1,3 Een verzuilde samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Welkom in de geschiedenisles!

Nederland van 1848 tot 1914

Begin met de vraag: waar hebben we het de vorige les over gehad? 

Laat leerlingen benoemen:

- samenleving/maatschappij

- sociale omgeving

- identiteit

- regels en wetten

- sociaal wezen

- etc.

Jozua is jarig

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen
• Herhaling
• Een verzuilde samenleving
  
• Opdrachten keuze: Mystery of webquest
• Afsluiting: Plannen outlook
  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kun je:

• Je kunt uitleggen waarom Nederland eind 19e eeuw verzuild raakte.

• Je kent de 4 zuilen en kunt aangeven wat hun belangrijkste politieke doelstellingen waren.

• Je kunt verschillen en overeenkomsten tussen de katholieken en protestanten noemen.

• Je kunt uitleggen wat de Schoolstrijd inhield.

• Je kunt uitleggen waarom de kieswet van 1896 het “Caoutchouc-artikel” heette.

Check Herhaling 

• Hoe waren de omstandigheden van de arbeiders in de 18de en 19de eeuw?
• Hoe noemen we dit probleem ook wel?
  

• Op welke 3 verschillende manieren wilde zij dit oplossen?

Politieke stromingen

1. Liberalen
2. Confessionelen 
   Protestanten & Katholieken
3. Socialisten

Liberalen

• Rijke burgers, eerste politici
• Thorbecke
• Politieke partij: Liberale Unie.
• Overheid moet zich zo min mogelijk met het land bemoeien, alleen zorgen voor veiligheid. Zeker niet met de economie.

Socialisten

• SDAP
• Pieter Jelles Troelstra
• Opkomen voor fabrieksarbeiders.
• Gelijkheid

Confessionelen

• Twee stromingen: Katholieken en protestanten.

• Beleid moet zijn volgens christelijke leer.

• Beiden willen dat overheid ook bijzondere scholen (christelijke scholen) betaald.

• Beiden zijn tegen socialisten en revolutie.

Hetzelfde geloof?

• Wat is het verschil tussen protestanten en katholieken?

Protestanten

• Eerste politieke partij van Nederland: ARP (1879).

• Abraham Kuyper
  

• Stemmers: "Kleine Luyden": arbeiders die hard werkten: winkeliers, schoolmeesters, boeren.

• Kuyper wil dat zijn achterban mag stemmen.  

Katholieken

• RKSP 

• Herman Schaepman

• Achtergestelde groep (alleen veel katholieken in het Zuiden). Willen zelfde rechten als protestanten.

Verzuiling

• Politieke stromingen zijn ook in gewone leven van grote invloed:

• Verzuiling: iedereen leeft binnen zijn eigen groep.

1. Protestanten
2. Katholieken
3. Socialisten
4. liberalen ( en neutralen etc).

Sociale Wetten

• Liefdadigheid alleen is niet genoeg om armen te helpen. 
• Overheid moet ingrijpen in deze situatie, maar hoe? =Sociale Kwestie.

Lesprogramma

Keuze: Mystery of webquest

WS: werken aan je doelen

De dood van bakkersknecht Jan Bakens

lesdoelen

• Je herkent de verschillende zuilen
• Je kan je inleven in de tijd van de verzuiling 
• Je kan samenwerken
• Je weet hoe je met bronnen aan de slag gaat
• Je kan aangeven welke denkstappen je gezet hebt en hoe jij tot een conclusie bent gekomen

Tijdspad

10 min: Jullie gaan vrij aan de slag met de opdracht 

Tussenbespreking 1: Wat doen jullie?

10 min: Verder met de opdracht

Tussenbespreking 2: Lukt het?

5 min: uitwisselen bevindingen

10 min: jullie komen tot een antwoord en vullen het opdrachtenblad in

Nabespreken

1. Wie is de moordenaar van bakkersknecht Bakens?
2. Hoe hebben we de moord opgelost?
3. Waarom hebben we dit gedaan?  

Lesprogramma

Keuze: Mystery of webquest

WS: werken aan je doelen

Welkom in de geschiedenisles!

Nederland van 1848 tot 1914

Begin met de vraag: waar hebben we het de vorige les over gehad? 

Laat leerlingen benoemen:

- samenleving/maatschappij

- sociale omgeving

- identiteit

- regels en wetten

- sociaal wezen

- etc.

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen
• WS 
• Afsluiting: Plannen outlook + check out
  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kun je:

• Je kunt uitleggen waarom Nederland eind 19e eeuw verzuild raakte.

• Je kent de 4 zuilen en kunt aangeven wat hun belangrijkste politieke doelstellingen waren.

• Je kunt verschillen en overeenkomsten tussen de katholieken en protestanten noemen.

• Je kunt uitleggen wat de Schoolstrijd inhield.

• Je kunt uitleggen waarom de kieswet van 1896 het “Caoutchouc-artikel” heette.

Caoutchouc-artikel

• In 1887 wordt het kiesrecht uitgebreid. Nu mogen alle mannelijke volwassenen stemmen die 'hiervoor geschikt zijn'.

• Hierdoor zijn er vanaf dit moment veel politici die met argumenten de kiesdrempel lager maakt.

• Caoutchouc = rubber (is ook in vormen te kneden).

De schoolstrijd

• Het openbare onderwijs werd betaald door de overheid en was neutraal.
• Protestanten en katholieken richtten hun eigen scholen op. Dit is het bijzonder onderwijs.

• De confessionelen streden voor gelijke rechten (emancipatie):

1. De overheid moest ook bijzondere scholen financieren (schoolstrijd).
   
2. Bij het maken van wetten moet meer rekening gehouden worden met geloof

Keuze

Lezing of filmpje

in de Pacificatie van 1917 wordt afgesproken:

• Alle mannen ouder dan 23 hebben algemeen kiesrecht, zij mogen stemmen

• Passief kiesrecht voor vrouwen (actief kiesrecht vanaf 1919/1922) Let op: actief kiesrecht is dat je zelf mag stemmen, passief kiesrecht is dat mensen op jou mogen stemmen, dus dat je je verkiesbaar kunt stellen)

• stelsel van evenredige vertegenwoordiging in plaats van districtenstelsel (verkiezingen)

• Gelijke financiering voor zowel openbaar- als bijzonder onderwijs (einde Schoolstrijd)

Nieuw kiesstelsel

• Districtenstelsel (vóór 1917): verdeling in districten (gebieden), meeste stemmen van district krijgt een zetel.
  
  
• Voordeel: je stemt op iemand uit je regio, die kennen jou en je belangen.
  Nadeel: alleen winnaar district komt in de kamer, geen kleine partijen.
  

• Stelsen van evenredige vertegenwoordiging (na 1917):
  
  
• Nadeel: je kent niet per definitie de politici, staan ver van je af
  
  
• Voordeel: elke stem is even zwaar
• Voordeel: Kleine partijen maken een kans
  
• Voordeel: meeste stemmen hele land wint.

Afsluiting

Aan het eind van deze les kun je:

• Je kunt uitleggen waarom Nederland eind 19e eeuw verzuild raakte.

• Je kent de 4 zuilen en kunt aangeven wat hun belangrijkste politieke doelstellingen waren.

• Je kunt verschillen en overeenkomsten tussen de katholieken en protestanten noemen.

• Je kunt uitleggen wat de Schoolstrijd inhield.

• Je kunt uitleggen waarom de kieswet van 1896 het “Caoutchouc-artikel” heette.

Afsluiting 

Plannen outlook

Check out

Opdrachten

Fijne dag!