hoofdstuk 3

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

een bedrijf

- voegt waarde toe (afhankelijk van de plek in de bedrijfskolom)

- maakt gebruik van productiefactoren (KANO)

paragraaf 3.1 vraag 1 t/m 4

kosten maken!

"de kosten lopen vooruit op de baten"

- Variabele kosten

- Vaste kosten

- kostprijs per product

vraag 5 t/m 7

afschrijvingskosten!

investering in kapitaalgoederen moeten terug verdiend worden

in stapjes, niet in één keer

vraag 9 en 10

kosten zijn de basis

kostprijs per product

+

brutowinstmarge

+

BTW

=

Consumentenprijs

vraag 7

a Totale kosten € 2,5 mln + € 1 mln = € 3,5 miljoen = € 3.500.000.

  Kostprijs per band is € 3.500.000 ÷ 625.000 = € 5,60.

  De verkoopprijs is € 5,60 + € 1,50 = € 7,10.

 b De vaste kosten per jaar blijven gelijk, de variabele kosten stijgen.

 c De productie wordt 625.000 x 1.6 = 1.000.000 fietsbanden.

  Totale kosten worden € 2,5 mln + € 1 mln x 1.6 = € 4.10.000.

  De kostprijs per band wordt € 4.10.000 ÷ 1.000.000 = € 4,10.

  Dat is € 5,60 - € 4,10 = € 1,50 lager.

vraag 9

a € 760.000 – € 40.000 = € 720.000.

  € 720.000 ÷ 6 = € 120.000 per jaar.

 

b Bij 150.000 km per jaar: € 120.000 ÷ 150.000 = € 0,80 per km.

  Bij 200.000 km per jaar: € 120.000 ÷ 200.000 = € 0,60 per km.

 c De afschrijvingskosten zijn vaste kosten.

vraag 11

a verkoopprijs € 1,25 × 1,40 = € 1,75

  consumentenprijs € 1,75 × 1,06 = € 1,86

 b verkoopprijs € 145 × 1,70 = € 246,50

  consumentenprijs € 246,50 × 1,21 = € 298,27

 c verkoopprijs € 17,50 × 3,50 = € 61,25

  consumentenprijs € 61,25 × 1,21 = € 74,11

vraag 12

a prijs excl. btw € 8,95 ÷ 1,21 = € 7,40

  btw-bedrag € 7,40 × 0,21 = € 1,55

  

 b prijs ex cl. btw € 1,98 ÷ 1,06 = € 1,87

  btw-bedrag € 1,87 × 0,06 = € 0,11

 c prijs excl. btw € 29,50 ÷ 1,21 = € 24,38

  btw-bedrag € 24,38 × 0,21 = € 5,12

paragraaf 3.2

winst berekenen, de begrippen:

• omzet
  
• inkoopwaarde 
  
• brutowinst
  
• bedrijfskosten
• nettowinst
  
• afzet
  
• inkoopprijs
  
• verkoopprijs
  

vraag 14

a Omzet = afzet × verkoopprijs: 1.200 × € 1,51 = € 1.812 per maand

  Brutowinst = omzet - inkoopwaarde:

  de inkoopwaarde is 1.200 × € 0,60 = € 720.

  € 1.812 – € 720 = € 1.092 per maand

  of 1.200 × (€ 1,51 – € 0,60) = € 1.092.

Nettowinst = brutowinst – bedrijfskosten:

De bedrijfskosten zijn € 165 + € 40 + (€ 870 ÷ 3) = € 495 per maand

  € 1.092 – € 495 = € 597.

 b 1.200 ÷ 60 = 20 dagen per maand.

vraag 16

  a Brutowinst = € 138.000 – € 84.000 = € 54.000.

  Nettowinst = € 54.000 – € 43.500 = € 10.500.

 

b Bij de verkoop ontvangen btw 0,06 × € 138.000 = € 8.280.

  Bij de inkoop betaalde btw 0,06 × € 84.000 = € 5.040.

  Over de bedrijfskosten betaalde btw 0,21 × € 43.500 = € 9.135.

  In totaal betaalde btw = € 5.040 + € 9.135 = € 14.175

  Het verschil is € 8.280 – € 14.175 = € 5.895.

 c De groothandel krijgt dit van de Belastingdienst terug.

paragraaf 3.2

arbeidsproductiviteit = productie per werknemer / per tijdseenheid

verhogen is meer winst

- technologie

- arbeidsverdeling 

- scholing

-prestatie

- geen langere werktijden of meer personeel!

vraag 17

 a 18 miljoen blikjes ÷ (52 weken × 6 dagen × 24 werknemers) =

  18.000.000 ÷ 7.488 = 2.404 blikjes per werknemer per dag.

 b 18 miljoen blikjes ÷ (52 weken × 6 dagen × 2.885 blikjes) =

  18.00.000 ÷ 90.120 = 20 werknemers.

 c Loonkosten.

vraag 18

a Door een goede taakverdeling doet iedereen het werk waar hij of zij goed in is.

 b 1. door arbeidsverdeling doet iedereen het werk waar hij of zij in gespecialiseerd is.

  2. door scholing kunnen werknemers kunnen hun werk beter / sneller uitvoeren.

  3. door automatisering kan het werk met minder mensen worden gedaan; gemiddeld per persoon is de productie dan hoger.

  4. met prestatiebeloning zullen werknemers meer werk in dezelfde tijd doen.

paragraaf 3.2

productiecapaciteit = het maximale wat een bedrijf kan produceren:

- mensen

- machines

maken 20 t/m 24

test

maak rekenopgaven 3 4 7 en 10

paragraaf 3.3 De markt

Wat moet je kennen/begrijpen?

kopers en verkopers

vraag en aanbod (vrije marktwerking)

evenwichtsprijs en evenwichtshoeveelheid

Een transparante markt is de ideale situatie 

paragraaf 3.3 De markt

wat moet je kunnen?

Een grafiek met daarin de evenwichtsprijs en hoeveelheid maken en aflezen