EXAMENSTOF - SYLLABUS - MAVO 4

• Muziek
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

4 Mavo - Muziek

EXAMENSTOF van Syllabus

* = begrippen met een * worden in het CSE niet actief bevraagd

Ritme:

-  herkennen en benoemen van:

• notenwaarden, rusten en ritmische figuren

– volgen van een ritme, eventueel via een grafische voorstelling

– interpreteren van veranderingen en contrasten

Begrippen bij luistervaardigheid:
– break

– fill

– ritmisch ostinaat/ostinato

– swing *

– syncope

– triool (als achtsten triool)

– toonduur:

• notenwaarden: hele t/m zestiende noot

• rusten: hele t/m zestiende rust

• verlenging van een noot:
met een punt achter de noot
verbindingsboog

BREAK: DE BAND VALT STIL EN WORDT VAAK OPGEVULD  DOOR EEN SOLO VAN EEN INSTRUMENT/ZANGER

Fill

Ingevoegd kort ritmische figuur. Komt meestal voor in de drum partij.

Ostinato

Een ostinato/ostinaat is een kort muzikaal motief dat telkens wordt herhaald.

Bij ritmisch ostinaat wordt steeds alleen het ritme herhaald.

Bij melodisch ostinaat hoor je steeds dezelfde melodie

Basso ostinato is een bas-melodie in een compositie, je hoort steeds dezelfde lage melodie die gespeelt wordt op de bas gitaar of contrabas.

Swing* (niet actief bevraagd)

Achtste noten worden gelijk genoteerd, maar niet gelijk gespeeld. In principe worden twee achtste noten binnen één tel gespeeld als een kwartnoot en een achtste noot als onderdeel van een triool. Komt in de Jazz- en bluesmuziek veelvuldig voor. Geeft Jazz- en bluesmuziek het “huppelende” karakter.

Syncope

Bij een syncope wordt het accent verlegd van een sterk naar een zwak maatdeel. Hieronder wordt dat gedaan dmv verbindingsbogen.

Triool (als achtste noot)

Wij spreken van triool als een noot in drie gelijke waarden wordt onderverdeeld

Bijv.: In plaats van twee achtste noten kunnen er dus drie achtste noten op één tel. Wij noteren drie achtste noten met een 3 erboven of eronder en spelen wij 3 gelijke noten.

Notenwaarden/rusten

Noot met punt

Verbindingsboog

Verbindt 2 noten met elkaar,
hierdoor wort de duur langer. 

In deze context kan het alleen met dezelfde toonhoogte!

Maat:

Herkennen en benoemen van:

• maataccenten

• maatsoorten

• maatwisselingen

Begrippen bij luistervaardigheid:

– beat en afterbeat

– maataanduiding

• tweedelig: 2/4, 4/4, C, 6/8

• driedelig: 3/4, 3/8

– maatstreep

– maatwisseling

– opmaat

Beat

In muziek- en muziektheorie is de beat de basis tijdseenheid. Het is in wezen de hartslag van het nummer.

Als luisteraars niet anders dan hun tenen op een nummer tikken, is dat de beat waar ze op tikken.

AFTER BEAT:  

HET ACCENT LIGT OP DE 2DE EN 4DE TEL VAN DE MAAT

Maataanduiding

• tweedelige maatsoort: 2/4, 4/4, C (de C staat voor een vierkwartsmaat, 6/8

• driedelige maatsoort: 3/4,  3/8

Maatwisseling en maatstreep

Een maatwisseling is een verandering van de maatsoort in een muziekstuk, bijvoorbeeld van 2/4 naar 3/4 of naar 6/8.

Maatstrepen: 

Opmaat

Een opmaat is de eerste maat van een muziekstuk met minder tellen. De maat is dus onvolledig.

Zie voorbeeld op volgende pagina:

Tempo:

herkennen en benoemen van:

• goed te onderscheiden tempi in drie categorieën: langzaam, rustig en snel

• tempowijzigingen

– interpreteren van veranderingen en contrasten

– interpreteren van tempokeuzes in een compositie

Begrippen bij luistervaardigheid:

– tempo- aanduidingen

• klassiek: adagio, andante, allegro

• pop: slow, medium, uptempo

– tempowijzigingen

• accelerando

• ritenuto

Tempo aanduidingen

•pop: slow, medium, uptempo

•  klassiek: adagio, andante, allegro

Tempo aanduidingen

RITENUTO (rit) :
VERTRAGEN VAN DE MUZIEK

ACCELERANDO (accel) :
VERSNELLEN VAN DE MUZIEK

z

Toonhoogte:

– volgen van een melodie eventueel via een grafische voorstelling

– herkennen van veranderingen en contrasten

Begrippen bij luistervaardigheid: 

• absolute notennamen

• g-sleutel

• f-sleutel * (niet actief bevraagd!)

• voortekens: herstellingsteken, kruis, mol

G sleutel en F sleutel 
(f sleutel niet actief bevraagd!)

Kruizen en mollen

# = Kruis – verhoogd – 1 x een halve toon – krijgt achternaam IS (uitspraak: ies).

b = Mol – verlaagd – 1 x een halve toon – krijgt achternaam (E)S.

–

Dynamiek:
 herkennen en benoemen van het verloop van de dynamiek van een compositie via een traditionele -

of grafische notatie

– dynamiektekens noteren / invullen in een luistervoorbeeld, uitgaande van ten minste één gegeven

teken

– interpreteren van veranderingen en contrasten

Begrippen bij luistervaardigheid: 

– aanduidingen voor dynamiek

• fortissimo ff,  forte f,  mezzo- forte mf,  piano p,  pianissimo pp.

• crescendo <,  decrescendo >

– fade out

– overgangsdynamiek

– terrassendynamiek

Aanduidingen voor dynamiek

Van hardst naar zachtst:

fortissimo ff,
forte f,
mezzo- forte mf,
piano p,
pianissimo pp

Fade out/in

In de popmuziek gebruiken we voor dynamiek de termen:
fade in en fade out

Fade in zit aan het begin van de song
Fade out zit aan het eind van de song!

Overgangsdynamiek/ Terrassendynamiek

Terrassendynamiek: 

Plotselinge overgang van sterk naar zacht en omgekeerd.

Overgangsdynamiek:

Geleidelijke overgang van sterk naar zacht en omgekeerd.

Samenklank:
– herkennen en benoemen van: eenstemmigheid, tweestemmigheid

– herkennen van meerstemmigheid*

– herkennen, benoemen en onderscheiden van:

• vormen van eenstemmigheid/ meerstemmigheid *

• spanning en ontspanning

– volgen van een (eenvoudig) akkoordenschema

– interpreteren van veranderingen en contrasten

Begrippen bij luistervaardigheid: 

 - akkoord*, akkoordenschema *

– homofonie, polyfonie en unisono

– tweeklank

Toonsoort: majeur/mineur

Luistervaardigheid: 
Kunnen herkennen van majeur en mineur in luistervoorbeelden

Akkoordschema

Een akkoordvolgorde waarop een muziek gebaseerd is.

Vaste akkoordschema:

In sommige muziekstijlen komen vaste akkoordschema’s voor.

De bekendste stijl is de “blues” en ook de “Rock ‘n’ Roll” die daarna kwam heeft dit schema als basis.

We noemen dit “Het bluesschema”.

De vorm is dan als volgt:

Polyfonie

Vorm van meerstemmigheid, waarbij alle stemmen een zelfstandige melodische betekenis hebben.

Elke stem lijkt zelfstandig en beïnvloedt de andere niet. De stemmen zijn zowel melodisch als ritmisch onafhankelijk van elkaar.

Homofonie

Vorm van meerstemmigheid, waarbij één van de stemmen de melodie voert en andere stemmen een begeleidend karakter hebben.

Deze vorm van meerstemmigheid is vaak te herkennen aan de verticale lijnen in het notenbeeld. De stemmen zijn melodisch anders, maar ritmisch vrijwel gelijk.

Unisono 

Eenstemmig.

Alle instrumenten of zangstemmen spelen of zingen dezelfde melodie op dezelfde toonhoogte. Een octaaf verschil t.o.v. de stemmen wordt hierin niet als een andere toonhoogte beschouwd.

Tweeklank

Het tegelijk klinken van twee noten.

Uitvoeringspraktijk 1.0:

– herkennen en benoemen van:

• articulatiewijzen

• speeltechnieken en effecten

Begrippen bij luistervaardigheid: 

– articulatie

• legato, staccato

– speeltechnieken en effecten:

• aanslaan / tokkelen (gitaar)

• aanslaan / raspen / schudden (slaginstrumenten)

• glissando

• pizzicato/strijken (strijkinstrumenten)

• scratchen

• slappen (basgitaar)

Legato / staccato:

Gitaar

Aanslaan/ tokkelen 

Percussie/ slaginstrumenten:

Aanslaan/ raspen en schudden

GLISSANDO: 

GLIJDEN TUSSEN 2 TONEN

Strijkinstrumenten

Strijken:
Je strijkt met je strijkstok over de snaren heen. 

Pizzicato:

 Je plukt met de vingers aan de snaren van een strijkinstrument

Speeltechnieken en effecten

Slappen: 

Speelmanier op de basgitaar, waarbij de duim op de snaren hamert en de vingers aan de snaren plukken.

Uitvoeringspraktijk 2.0:

– herkennen en benoemen van:

• uitvoeringswijzen

– het herkennen van versieringen

Begrippen bij luistervaardigheid: 

– uitvoeringswijzen

• a capella

• akoestisch

• elektronisch

• cover *

• fermate *

• herhalingstekens *

• instrumentatie

• slaggitaar en sologitaar (leadgitaar)

• stemgebruik: human beatbox *, rappen

• tutti - solo

• unplugged *

• versiering*

Uitvoeringspraktijk

Slappen: 

A capella

A CAPELLA : Zingen zonder begeleiding van instrumenten.

Stemsoorten

Sopraan: hoge vrouwenstem

Alt: lage vrouwenstem

Tenor: hoge  mannenstem

Bas: lage mannenstem

Melodische relaties

Ostinato/motief:

Het steeds herhalen van een ritme of melodie.

INSTRUMENTEN  EINDEXAMEN

LATEN HOREN - BEATSNBITS

STRIJKINSTRUMENTEN

BLAASINSTRUMENTEN (HOUT + KOPER)

TOKKELINSTRUMENTEN

INSTRUMENTEN  EINDEXAMEN

PAK EEN PEN + PAPIER

WELK INSTRUMENT HOOR JE?

1  T/M 8.