer 1 miljoen Belgen naar Nederland.
• Nu zijn er wereldwijd meer dan 70 miljoen mensen op de vlucht voor oorlog, geweld of vervolging. 
• Daarvan leven er 20 miljoen als vluchteling in een ander land.

Maken

Opdracht 5, 6, 8, 9 en 11

Lesdoelen les 2

Aan het eind van de les kun je

• uitleggen waarom er zo veel slachtoffers zijn gevallen in de Eerste Wereldoorlog.
  
• uitleggen waarom veel vluchtelingen in buurlanden terechtkomen.
• voorbeelden geven van de gevolgen van oorlog voor landschap en milieu.
  
• uitleggen hoe er een eind kwam aan de Eerste Wereldoorlog.
  
• de afspraken die na de Eerste Wereldoorlog gemaakt werden noemen.

Twee fronten 

- Duitsland: tweefrontenoorlog voorkomen --> mislukt

- Russen waren te snel, werden wel goed tegen gehouden

- In België en Frankrijk door loopgraven weinig terrein gewonnen. 

Loopgraven 

• Vanuit loopgraven vijand beschieten
• Uit de loopgraaf? Grote kans op beschieting.
• Moderne wapens: Tanks, gifgas, vliegtuigen--> veel slachtoffers, weinig grondgebied veroverd.

Zandzakken waren gevuld met aarde en modder, en waren bedoeld om de soldaten te beschermen

In het begin van de oorlog waren de rantsoenen nog wel redelijk, maar naarmate de oorlog langer duurde, was er ook steeds minder (goed) eten.

Als de soldaten niet hoefden te vechten, speelden ze bijvoorbeeld met kaarten.

Behalve de vijand hadden de soldaten veel last van ongedierte, zoals ratten en vlooien. Sommige soldaten kwamen de tijd tussen de gevechten door met het doden van ratten.

Honden hielden de soldaten niet alleen gezelschap, ze bezorgden ook boodschappen tussen de verschillende loopgraven.

Soldaten konden vaak alleen maar overdag slapen, omdat 's nacht een goed moment was om de loopgraven van de vijanden te bespioneren. 

Met een periscoop konden de soldaten de vijand bekijken, zonder grote risico's te nemen. Een periscoop werkt met spiegels.

Er zijn duizenden brieven en dagboeken van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven. Dit zijn tegenwoordig belangrijke en waardevolle bronnen.

Voor de veiligheid van de soldaten waren de loopgraven in zigzag-vorm.

Tussen de Noordzee en de Zwitserse grens (Westfront) wordt 40.000km aan loopgraven aangelegd.

Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland.

http://www.bbc.co.uk/schools/0/ww1/

360˚ video van een loopgraaf

Tijdens de video kun je alle kanten opkijken! Probeer het maar eens uit!

Op wacht staan was één van de belangrijkste taken die je kon krijgen. Op het in slaap vallen tijdens de wacht stonden zeer zware straffen.

Behalve vechten en wacht houden, waren er nog genoeg andere vervelende klusjes in een loopgraaf, zoals zandzaken bijvullen, prikkeldraad repareren of het leegmaken van de latrines (wc's)

Wat zijn loopgraven?

1. Lange rij van kerkhoven
2. Wedstrijden voor soldaten
3. Gangenstelsels om dekking te zoeken
4. Konijnenvallen

Waardoor vielen er veel slachtoffers tijdens WOI?

Klaproos, Symbool WO1

Een legerarts schreef tijdens WOI een gedicht over de klaprozen die op oorlogsgraven bloeiden. Daardoor werd de klaproos het symbool van WOI. Klaprozen zouden groeien op plaatsen waar iemand vermoord was. 

Maken

Opdracht 12 en 15

Einde van de oorlog 

- 1917: Russische Revolutie --> bondgenootschap Duitsland

- Duitse U-boot brengt passagiersschip Amerikanen tot zinken.

--> VS verklaart oorlog aan Duitsland (1917)

Duitsland gaf zich snel over. 

Waardoor kwam er een einde aan de Eerste Wereldoorlog

Verdrag van Versailles 

1. Duitsland moet oorlogsschade betalen 
2. Duitsland moet gebieden inleveren 
3. Duitsland mag geen groot leger meer hebben  

Versailles is een stadje net naast Parijs

Welke afspraken werden er na WO 1 gemaakt?

Maken

Opdracht 16

De kaart van Europa verandert

• Napoleon had veel kleine en grotere landen samengevoegd. Toen hij in 1816 was verslagen zag de kaart van Europa er heel anders uit. 
• Na WOI veranderde die kaart weer. Duitsland en Oostenrijk-Hongarije werden gestraft en moesten delen inleveren.  

Maken

Opdracht 17, 18, 19 en 20