5.3: De kerkhervorming

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Ketterse Jan Hus

600 jaar geleden dat Jan Hus werd veroordeeld tot de brandstapel tijdens het Concilie van Konstanz. Hij weigerde zijn ‘ketterse’ ideeën te herroepen en moest dat met de dood bekopen. Hus was een voorloper van Martin Luther, die dankzij de uitvinding van de boekdrukkunst veel meer bekendheid heeft gekregen. In de tijd van Jan Hus werd alles nog met de hand geschreven. Waarom had een rooms-katholieke priester zoveel kritiek op zijn eigen kerk?

Petrususaflaat

“Vandaag verbrandt gij een gans, maar uit zijn as zal een zwaan opstijgen en deze zult gij niet kunnen braden.”

De Duitse monnik Maarten Luther (1483 - 1546) maakte zich zorgen, omdat de mensen niet meer bij hem kwamen biechten. Ze trokken massaal naar bedevaartsteden om aflaatbrieven aan te schaffen. Luther klaagde in een brief dat ze zonder het tonen van berouw vrolijk met hun aflaten zwaaiden. Aan deze brief voegde hij 95 stellingen toe die hij aan de vooravond van Allerheiligen 1517 publiceerde.

kritiek Luther op de katholieke kerk

De kritiek

op de kerk leidt tot de reformatie

Reformatie:

Verandering in het christendom waardoor protestantse kerken ontstonden

Laatste pagina uit de eerste gedrukte bijbel uit de Nederlanden. In de laatste zinnen staat te lezen dat de bijbel in het jaar 1477 Delft gedrukt is, jaren voor Luthin ers Bijbelvertaling in het Duits. 

https://www.nemokennislink.nl/publicaties/al-ver-voor-luther-las-iedereen-de-bijbel/

Aan deze kant van de weegschaal liggen gouden kandelaren en andere dure altaarstukken die in een katholieke kerk staan.

Aan deze kant van de weegschaal ligt een protestantse Bijbel.

Schilderij: 'De weegschaal van het ware geloof'

Links op de afbeelding staan de katholieken.

Rechts op de afbeelding staan de protestanten.

0pdracht 1

Karel V (1500 - 1558)

Bestreed het lutharisme in zijn Rijk 

Eenheid in religie als onderdeel centralisatiepolitiek

Vrede van Augsburg in 1555: Wiens gebied, diens religie: Cuius regio, eius religio

 Karel V treedt teleurgesteld  af

Calvijn & Luther

Calvijn

Luther

Calvijn en het calvinisme

Een andere hervormer was Johannes Calvijn.

Verschil met Luther:

- Volgens Calvijn stond vóór iemands geboorte al vast of hij naar de hemel of hel ging (predestinatieleer).

- Volgens Calvijn mocht je in opstand komen als de heerser niet het juiste geloof had

- Vanaf 1540 verspreidde het calvinisme (protestantse leer van Calvijn) zich vooral in de Nederlandse gewesten.

Prédestinatieleer van Calvijn

Welke bron is geschreven door 

Maarten Luther en welke bron door Calvijn?

Maarten Luther

Johannes Calvijn

Edict van Nantes

1598: elke Fransman recht op gewetensvrijheid; ook de hugonoten. Door Lodewijk XIV weer ingetrokken: absolutisme

Contrareformatie

• reactie van Rooms-Katholieke kerk
• concilie van Trente (1545-1563)
• Vulgaat bleef officiele bijbelvertaling
• alle tradities bleven bestaan: rituelen, aflaten , relieken, heligenvereering
• aflaten!
• Inquisitie tegen ketterse protestanten 
• priesters beter opleiden 

opdrachten: 4 & 6

Samen: 7 & 8