Feit of fabel: ontmasker de Wetenschap!

Feit of fabel: ontmasker de Wetenschap!
1 / 31
next
Slide 1: Slide
NCZSecundair onderwijs

This lesson contains 31 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 80 min

Items in this lesson

Feit of fabel: ontmasker de Wetenschap!

Slide 1 - Slide

Stel je voor...
Je hebt een vriendin met heel erge hoofdpijn en ze besluit een alternatieve 'detox'-therapie te proberen omdat ze op tiktok had gezien dat dit dé oplossing zou zijn. Wat zou jouw reactie zijn?

Slide 2 - Slide

Reactie?

Slide 3 - Open question

Lesdoelen
  • Leerlingen kunnen het verschil tussen wetenschap en pseudowetenschap herkennen.
  • Leerlingen beseffen dat wetenschappelijke methodes (zoals dubbelblind onderzoek) betrouwbare kennis opleveren.
  • Leerlingen begrijpen de risico's van pseudowetenschap en de noodzaak om kritisch te zijn bij het toekennen van financiële middelen vanuit de overheid..

Slide 4 - Slide

Procesdoelen
Thema: wetenschap
procesdoel autonomie

Slide 5 - Slide

Klasgesprek
  • Wat weten jullie al over wetenschap?
  • Wat is wetenschap volgens jullie?
  • Kennen jullie enkele voorbeelden van wetenschappelijke ontdekkingen of technologieën die ons leven beter maken?

Slide 6 - Slide

Wetenschap
Wetenschap is een systematisch proces is om kennis te vergaren, gebaseerd op waarneming, experimenten en logisch redeneren. Wetenschap is testbaar, herhaalbaar en maakt gebruik van de wetenschappelijke methode (waaronder hypothesevorming, experimenteren en analyseren).

Voorbeelden = ontwikkeling van antibiotica, ruimtereizen, vaccinaties,...

Slide 7 - Slide

pseudowetenschappen/
voorbeelden?

Slide 8 - Mind map

pseudowetenschappen
 Pseudowetenschap omvat beweringen of praktijken die worden gepresenteerd als wetenschappelijk, maar die niet voldoen aan de wetenschappelijke methodologie en criteria. Deze zijn vaak niet testbaar, gebaseerd op anekdotes of onjuiste logica en zijn meestal niet herhaalbaar.


Slide 9 - Slide

Voorbeelden pseudowetenschappen
  • Homeopathie: behandelingen die geen werkzame stof bevatten en waarvan herhaaldelijk is aangetoond dat ze niet effectiever zijn dan een placebo.

  • Astrologie: het idee dat de stand van sterren en planeten iemands leven beïnvloedt, zonder bewijs dat dit wetenschappelijk te onderbouwen is.

Slide 10 - Slide

Slide 11 - Video

Oefening: wetenschap of pseudowetenschap?
Kaarten sorteren volgens categorie: wetenschap of pseudowetenschap?

Slide 12 - Slide

Bespreking
Leg je keuze uit. 
Iedereen hiermee eens?

Slide 13 - Slide

2 belangrijke kenmerken van wetenschappelijk onderzoek
  • dubbelblind onderzoek
  • peer review 

Slide 14 - Slide

Slide 15 - Video

dubbelblind onderzoek
  • "Een dubbelblind onderzoek is een methode in wetenschappelijk onderzoek waarbij zowel de deelnemers als de onderzoekers niet weten wie de echte behandeling krijgt en wie een placebo."
  • "Deze aanpak voorkomt beïnvloeding (bias) door verwachtingen. Hierdoor zijn de resultaten betrouwbaarder en objectiever."
  • "Het is de gouden standaard in medisch onderzoek om te bepalen of een behandeling echt werkt."

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Slide

dubbelblind onderzoek
  • "Door zowel deelnemers als onderzoekers ‘blind’ te houden, wordt het placebo-effect verminderd. Mensen kunnen zich beter voelen, zelfs zonder werkzame stof, gewoon omdat ze denken dat ze behandeld worden."
  • "Dubbelblind onderzoek helpt ook om de resultaten niet te beïnvloeden door de verwachtingen van de onderzoekers (bijv. subtiele hints of gedrag)."
  • "Op deze manier kunnen wetenschappers met zekerheid zeggen of een behandeling écht effectief is."

Slide 18 - Slide

Actueel voorbeeld: vaccinatie
  • Waarom laten sommige mensen zich niet vaccineren? 
  • Welke beweringen zijn jullie al tegengekomen over vaccins? 
  • Casus autisme en vaccinatie
  • Casus vaccinatie en Covid-19

Slide 19 - Slide

Casus vaccins en covid-19
Eerst het slechte nieuws: het COVID-19 vaccin van AstraZeneca en Oxford University heeft gevaarlijke nevenwerkingen. Het bedrijf heeft bij de ontwikkeling gebruik gemaakt van een adenovirus dat voorkomt bij chimpansees. Dat heeft drastische, onvoorziene gevolgen: mensen die gevaccineerd worden, veranderen langzaam in apen. Ze krijgen een pels en gaan op een chimpansee gelijken. Erger nog: ze wòrden chimpansees.

Slide 20 - Slide

Welke gevolgen hebben zulke uitspraken?

Slide 21 - Open question

Zoek de mogelijke gevolgen van fake news rond vaccins op.

Slide 22 - Slide

Welke gevolgen?

Slide 23 - Open question

Gevaren van pseudowetenschap
  • Mensen die dure alternatieve behandelingen proberen zonder bewezen effect lopen risico's en geven geld uit aan iets zonder waarde.
  • Weigeren van bewezen behandelingen (zoals chemotherapie) in ruil voor pseudowetenschappelijke alternatieven kan levensbedreigende gevolgen hebben.

Slide 25 - Slide

Slide 26 - Slide

Klasgesprek
  • Hoeveel geld denken jullie dat de overheid aan gezondheidszorg uitgeeft (jaarlijks)?
  • Moeten we dat uitgeven aan onbewezen behandelingen?
  • Bekende Vlamingen en alternatieve behandelingen (artikel - documenten NCZ)

Slide 27 - Slide

Wat is het verschil tussen wetenschap en pseudowetenschap?

Slide 28 - Open question

Hoe kan je zelf herkennen of iets wetenschappelijk of pseudowetenschappelijk is?

Slide 29 - Open question

Heb je zelf nog een voorbeeld dat je wil onderzoeken of het wetenschappelijk of pseudowetenschappelijk is?

Slide 30 - Open question

Slide 31 - Link