De tolk van Java - Alfred Birney: over gruwelijkheden die niet loslaten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Introduction

De tolk van Java - Alfred Birney

Instructions

De leerlingen hebben de roman 'De tolk van Java' (Alfred Birney) gelezen en verwerken de inhoud en context in twee- of drietallen. In deze les werken de leerlingen aan drie doelen:

- een verdieping van de inhoud van de roman;

- een beredeneerd persoonlijk oordeel over de roman;

- een verdieping van hun kennis over de onafhankelijkheidstrijd in Indonesië. 

In de bijlage is een docentenhandleiding inclusief voorbeeldantwoorden opgenomen.

Instructions

BG De tolk van Java - docentenhandleiding.docx

De tolk van Java                                

Alfred Birney

De tolk van Java 

*

Alfred Birney

Van Soerabaja tot Den Haag: over gruwelijkheden die niet loslaten

Leerdoel

Als je de opdrachten straks goed hebt afgerond, heb je voldoende kennis om een goed onderbouwd standpunt in te nemen over de roman. Ook heb je meer inzicht de mogelijke gevolgen van negatieve ervaringen uit het verleden op iemands gedachten en gedrag.

De roman is beschikbaar in de Online Bibliotheek: https://ap.lc/AQVBX

Werkwijze

Bij deze opdracht bespreek en analyseer je in een groepje van twee of drie lezers  De tolk van  Java van Alfred Birney. Je doet dat in drie etappes:

1   voorkennis activeren

2   inhoud verwerken

3   evaluatie 

Voorkennis activeren

Afb.: Universiteit Leiden

De strijd om onafhankelijkheid

Op 27 december 1949 werd Indonesië definitief onafhankelijk. Hier ging een bloedige strijd aan vooraf, waarin de Nederlandse regering via de zogeheten politionele acties de onafhankelijkheid trachtte te voorkomen. Noteer in een drietal zinnen wat deze acties precies inhielden.

Bekijk hier het fragment

Afb.: Nationaal Archief

#Amy Hier graag een fragment dat informatie geeft over de politionele acties (wie, wat wanneer)

What's in a name?

Er wordt vaak gesproken over Indo’s, Indonesiërs en Totoks. Wat wordt precies verstaan onder deze aanduidingen?

Afb.: Fotopersbureau Het Zuiden, BHIC

Over opvoeding

Arend (Arto) wordt met harde hand opgevoed met de bedoeling hem zo goed mogelijk voor te bereiden op de wereld. Hoe zit het met jouw eigen opvoeding: is deze streng of heb je juist veel vrijheid? Leg je antwoord uit aan de hand van twee concrete voorbeelden.

Afb.: openclipart

Oh oh, Den Haag

Veel Indische Nederlanders vestigden zich na de onafhankelijkheid van Indonesië in Den Haag. In deze stad kom je dan ook veel plaatsen tegen die herinneren aan Nederlands-Indië. Zoek op internet drie van deze plaatsen in Den Haag en leg kort uit wat er precies te zien is.

Bekijk hier het fragment

Afb.: Wikimedia

#Amy Hier graag een fragment dat iets laat zien van de Indische buurt in Den Haag. Als dat lastig is, is een fragment over de reis van Indische Nederlanders naar Nederland ook prima.

Oorlogsrecht

In het oorlogsrecht worden de rechten van krijgsgevangenen nauwkeurig omschreven. Toch worden deze rechten in veel oorlogen geschonden en vinden er de vreselijkste gruwelijkheden plaats. Denk je dat deze misdragingen te voorkomen zijn? Leg je antwoord uit.

Afb.: Wikimedia

De schrijver in kaart

De roman van Alfred Birney heeft nogal wat stof doen opwaaien. Maak aan de hand van de informatie uit minstens twee recensies duidelijk hoe de roman in de pers is ontvangen.

Bekijk hier het fragment

Afb.: Wikimedia

#Amy Hier graag een fragment waarin Birney iets vertelt over De tolk van Java

Inhoud verwerken

Afb.: Universiteit Leiden

Slaan en schoppen

Arto slaat en schopt zijn kinderen, een misdraging die onder andere wordt toegeschreven aan zijn eigen opvoeding, maar ook aan een mogelijke posttraumatische stressstoornis. Vind jij dat deze verklaring Artes gedrag goedpraat? Waarom wel/niet?

Afb.: Wikimedia

Indië verloren...

In de tekst kom je een aantal keren de zinsnede ‘Indië verloren, rampspoed geboren’ tegen. Leg duidelijk uit wat deze zin inhoudt.

Bekijk hier het fragment

Afb.: freesvg

#Amy Hier graag een fragment waarin de zinsnede wordt gebruikt of besproken.

Afkomst

Sie Arend Nolan heeft een Indo-Europese vader, Willem Nolan, en een Chinese moeder, Sie Swan Nio. Wat betekent dit voor zijn opstelling ten opzichte van de Indonesische vrijheidsstrijders? 

Afb.: pixabay

Noodlottig transport

In het hoofdstuk De tolk van Soerabaja wordt gesproken over een noodlottig gevangenentransport: slechts 18 van de 29 gevangenen overleven de reis in de vrieswagon. Arto wordt uiteindelijk door de rechter vrijgesproken. Wat zou jij hebben geoordeeld als jij in de schoenen van deze rechter had gestaan?

Afb.: Flickr

Waarom heb jij mij verlaten?

Op de pagina’s 15, 270 en 501 lees je de vraag die Arend aan zijn zoon Alan stelt: ‘Waarom heb jij mij verlaten?’ Alan heeft zich hierdoor lang schuldig gevoeld, maar heeft Alan zijn vader verlaten of is de vader er nooit voor zijn zoon geweest? Leg je antwoord uit.

Afb.: Wikimedia

Gruwelijk

Met name in het vierde hoofdstuk, De tolk van Soerabaja, vind je tal van beschrijvingen van de gruwelijkheden die zich in Indonesië hebben afgespeeld. Wat vind je van deze teksten: zijn ze van belang voor je inzicht in de toenmalige situatie? Of werkt het juist afstotend en is het daarmee te veel van het goede?

Bekijk hier het fragment

#Amy Hier graag een fragment waarin enkele oorlogsmisdaden in Nederlands-Indië worden toegelicht.

Soerabaja

Alan wil de as van zijn vader uitstrooien in de rivier bij Soerabaja. De naam van deze stad is gebaseerd op het eeuwige gevecht tussen Soera (de haai) en Baya (de krokodil). Is het conflict tussen Arend en Alan, vader en zoon, nu met het uitstrooien van de as werkelijk tot een einde gekomen? 

Bekijk hier het fragment

Afb.: Universiteit Leiden

#Amy Hier graag een fragment waardoor de leerlingen iets te weten komen over de stad (en omgeving) Soerabaja.

No mistakes

Het motto van de roman luidt: ’There are no mistakes in life, some people say, it is true sometimes, you can see it that way’. Wat is jouw persoonlijke opvatting over het maken van fouten: is Arend het slachtoffer van de omstandigheden, of had hij zijn daden kunnen voorkomen? 

Afb.: freerangestock

Evaluatie

Afb.: Universiteit Leiden

Vader en zoon

Waardoor werd je het meest geboeid: het turbulente leven van vader Arend of juist de ervaringen van zijn zoon Alan? Leg je antwoord uit. 

Afb.: wallpaperflare

Opzet geslaagd?

Alfred Birney heeft met het schrijven van deze roman geprobeerd de lezer meer inzicht te geven in de gevolgen van de wrede onafhankelijkheidsstrijd in Indonesië. Vind je dat hij in deze opzet is geslaagd? Leg je antwoord uit.

Afb.: Wikimedia

Jouw oordeel

Geef De tolk van Java samen een waardering uitgedrukt in sterren (vijfpuntsschaal). Beargumenteer vervolgens jullie keuze. Wat vonden jullie goed en wat juist minder goed? Heeft de discussie jullie individuele oordeel veranderd, en zo ja, hoe? Probeer voorbeelden en argumenten te halen uit jullie reacties op de discussievragen

Afb.: pixabay

Schrijf drie dingen op die je in deze les hebt geleerd.

Meer weten?

Kijk dan ook eens hier naar ...

Bekijk de lijst met alle fragmenten voor alle boeken van 

de Transkoloniale Leeslijst 2023 op Beeld & Geluid op School.