Eindexamentraining les 5 De Wereld na 1945

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Eindexamentraining les 5 De Wereld na 1945

De Koude Oorlog

"De Koude Oorlog was een periode van gewapende vrede tussen de communistische en de kapitalistische wereld in de tweede helft van de 20e eeuw"

  

Aldus Wikipedia

Communisme

Sovjet-Unie

Oost-Europa

Eenpartijstaat

Planeconomie

Overheid bepaalt

Gelijkheid, geen winst

Censuur

Massa boven individu

Kapitalisme

Verenigde Staten

West-Europa

Democratie

Vrije markt economie

Ondernemer bepaalt

Winst maken

Vrijheid van meningsuiting

Individuele vrijheid

IJzeren Gordijn

Zwaarbewaakte grens in Europa tussen het oostblok en het westblok.

Deling van Duitsland

Tijdens de conferenties van Jalta en Potsdam worden een aantal besluiten genomen. 

Deling van Duitsland in vier bezettingszones, net als Berlijn (de hoofdstad)

Polen kreeg land dat eerst Duits was

Berlijn

Berlijn lag midden in het Duitse gebied van de SU

In het gebied van Stalin dus westerse mensen, dat vind ie niet leuk!

De druppel voor Stalin was dat de VS en VK zelf besloten een nieuwe munt in te voeren in hun gebieden van Duitsland

Blokkade van Berlijn

Stalin besluit om alle toegangswegen richting Berlijn af te sluiten. Niemand kon de stad in of uit en de aanvoer van voedsel en kolen stopte ook.

Luchtbrug

Om de mensen in West-Berlijn niet te laten verhongeren stellen de VS en VK een luchtbrug in

Gevolgen van de blokkade

1. Duitsland verdeeld in twee landen (West-Duitsland (BRD) en Oost-Duitsland (DDR))

2. Oprichting van NAVO. bondgenootschap om sterker te staan tegen de SU.

Leven onder Stalin

Alle macht bij één persoon

Onderdrukking van mensen met een andere mening

Tegenstanders kregen te maken met terreur

Showprocessen tegen grote politieke tegenstanders

Persoonsverheerlijking

Stalin dood 1953

Kritiek op Stalin

Opvolger Chroesjtsjov zegt:

- Stalin was wreed

- Stalin deed aan persoonsverheerlijking en

dat hoort niet!

Maar waarom zei hij dit?

Hongaarse opstand

Kritiek op Stalin betekent meer vrijheid, denken sommige mensen in Hongarije

Spontane opstand!

Hongaarse opstand

De opstand word door soldaten van het Warschaupact (vooral SU soldaten) heel hard neergeslagen

Waarom zou de SU zo hard hebben ingegrepen?

Waarom een muur?

• Veel Oost-Berlijners zien het rijke westen en willen weg. Vooral mensen met een hogere opleiding vluchten naar het westen. "Braindrain"
  

• De Oost-Duitse regering ziet dit als een grote bedreiging voor de toekomst van hun land: Berlijn moet dicht
  

• Vergeet dit ook niet: de Oost-Duitse regering geeft aan dat ze de Muur bouwen om zich tegen het fascistische Westen te beschermen.

Gevolgen

• Bouw van De Berlijnse Muur, augustus 1961
  

• Laatste gat in het IJzeren Gordijn is dicht

• West-Berlijn was wél bereikbaar vanuit West-Duitsland

• Vluchtelingenstroom neemt sterk af

• Wel: veel ontsnappingen, vaak met dodelijke afloop...

Cubacrisis

16-28 oktober 1962

Oorzaken

• (Economische) boycot van Cuba sinds 1959

• Cuba gaat/moet suiker verkopen aan de Sovjet-Unie

• Cuba en de Sovjet-Unie zijn bang voor een Amerikaanse invasie van Cuba.
  

• De Sovjet-Unie plaatst raketten op Cuba in ruil voor kopen van Cubaanse suiker

16-22 oktober 1962

• Amerikaanse vliegtuigen tonen foto's van een raketbasis in aanbouw
  

• President Kennedy wordt op de hoogte gebracht
  

• De laatste raketonderdelen zijn per schip onderweg van de Sovjet-Unie naar Cuba
  

Kennedy 

besluit:

• Praten met de Sovjet-Unie

• Blokkade rondom Cuba

De spanning neemt toe...

Het Amerikaanse marineschip

Het schip uit de Sovjet-Unie met aan boord de raketonderdelen.

Gevolgen van de Cubacrisis

Betere communicatie tussen de VS en de SU: directe telefoonverbinding (Hotline)

De Amerikanen halen ook hun raketten uit Turkije, maar spreken met Chroesjtsjov af dat hij dit niet bekend maakt.

Chroesjtsjov zal, mede door zijn optreden, in 1964 als leider van de SU worden afgezet.

0

Na de Cubacrisis

Heel de wereld, inclusief de SU en de VS, was erg geschrokken van de dreiging op een nucleaire oorlog.

Periode van ontspanning in de koude oorlog

Economische problemen

Door de wapenwedloop kwam de SU in de problemen

Erg duur om alle wapens te ontwikkelen, soldaten en het leger drukken op de begroting

De oplossing wordt gegeven door een nieuwe leider van de SU

Gorbatsjov

Leider SU 1985 - 1991

Wilde Glasnost en Perestrojka invoeren om de SU er weer bovenop te krijgen

Te herkennen aan de wijnvlek

Glasnost

Openheid (glas = helder, kan je doorheen kijken)

Je mag meer kritiek geven op de overheid, deze kritiek kon gebruikt worden voor verbetering (Dacht Gorbi)

Perestrojka

Planeconomie wordt minder belangrijk, mensen mochten eigen bedrijfjes opzetten

Economie moest daardoor verbeteren

Buitenlandse politiek

Gorbatsjov besluit dat andere landen in het Warschaupact geen militaire hulp meer krijgen van de SU

Dit heeft nogal wat gevolgen in het oostblok

Gevolgen

Door Glasnost, Perestrojka en het niet ingrijpen in de oostbloklanden komt er een eind aan de Koude Oorlog.

En uiteindelijk ook aan de SU...

Maar hoe dan?

Revolutiejaar 1989

De val van het communisme in Oost-Europa

Oorzaken

 

• De ideeën van Gorbatsjov (glasnost, perestrojka)...
  

• ...botsen met de oude, vastgeroeste, ideeën van de Oosteuropese leiders...
  

• ...maar zijn wél populair bij het volk van die landen! Want ze kregen inspraak, verkiezingen, vrijheid, enz...

Hongarije zet de grens 

met Oostenrijk open

mei 1989

Veel andere inwoners van Oost-Europese landen 

vluchten via Hongarije naar het westen.

Deze Oost-Europese leider begrijpt wél de ideeën van Glasnost en Perestrojka: hij wil zijn volk meer vrijheid geven.

Val van de Berlijnse Muur

9 november 1989

Totale ineenstorting 

van het communisme in Oost-Europa

• 16 november 1989: communistische leider van Bulgarije wordt afgezet

• 28 november 1989: communistische partij van Tjecho-Slowakije staat haar macht af

• 25 december 1989: communistische leider Roemenië wordt terechtgesteld

• april 1990: vrije verkiezingen in delen van Joegoslavië

Oprichting van de VN

1945, direct na WO2 dus.

Doel: Nooit meer oorlog!

Ondertussen 193 lidstaten

Veiligheidsraad

Belangrijkste onderdeel van de VN als het op oorlog en vrede aankomt.

15 leden, waarvan 5 permanent (VS, VK, FR, China en Rusland (vroeger was dit de SU))

De andere 10 landen worden elke twee jaar vervangen

Vetorecht

De vijf permanente leden van de veiligheidsraad hebben vetorecht.

Als één van die vijf landen 'nee' zegt tegen een resolutie, gaat het niet door

Lastig samenwerken

Verschillende belangen bij de permanente leden en hun vetorecht zorgen ervoor dat ze lastig besluiten kunnen nemen

Hoe is dit in de praktijk gegaan?

Nederland na 1945

Wederopbouw 1945 - 1960

Consumptiemaatschappij 1960 - 1980

Informatiemaatschappij 1980 - 2000

Wederopbouw 1945 - 1960

Handen uit de mouwen, niet klagen. Hard werken

Loonafspraken

Gastarbeiders

Verzorgingsstaat

Consumptiemaatschappij 1960 - 1980

Loonafspraken weg, meer geld en luxe voor de Nederlanders

Jongerenculturen

Ontzuiling

Secularisatie, niet meer naar de kerk

Tweede feministische golf

Modern Nederland 1980 - 2000

Crisis van de jaren '80

Poldermodel om uit de crisis te komen

Populisme