Economie les Bo-Mai Fabiënne Ines Jan

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Economie les 

Bo-Mai, Fabiënne, Ines en Jan

Inleiding opdracht

• Groei op de klippen
• 2016: Turkije is een opkomende economie
• Valuta = lira
• Turkse bedrijven sluiten leningen af in de eurozone (Europese banken)
• Onderzoeken: verhouding tussen lira en euro / gevolgen import en export.

Theorie

Daalt de koers? Exporteren = goedkoper.

Stijgt de koers? Importeren = goedkoper.

Recessie: periode van economische krimp waarin het bbp daalt.

Saldo lopende rekening = E - M 

= het verschil tussen de ontvangsten uit export (E) van goederen en diensten en de uitgaven aan import (I) van goederen en diensten.

• Als E > M, dan is saldo positief.

Theorie

Valutamarkt: De wisselkoers is de waarde van een valuta. De waarde (koers) wordt, net als bij een ‘gewoon’ product, bepaald door vraag en aanbod. 

-> Bij meer vraag naar een valuta stijgt de wisselkoers.

Vraag- en aanbodlijnen van valuta kunnen door de volgende oorzaken naar links of rechts

verschuiven:

• Concurrentiepositie bedrijven
• Rentepeil (t.o.v. buitenland)
• Winst- en dividendverwachting bedrijven (t.o.v. buitenland)
• Reëel inkomen (koopkracht)

Tips

• Onderstreep/markeer belangrijke gegevens

• Bedenk eerst wat er precies gevraagd wordt (Oorzaak-gevolg)

• Kijk goed naar de nieuwe waarde van de lira 

• 'Via de kredietkosten / valutamarkt': leg eerst het effect uit van het gegeven op de kredietkosten / valutamarkt 

Opgave 11

Je weet:

• Oude situatie -> 1 lira = 1 euro
• Turkse lira gedaald met 40% t.o.v. euro, (1 euro = 1,67 lira), dus je moet relatief meer lira betalen om 1 euro te dekken

• Leningen in eurozone worden duurder voor Turkije in nieuwe situatie

Antwoord: 

-> Door de koersdaling van de lira t.o.v. de euro moeten Turkse bedrijven relatief meer aflossen / rente betalen bij Europese banken dan vóór de koersdaling. Dit zorgt voor hogere (krediet)kosten (in lira) en resulteert in een afname van de winstgevendheid. (2 p)

Opgave 12

Je weet:

• Turkse overheid stelt zich garant voor aflossingen in eurozone.
• De lira daalde
• Overheid moet belasting verhogen

Antwoord:

- De Turkse overheid heeft zich garant gesteld voor de aflossing van leningen (in euro's).        Koersdaling lira -> Turkse bedrijven kunnen niet mee voldoen aan aflossingsverplichtingen -> Turkse overheid neemt verplichtingen over. (1 p)

- Gevolg: extra uitgaven van overheid. Hierdoor moet de Turkse overheid belastingen verhogen om het tekort / een inflatie niet te laten oplopen. (1 p)

Je weet:

• Turkse overheid stelt zich garant voor aflossingen in eurozone.
• De lira daalde
• Overheid moet belasting verhogen

Antwoord:

-> De Turkse overheid heeft zich garant gesteld voor de aflossing van leningen (in euro's). Koersdaling lira > Turkse bedrijven kunnen niet meer voldoen aan aflossingsverplichtingen > Turkse overheid neemt verplichtingen over. (1p)

-> Gevolg: extra uitgaven van overheid. Hierdoor moet de Turkse overheid belastingen verhogen om het tekort niet te laten oplopen. (1p)

Opgave 12

Je weet:

• 2 groepen: handelspartners & Europese bankwezen.

Antwoord:

-> Gevolg bbp handelspartners (1p):

Turkije zal minder goederen van handelspartners importeren. Hierdoor zullen de partners minder kunnen exporteren (naar Turkije). Hierdoor zal er minder besteed worden, waardoor er minder geproduceerd wordt. En dus daalt het bbp.

-> Gevolg bbp Europese bankwezen (1p):

Europese banken hebben krediet verleend aan Turkse bedrijven. 

Bij een recessie in Turkije kunnen deze bedrijven hun rente niet betalen, wat de kredietverlening aan Europese bedrijven beperkt en de groei van het bbp in Europa kan afremmen.

OF

De winst (en dus aandelenkoers) van Europese banken daalt, waardoor de waarde van aandelen daalt en het vermogen van beleggers daalt en het bbp in Europa beperkt.

Opgave 13

Bankwezen: ontvangen, beheren en uitlenen van geld door banken.

Je weet:

• Uitgangssituatie: 1 lira = 1 euro
• Nieuwe situatie: lira daalt t.o.v. euro met 40%
• Exportwaarde in lira gestegen met 36%

Antwoord:

1) Berekenen % verandering prijs van import in lira (1p)

->  1 lira = 0,60 euro

->  1 euro = 1/0,60 = 1,67 lira

->  (1,67 - 1) x 100% = 66,67% 

2) Vul de formule in en bereken % verandering importvolume (1p)

->  -0,75 = ?/66,67

->  66,67 x -0,75 = -50% 

3) Vergelijk import en export met indexcijfers om verbetering aan te tonen (1p)

-> Index export = 100 x 1,36 = 136 (in eigen       valuta)
-> Index import = 100 x 0,5 x 1,667 = 83,35 (in eigen valuta)
-> Dus E>M, waardoor saldo lopende rekening is verbeterd.

Opgave 14

Opgave 15

Je weet:

• Renteverhoging onvermijdelijk
• Dit verergert recessie
• En zwakt recessie af

Antwoord:

-> Conclusie rente (1p):

Door de hogere rente willen internationale beleggers meer sparen in Turkije, wat de vraag naar Lira’s verhoogt, (want beleggers willen meer lira). Dit maakt de Lira schaarser op de valutamarkt, waardoor de koers van de Lira t.o.v. de euro stijgt.

-> Conclusie verergeren recessie (1p):

Door de stijging van de Lira worden Turkse goederen duurder voor buitenlandse kopers, wat de Turkse export en productie vermindert. Dit heeft een negatief effect op het Turkse bbp en kan de recessie verergeren.

-> Conclusie afzwakking recessie (1p):

Door de koersstijging van de Lira worden buitenlandse producten goedkoper voor Turkse bedrijven en consumenten, wat de inflatie beperkt.

- Via koopkracht: Prijzen blijven stabiel, waardoor de koopkracht van consumenten op peil blijft en de consumptie intact blijft. Dit ondersteunt de groei van het Turkse bbp en kan een recessie afzwakken.

OF

- Via concurrentiepositie: Lagere productiekosten stellen bedrijven in staat om tegen lagere prijzen aan te bieden, wat Turkije’s internationale concurrentiepositie verbetert. Dit kan de export doen stijgen en de import doen dalen, wat de groei van het Turkse bbp bevordert en een recessie afzwakt.

OF

Door de koersstijging van de Lira wordt de waarde van schuld in Lira lager. Turkse bedrijven met leningen in euro’s hoeven minder Lira’s te betalen om hun schuld af te lossen. Lagere kredietkosten verbeteren de winstgevendheid, wat meer ruimte voor investeringen creëert. Dit heeft een positief effect op de groei van het Turkse bbp en kan een recessie afzwakken.

Belangrijk voor alle punten: benoem het effect op het bbp!