4H thema 4 basisstof 7

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Ontstaan van soorten

Havo 4

Thema 4

BS 7

Vandaag

Leerdoel

• Je kunt manieren van reproductieve isolatie beschrijven
  
• Je kunt aan de hand van het eilandbiogeografiemodel de eilandtheorie uitleggen

Programma

1. Vragen huiswerk?
2. Ontstaan van soorten en eilandtheorie
3. Tips en tops
4. Zelf werken

Wat is de goede volgorde van evolutie?

1. Survival of the fittest, natuurlijke selectie, genetische variatie, overerving goede eigenschappen
2. Genetische variatie, natuurlijke selectie, survival of the fittest, overerving goede eigenschappen
3. Natuurlijke selectie, genetische variatie, survival of the fittest, overerving goede eigenschappen
4. Genetische variatie, survival of the fittest, natuurlijke selectie, overerving goede eigenschappen

Ontstaan nieuwe soorten

Nieuwe soorten kunnen ontstaan als er voldoende genetische variatie in een populatie is.

 

Genetische variatie ontstaat door geslachtelijke voortplanting en door mutaties.

Als het milieu verandert kan er selectiedruk ontstaan. De allelfrequentie kan veranderen.

Let op! mutaties ontstaan toevallig (en niet doelgericht)

Ontstaan nieuwe soorten

Een nieuwe soort ontstaat alleen als er ook sprake is van reproductieve isolatie tussen populaties van dezelfde soort.

Redenen van reproductieve isolatie:

• Geografische isolatie. (Bijv. bosbrand deelt bos doormidden.)
• Verschillen in gedrag. (Bijv. ‘vreemd’ baltsgedrag of andere zang.)
• Verschillen in tijd. (Bijv. bloeien in een andere maand.)

Eilandtheorie

Darwin vond op de Galapagos Eilanden verschillende soorten vinken per eiland.

Elke vink bleek (na lange tijd van reproductieve isolatie) aangepast te zijn voor de leefomgeving op zijn eiland.

Eilandtheorie

Darwin ontdekte:

• Hoe groter het eiland, hoe meer soorten er voorkwamen

• Hoe verder van vaste land, hoe minder soorten.
• Op een kleiner eiland sterven soorten eerder uit dan op grotere eilanden.

Reden: minder ruimte voor populaties (voedsel, nestplaatsen etc.)

• Een eiland dichtbij vast land is beter bereikbaar --> meer immigratie

Effect afstand tot vaste land.

Effect eiland grootte

Eilandtheorie

Invloed van immigratie en uitsterven op biodiversiteit eiland.

Relatie tussen afstand en grootte eiland voor biodiversiteit eiland.

Binas 93C

Benadruk de ligging van het evenwicht in biodiversiteit tussen de verschillende soorten eilanden.

Wat is er absoluut nodig voor het ontstaan van nieuwe soorten? (meerdere antwoorden goed)

1. Mutaties
2. Hoge selectiedruk
3. Geografische isolatie
4. Verschillende leefomstandigheden

Bekijk tabel 93C en ga uit van een evenwicht. Op welk eiland zullen de meeste soorten voorkomen?

1. Op een klein eiland ver weg van het vasteland
2. Op een klein eiland dicht bij het vasteland
3. Op een groot eiland ver weg van het vasteland
4. Op een groot eiland dicht bij het vasteland

Op welk eiland zullen de minste soorten voorkomen?

1. Op een klein eiland ver weg van het vasteland
2. Op een klein eiland dicht bij het vasteland
3. Op een groot eiland ver weg van het vasteland
4. Op een groot eiland dicht bij het vasteland

Op welk eiland in evenwicht zullen soorten het minst snel uitsterven?

1. Op een klein eiland ver weg van het vasteland
2. Op een klein eiland dicht bij het vasteland
3. Op een groot eiland ver weg van het vasteland
4. Op een groot eiland dicht bij het vasteland

Zelf werken

Lezen: BS 7 (blz. 212 t/m 215)

Maken:BS 7 opdr. 71 t/m 74

Extra oefenen?

• Genetica: oefentoets op biologiepagina, examentrainer biologiepagina of achterin thema 3
• Evolutie: oefentoets magister, examentrainer biologiepagina (alleen evolutie, niet ordening) of achterin thema 4

Laatste les voor toets?

Examenvraag