4.2 Culturele globalisering

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4.2 Culturele globalisering

Arm en Rijk

Domein Wereld

Lesdoel

• Wat zijn de gevolgen van globalisering voor de verschillende culturen op de wereld?
  
• Tot welke reactie leidt de culturele eenwording?
  
• Welke rol spelen wereldsteden in transnationale netwerken?

Bekijk de video

Link in volgende dia

www.rtlnieuws.nl

Catalonië

Op zondag 1 oktober werd in Catalonië een referendum gehouden. Dit deel van Spanje probeerde voor de vijfde keer een eigen republiek te worden. Het referendum werd door het Constitutionele Hof in Madrid ongrondwettelijk verklaard. De politie sloot verschillende stembureaus, maar er kwam toch een uitslag. Door het harde optreden van de politie is de verdeeldheid onder de Catalanen nog groter geworden.

Hoe zou de kaart van Europa eruitzien als alle onafhankelijkheidsbewegingen op het Europese continent hun zin zouden krijgen? Dit valt wel mee, want in de praktijk zijn er maar een paar separatistische partijen. Alleen nog in Spanje, België en Schotland zijn er inwoners die nog regelmatig hun wens voor een onafhankelijke staat laten horen.

Freddy Heineken, van het bekende biermerk, liet in 1991 zijn idee door twee historici uitwerken. Hij bedacht dat de Europese Unie zou opknappen door een andere indeling van het continent. Niet langer in nationale staten, maar in regio’s. Volgens Heineken kon Europa beter uit zo’n 75 kleine deelstaten bestaan van ongeveer gelijke grootte, met tussen de 5 en 10 miljoen inwoners. Bij zijn indeling werd rekening gehouden met de geschiedenis, de cultuur en de inwoners van de regio. Zo’n Europa kun je volgens Heineken en de twee historici efficiënter besturen. Ook zou er door het ontbreken van te grote machtige landen meer stabiliteit en gelijkheid ontstaan.

Lees het artikel

Link in volgende dia

www.trouw.nl

Zoek in GB 55ste druk de kaarten 87 en 88 op of in GB 54ste de kaarten 85 en 90 op.

1a Noem een aantal culturele verschillen tussen Spanje en Catalonië

1b Leg uit waarom een zelfstandige staat Catalonië niet door Spanje en Europa erkend zal worden.

1c Freddy Heineken maakte deze kaart in 1991. Leg uit waarom Heineken wel of geen goed beeld van de toekomst had.

2a Stel dat Catalonië onafhankelijk wordt en een aanvraag indient om lid te mogen van de EU. Zal Catalonië dan eerder mogen toetreden dan Turkije? Leg je antwoord uit en betrek daarbij de politieke en economische dimensies.

2b Catalonië wil vooral om culturele, politieke en economische belangen onafhankelijk worden. Noem van ieder belang een argument voor en tegen onafhankelijkheid en gebruik daarbij de GB.

'Een taal- en cultuurstrijd. Een kleine regio die meer zelfstandigheid eist van het centrale bestuur. Een roep om afscheiding. Gaat dit over Spanje? Nee, over Kameroen.’ 

Lees het artikel over Ambazonia, link in volgende dia.

www.volkskrant.nl

3a Noem een aantal verschillen tussen Ambazonia en de rest van Kameroen.

3b Op welke atlaskaart kun je zien dat de koloniale tijd een belangrijke rol speelt bij de separatistische wensen van de inwoners van Ambazonia?

Culturele Globalisering

1. Wat wordt bedoeld met de uitspraak:

'de wereld wordt een global village'

2. Wat is cultuur?

3. Waarom is de wereld verdeeld in verschillende cultuurgebieden?

4. Cultuurelementen zijn op te delen in materiële en immateriële kenmerken. Leg van beide uit wat er mee bedoeld wordt.

5. Welke elementen zijn vatbaarder voor globalisering?

1. materiële kenmerken
2. immateriële kenmerken

Culturele globalisering

Culturen komen door globalisering steeds meer met elkaar in aanraking. De toename van internationaal toerisme, handel en migratie helpen hierbij. Maar ook de informatietechnologie is hierin van belang.

Culturele globalisering leidt aan de ene kant tot homogenisering, dus het steeds meer gelijk worden van culturen. Maar het leidt ook tot heterogenisering, waarin mensen ook vasthouden aan hun eigen cultuurelementen. 

6. De afbeelding is een voorbeeld van ...

1. Homogenisering
2. Heterogenisering
3. Glokalisering
4. Mondialisering

7. Zoek uit wat diffusie betekent. Noteer dat hier.

Diffusie van cultuurelementen

Op 3 schaalniveaus:

• mondiaal - noord <-> zuid
• internationaal - tussen landen, voornamelijk tussen wereldsteden
• nationaal - binnen landen, vanuit de stad over de rest van het land

8. Factoren die bijdragen aan diffusie

9. Bekijk de tabel hiernaast. Geef per uitspraak aan welk begrip erbij past. Je mag de begrippen vaker gebruiken.

Kies uit: diffusie, lingua franca, regionale identiteit, amerikanisering

10. Welke uitspraak is onjuist?

Ondanks de globalisering zullen culturen niet snel verdwijnen, omdat ...

1. culturen niet beïnvloed worden door de globalisering
2. de echte cultuurelementen diep in de samenleving zijn geworteld
3. slechts een klein deel van de bevolking de westerse cultuur overneemt
4. de bevolking cultuurelementen van een andere cultuur overneemt, maar deze aan de eigen cultuur aanpast.

11. Leg uit wat het verschil is tussen wereldsteden en megasteden

En nu?

We hebben de leerstof nu behandeld. Wat je nu gaat doen is aan jezelf. Kies je voor het beter leren van de leerstof of wil je met meer aan de slag?

• Heb jij het idee dat je de stof nog niet echt snapt of wil je sowieso graag nog even met de stof aan de gang. Maak dan gewoon de opdrachten van h4 par. 3 opdr. 1 t/m 6 + 8
  

• Wil je graag de verdieping in bij deze paragraaf maak dan opdracht 7 van h4, par 3 en haal bij je docent een examenopgave op. 
  

• Snap je dit hele hoofdstuk wel en wil je graag met het geheel aan de slag. Maak dan de casusopdracht van hoofdstuk 4: kruikenzeikers en globalisering. 
  

• Wil je liever creatief aan de slag met de leerstof dan kan je kiezen voor de finish opdracht van hoofdstuk 4. Denk er wel aan dat je deze met minstens 2 personen maakt.