5.3 Een nieuw geloof

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

Een nieuw geloof

De tijd van ontdekkers en hervormers

Tekst

Lezen blz 58 en 60

...uitleggen wat er mis was in de kerk

...uitleggen wat de kritiek was op de kerk

...drie verschillen noemen tussen katholieken en protestanten

...de begrippen ketters, aflaat, hervorming,
katholieken en protestanten uitleggen

Aan het einde van de les kan je...

Herhaling

Klassikale uitleg

Zelfstandig aan de slag

DOEN

§5.2 Ontdekkingsreizen

§5.3 Een nieuw geloof

§5.4 Opstand in de Nederlanden

Herhaling

TERUG KIJKEN

Leerdoel:

• Je kan twee redenen noemen waarom Europeanen op ontdekkingsreis gingen.

Begrippen:

• ontdekkingsreis
• vroegmoderne tijd

§5.2

Ontdekkingsreizen

A

DeBoze burgers

De wereld ontdekken

1800

1700

1600

1500

1400

1300

1200

1100

1000

900

800

700

Middeleeuwen

Vroegmoderne tijd

H5

H6

Klas 2

Vanaf 1450 gingen Europeanen op ontdekkingsreis.

Twee redenen:

• Zelf een route vinden om specerijen in Azië te halen
  Handel ging via Italië en Midden-Oosten. Prijs was hierdoor erg duur.
• Verbeteringen in de scheepvaart
  Zoals kompas en betere kaarten 

§5.2

Ontdekkingsreizen

A

DeBoze burgers

De wereld ontdekken

Kapitein, stuurman, koopman:

• Leefruimte: Kleine, maar comfortabele hutten
• Eten: Verse groente, vlees, vis, poffertjes, pannenkoeken.
• Werk: vaarkoers berekenen, reis beschrijven
• Avond: toneel- of muziekavonden. Dagboek schrijven

Matroos:

• Leefruimte:Tussen kisten, kanonnen en handelsgoederen met laag plafond. Slapen in 1 ruimte in een hangmat
• Eten: pap, erwten, bonen, rijst. 2x per week gezouten vlees
• Werk: Op de uitkijk staan, zeilen bedienen, repareren, schoonmaken. 
• Verder: luieren, kleding repareren, muziek maken 

Leerdoel:

• Je kan beschrijven hoe het leven op een zeilschip was

§5.2

Ontdekkingsreizen

B

DeBoze burgers

Leven aan boord

Drie gevolgen:

1. Europeanen gingen handel voeren met de nieuw ontdekte werelddelen
2. Spanjaarden veroverden gebieden in Midden- en Zuid-Amerika. Dit werden koloniën. 
   Er werden plantages gesticht om rietsuiker en tabak te verbouwen
3. De Europese cultuur werd verspreid over de hele wereld
   - christelijk geloof
   - cultuur van de Azteken werd vernietigd.  

Leerdoel:

• Je kan drie gevolgen noemen van de ontdekkingsreizen

Begrippen:

• koloniën
• plantages

§5.2

Ontdekkingsreizen

C

DeBoze burgers

De wereld wordt groter

IETS NIEUWS LEREN

§5.3

Een nieuw geloof

A

Een machtige kerk

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat er mis was in de kerk

Begrippen:

ketters

B

Verzet tegen de kerk

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat de kritiek was op de kerk

Begrippen:

aflaat

Hervorming

C

Twee stromingen

Leerdoel:

Je kan drie verschillen noemen tussen katholieken en protestanten

Begrippen:

katholieken

protestanten

De kerk in de middeleeuwen:

• iedereen in West-Europa christen
• de paus in Rome was de baas over de christenen
• een goede christen kwam in de hemel
• deed je iets verkeerd, dan moest je om vergeving vragen
• gelovigen gaven de kerk geld en grond

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat er mis was in de kerk

Begrippen:

ketters

§5.3

Een nieuw geloof

A

DeBoze burgers

Een machtige kerk

Kritiek op de kerk:

• de kerk was te rijk
• geestelijken leefden in luxe.

Reactie van de kerk:

• ketters
• speciale rechtbank om ketters op te sporen en te straffen
• niet gehoorzamen = brandstapel

§5.3

Een nieuw geloof

A

DeBoze burgers

Een machtige kerk

• Tot 1500 : 1 soort Christendom in West Europa.
• In 1517: Monnik Maarten Luther uit Duitsland.
• Hij was de eerste die met kritiek kwam op de katholieke kerk, waarna er uiteindelijk een splitsing ontstond.

§5.3

Een nieuw geloof

A

DeBoze burgers

Een machtige kerk

Aan de slag

Blz 58

Opdracht 8 tm 14

Eerder klaar?  Lees theorie blz 60

§5.3

Een nieuw geloof

A

Een machtige kerk

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat er mis was in de kerk

Begrippen:

ketters

B

Verzet tegen de kerk

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat de kritiek was op de kerk

Begrippen:

aflaat

Hervorming

C

Twee stromingen

Leerdoel:

Je kan drie verschillen noemen tussen katholieken en protestanten

Begrippen:

katholieken

protestanten

1517: Maarten Luther, 95 stellingen.

De drie belangrijkste punten van kritiek:

• een aflaat (plek in de hemel in ruil voor geld) kopen was fout. Je zou alleen in de hemel moeten kunnen komen door goed te leven 
• mensen moeten zelf bijbel kunnen lezen.
  Luther vertaalde de bijbel van Latijn naar Duits. 
• verering van heiligen moet verboden worden  
  Volgens Luther onzin, want over heiligen stond niets in de bijbel 

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat de kritiek was op de kerk

Begrippen:

aflaat

hervorming

§5.3

Een nieuw geloof

B

DeBoze burgers

Verzet tegen de kerk

Reactie paus:

• Luther moet zijn woorden terug nemen!
• Luther weigerde dit
• De paus zette Luther uit de kerk
• Luther gaat zijn eigen kerk stichten

Vanaf dat moment dus twee christelijke kerken! 

(De Lutherse kerk)

Deze verandering noemen we de hervorming.

§5.3

Een nieuw geloof

B

DeBoze burgers

Verzet tegen de kerk

Aan de slag

15 minuten

Blz 60

Opdracht 15 tm 21

Eerder klaar?  Lees theorie blz 62

§5.3

Een nieuw geloof

A

Een machtige kerk

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat er mis was in de kerk

Begrippen:

ketters

B

Verzet tegen de kerk

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat de kritiek was op de kerk

Begrippen:

aflaat

Hervorming

C

Twee stromingen

Leerdoel:

Je kan drie verschillen noemen tussen katholieken en protestanten

Begrippen:

katholieken

protestanten

Door de Lutherse kerk ontstonden er uiteindelijk 2 stromingen binnen het Christendom

              Katholiek                              Protestants

Leerdoel:

Je kan drie verschillen noemen tussen katholieken en protestanten

Begrippen:

katholieken

protestanten

§5.3

Een nieuw geloof

C

DeBoze burgers

Twee stromingen

Katholieken:

• De kerk staat onder leiding van de paus
• Priesters zijn contactpersonen tussen god en gelovigen
• Die priesters helpen mensen om goed te leven
• Beelden van heiligen
• Hopen dat heiligen mensen beschermen

Leerdoel:

Je kan drie verschillen noemen tussen katholieken en protestanten

Begrippen:

katholieken

protestanten

§5.3

Een nieuw geloof

C

DeBoze burgers

Twee stromingen

Protestanten:

• Je moet leven zoals in de bijbel staat
• Zelf vergeving aan god vragen, is geen priester voor nodig
• Kerken zijn sober. Weinig versiering, geen beelden

§5.3

Een nieuw geloof

C

DeBoze burgers

Twee stromingen

Naast Luther waren ook andere hervormers, zoals Johannes Calvijn. 

Katholieke kerk vroeg katholieke koningen om protestants geloof te bestrijden.

Gevolg: bloedige oorlogen. 

§5.3

Een nieuw geloof

C

DeBoze burgers

Twee stromingen

Aan de slag

15 minuten

Blz 62

Opdracht 22 tm 27

Eerder klaar?  Maak kruiswoordpuzzel op blz 65