PD1 wat is democratie AANGEPAST

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Doelen van deze les

Je weet hoe Europa eruit zag voor de Vrede van Westfalen

Je weet op welke terreinen beslissingen in algemeen belang worden genomen

Je weet het verschil tussen een presidentieel stelsel en een parlementair stelsel

Je kent de kenmerken van democratie

Je kent de kenmerken van dictaturen

Je kan een aantal voorbeelden van dictaturen noemen

Wereld bedekt met staten

1648 Vrede van Westfalen 

Soevereine staat centraal om godsdienstwisten en agressie te neutraliseren

Soevereine staat: een staat die op een bepaald gebied met duidelijke grenzen het hoogste gezag uitoefent en het geweldsmonopolie heeft

Politiek

Politiek

Het nemen van allerlei besluiten om het land te besturen.

Zaken van algemeen belang.

• Welvaart
• Volksgezondheid
• Infrastructuur
• Onderwijs
• Buitenlandse betrekkingen
• Openbare orde en veiligheid

Groot dilemma van de politiek

Efficiënt besturen of maximale participatie van burgers in de politiek

Democratie

Democratie

Bestuursvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de politieke besluitvorming.

Overblijfsel directe democratie: referendum

Nederland is indirecte democratie

Kenmerken democratie

• Burgers hebben individuele vrijheid
• Er gelden politieke grondrechten
• Politie en leger hebben beperkte bevoegdheden
• Onafhankelijke rechtspraak
• Er is persvrijheid

Parlementair of presidentieel stelsel

Parlementair stelsel: rechtstreeks gekozen parlement hoogste machtsorgaan. Vaak niet-gekozen staatshoofd.

Presidentieel stelsel: president aan het hoofd van de regering en kan ministers benoemen en ontslaan. 

Landen met een parlementair stelsel

Landen met een presidentieel stelel

Staatshoofd van Duitsland

1. Frank-Walter Steinmeier
2. Olaf Scholz

Staatshoofd van Frankrijk

1. Gabriel Attal
2. Emmanuel Macron

Van dictatuur naar democratie

Meeste Europese landen pas in 19e eeuw democratie

• 1814 constitutionele monarchie
• 1848 Nederland gekozen volksvertegenwoordiging en invoering ministeriele verantwoordelijkheid
  
• 1917 algemeen mannenkiesrecht
• 1919 algemeen kiesrecht

Waar denk je aan bij het begrip Dictatuur

Geef een voorbeeld van een dictatuur (land)

Dictaturen

Noord-Korea, China

Saudi-Arabië

Rusland

Turkije

Wit-Rusland

Syrië

Iran

www.ad.nl

Kenmerken dictatuur

• Geen machtenscheiding
• Grondrechten worden niet gerespecteerd
• Geen vrije pers
• Oppositiepartijen verboden
• Grote politieke rol militairen
• Verkiezingsfraude
• Regering kan snel en efficiënt besluiten nemen 

Soorten dictatuur

• Gebaseerd op ideologie (indoctrinatie)
• Religieus (theocratie)
• Militaire dictatuur
• Rusland/Turkije onduidelijk

Opdrachten

Maken van Paragraaf 3.1: 8, 12,