BS 4 De iris en de ooglens MAX

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

* Je kunt beschrijven hoe de pupilreflex de grootte van de pupil 

   regelt.

* Je kunt beschrijven hoe op het netvlies een scherp beeld 

   ontstaat

Uitwendige bouw van het oog

Oog

• Inwendig oog:
• Onderdelen plus functie

Glasachtig lichaam

Doorzichtig gedeelte binnen in het oog.

Functies:

- vorm van het oog

- licht doorlaten

BS 4: De iris en de ooglens

Je ogen passen zich voortdurend aan: de ene keer kijk je naar iets dichtbij en een andere keer kijk je naar iets ver weg.

Ook heb je je hersenen nodig om iets goed te kunnen zien: hier wordt de informatie verwerkt.

De pupilreflex

Door de pupilreflex wordt het netvlies beschermd tegen te fel licht. De spiertjes in de iris trekken samen, waardoor de pupil kleiner of groter wordt.

De pupilreflex

Het groter en kleiner worden van de pupil noemen we de pupilreflex

Rondom de pupil lopen kringspieren: als die zich samentrekken wordt de pupil kleiner 

(veel licht)

Van de pupil naar de buitenkant van de iris lopen straalsgewijze spieren of lengtespieren: als die zich samentrekken wordt de pupil groter. (weinig licht)

Lichtstralen

Lichtstralen die in je oog aankomen worden gebroken: ze worden in een andere richting omgebogen

Lichtbreking in je oog gebeurt vooral door je hoornvlies en de ooglens

De ooglens in je oog is een bolle lens: lichtstralen worden naar elkaar toe gebogen.

De ooglens

De lens van je oog is elastisch en kan van vorm veranderen.

De lens kan platter en boller worden om op verschillende afstanden scherp te kunnen blijven zien.

Rondom de lens bevinden zich kringspieren.

De lens hangt m.b.v. lensbandjes in deze kringspieren.

Veraf zien

Om veraf scherp te kunnen zien moet de lens zo plat mogelijk zijn. 

Als de kringspieren ontspannen duwt het glasachtig lichaam van binnenuit tegen de kringspier, waardoor de lensbandjes uitrekken en de lens platter wordt. 

Zo kun je dingen in de verte scherp zien.

Dichtbij zien

Als de kringspieren samentrekken wordt de opening kleiner en de lensbandjes verslappen.

De lens wordt daardoor minder uitgerekt en dus boller.

Daardoor kun je een voorwerp dat dichtbij is scherp zien.

Accommoderen

Accommoderen is het aanpassen van de bolling van de ooglens.

De lens past zich voortdurend aan zodat je het ene moment dichtbij scherp kan zien (bolle lens) en het andere moment veraf (platte lens)

Door te accommoderen wordt bij elke afstand een scherp beeld gevormd op het netvlies.

Aan de slag!

Maak van basisstof 4 opdracht 1 t/m 7 (blz. 204)

De pupil wordt ...... bij weinig licht

1. kleiner
2. groter

De lens van ons ook in een ....... lens

1. holle
2. bolle
3. platte
4. ronde

Wat gebeurt er met lichtstralen wanneer ze door de bolle lens gaan?

1. Ze buigen naar elkaar toe
2. Ze buigen van elkaar af
3. Ze blijven netjes rechtdoor gaan
4. Ze worden geabsorbeerd

Een lens kan boller of platter worden. Hoe kan een lens boller of platter worden?

1. Door straalsgewijs lopende spiertjes aan te spannen
2. Door de pupil te vergroten/verkleinen
3. Door kringspieren om de lens aan te spannen

Hoe noem je het constant veranderen van de sterkte van de ooglens?

1. scherpstellen
2. samentrekken
3. accommoderen
4. zoomen

Kringspier ontspannen

Kringspier aangespannen

Lensbandjes strak gespannen

Lensbandjes slap

Licht stralen buigen sterk naar elkaar toe

Lichtstralen buigen minder sterk naar elkaar toe

Je ziet in de verte scherp

Je ziet dichtbij scherp

Platte ooglens

Bolle ooglens