F2 LEZEN / les 1 / H1.1 / Leesteksten verkennen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Lezen 1

Leesteksten verkennen

Vooraf:

• Op de laatste slide van de presentatie vind je de opdrachten
• De opdrachten maak je in de digitale leeromgeving van Starttaal online.

Wat leer je vandaag:

• Na deze les kun je de tekstsoort herkennen.
• Na deze les kun je de tekstsoort benoemen. 

Waarover gaat de tekst?

Elke tekst bevat een onderwerp en hoofdgedachte.

Onderwerp

- Het onderwerp geeft in één woord of in een aantal woorden aan waar de tekst over gaat

- Het onderwerp is nooit een hele zin

- Je kunt het onderwerp vaak al uit de titel halen

- Vaak wordt het onderwerp letterlijk herhaald in de tekst

- Stel jezelf de vraag: waarover gaat de tekst? > onderwerp

Elke tekst bevat een onderwerp en hoofdgedachte.

Hoofdgedachte

- De hoofdgedachte van een tekst geeft in één zin de belangrijkste informatie uit de tekst weer

- Het is dus de kortst mogelijke samenvatting van een tekst

- Je kunt de hoofdgedachte formuleren door antwoord te geven op de vraag : "Wat zegt de schrijver over het onderwerp?"

Het onderwerp van een tekst beschrijf je in:

1. Een zin
2. Meerdere zinnen
3. Eén of meerdere woorden
4. Een hele alinea

Voorbeeld

Antwoord voorbeeld

Onderwerp

"Yellow Caps"

Hoofdgedachte

De circa 13.00 fameuze gele taxi's in de Amerikaanse metropool New York worden vervangen

Wat is het onderwerp?

1. Een examenverbod voor slechte leerlingen
2. Twee scholen in de Randstad verbieden leerlingen examen te doen
3. Geen examen voor slechte leerling
4. leerlingen met slechte cijfers mogen geen examen doen

Wat is de hoofdgedachte?

1. Twee scholen in de Randstad verbieden leerlingen examen te doen
2. Een school mag een leerling adviseren af te zien van examen
3. Vijf leerlingen meldden zich de afgelopen maand bij het LAKS
4. Om een hoog slagingspercentage te garanderen, weigeren scholen leerlingen met slechte cijfers examen te laten doen

https:

Wat is het onderwerp uit de tekst?

1. Reclamefolders
2. Supermarkten
3. Wakker Dier
4. Vleesvervangers

Wat is de hoofdgedachte van deze tekst?

1. Nederlanders eten meer vleesvervangers.
2. Vlees eten is voor Nederlanders geen automatisme meer.
3. Nederlanders kiezen voor diervriendelijker eetpatroon.
4. Vleesvervangers zijn steeds vaker in reclamefolders te vinden.

Controle voor jezelf:

• Weet je nu hoe je het onderwerp uit een tekst haalt?
• Weet je nu hoe je een hoofdgedachte uit een tekst haalt?

De opdrachten:

• Als je alles hebt begrepen ga je zelfstandig aan de slag met de opdrachten in starttaal online 

Ga naar studiemeter.nl

Klik op starttaal compact online 

Kies niveau 2F

Kies Lezen

Maak opdracht (1,2,3 &) 4.

Wat is het verschil
tussen verkennend
en globaal lezen?

Verkennend lezen

Bij verkennend lezen bekijk je de tekst snel om de tekstsoort en het onderwerp te bepalen

Je kunt vervolgens voorspellen waar de tekst over gaat. 

Stappenplan verkennend lezen

Stap 1: Wat valt je op aan het uiterlijk van de tekst?
bv: afwijkende grootte of kleur, afbeeldingen, kolommen

Stap 2: Wat is de tekstsoort?
bv: krantenartikel, tijdschriftartikel, advertentie, brief

Stap 3: Wat valt je op aan de tekstonderdelen?
bv: titel, lead, tussenkopjes, afbeeldingen, bron, afzender

Stap 4: Wat is het onderwerp?

Wat is de tekstsoort?

1. Brief
2. Handleiding
3. Nieuwsbericht
4. Advertentie

Wat is het onderwerp
van de tekst?

Globaal lezen

• Bij globaal lezen, lees je delen van de tekst die het meest vertellen over de inhoud.
• Nadat je globaal hebt gelezen, weet je waar de tekst in grote lijnen over gaat. 
• Je let dan op: de inleiding en de eerste en laatste zin van elke alinea

Wat is het tekstdoel van deze tekst?

1. informeren
2. activeren
3. instrueren
4. overtuigen

Wat is het onderwerp
van deze tekst?

Wat is het doel van een advertentie?

1. informeren
2. activeren
3. instrueren
4. overtuigen

Wat is het doel van een klachtenbrief?

1. informeren
2. activeren
3. instrueren
4. overtuigen

Je wilt een IKEA-kast in elkaar zetten en hiervoor gebruik je de bijgevoegde handleiding. Wat is het tekstdoel hiervan?

1. informeren
2. activeren
3. instrueren
4. overtuigen

Wat is het doel van dit affiche?

1. informeren
2. activeren
3. instrueren
4. overtuigen

De opdrachten:

• Als je alles hebt begrepen ga je zelfstandig aan de slag met de opdrachten in starttaal online 

Ga naar studiemeter.nl

Klik op starttaal compact online 

Kies niveau 2F

Kies Lezen

Maak opdracht 5&6

Grammatica  

persoonsvorm tegenwoordige tijd

Werkwoorden (ww)

In een zin staat ten minste één werkwoord.

Er zijn ook zinnen met meer dan één werkwoord.

Een werkwoord zegt wat iets of iemand doet of wat iets of iemand overkomt.

Een werkwoord kun je vervoegen. Je geeft het dan verschillende werkwoordsvormen:

lachen: lach - lacht- lachen- lachte- lachten- gelachen - lachend

vallen: val - valt- vallen - viel - vielen - gevallen - vallend

De persoonsvorm (pv)

• De persoonsvorm is altijd een werkwoord.
• Elke zin heeft altijd één persoonsvorm.
• Staat er maar één werkwoord in de zin? Dan is dat automatisch de persoonsvorm.

De persoonsvorm

De persoonsvorm is het belangrijkste werkwoord in de zin.

Je vindt de persoonsvorm door de zin vragend te maken. Het eerste werkwoord dat vooraan komt, is de persoonsvorm.

Bijvoorbeeld:

Petra heeft een leuke baan.

Heeft Petra een leuke baan?

Wat is de persoonsvorm in de zin?
Door de najaarsstorm waaiden de pannen van het dak.

1. het dak
2. de pannen
3. de najaarsstorm
4. waaiden

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin?: Na de voorstelling bleven we nog even hangen.

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin?: De docent heeft het proefwerk niet nagekeken.

1. heeft
2. heeft nagekeken
3. niet
4. de docent

De STAM van een werkwoord

De stam van een werkwoord vind je door van het hele werkwoord -en af te halen; wat je overhoudt, is de stam.

Bijvoorbeeld:

worden - en = word

leiden - en = leid

houden -en = houd

De STAM van een werkwoord

Soms ziet de stam van het werkwoord

 er gek uit:

geloven - en = gelov

reizen - en = reiz

lopen - en = lop

De STAM van een werkwoord

Als je het woord moet schrijven, pas je de stam aan

naar de ik-vorm

Kijk maar:

geloven - en = gelov - de ik-vorm = geloof

reizen - en = reiz - de ik-vorm = reis

lopen - en = lop - de ik-vorm = loop

De persoonsvorm spellen in de

tegenwoordige tijd

Als de persoonsvorm 

in de tegenwoordige tijd staat,

zijn er maar drie mogelijkheden.

1. STAM

Enkelvoud ik-vorm of jij erachter:

schrijf alleen de stam

ik loop

ik fiets

ik praat

ik vind

loop jij

fiets jij

praat jij

vind jij

2. STAM + T

Enkelvoud andere vormen:

schrijf de stam + t

jij loopt

hij fietst

zij praat

Fred vindt

3. HELE WERKWOORD

Meervoud:

schrijf het hele werkwoord

wij lopen

zij fietsten

jullie praten

Fred en Laurien vinden

Tijd om te oefenen!

Lees goed de zin en kijk welke van de 3 mogelijkheden je moet gebruiken.

Marianne .............. (bereiden) een
heerlijke vegetarische maaltijd.

1. bereid
2. bereidt
3. bereit
4. bereidde

Het kampvuur ... (branden)
nog zachtjes.

1. branden
2. brandt
3. brant
4. brand

Jay ... (rijden) met zijn auto naar het zijn werk.

1. rijden
2. rijd
3. reed
4. rijdt

Hier ...... (gebeuren) nooit iets.

1. gebeuren
2. gebeurt
3. gebeurdt
4. gebeurd

Waarom ... (vinden) je het moeilijk?

1. vint
2. vind
3. vindt
4. vinden