16.3 Fosforkringloop

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

16.3 fosforkringloop

P zit in de Lithosfeer

Rhizosfeer en mycorrhiza

Extra fosfaat (kunstmest en verwering)

Waterzuivering (PAO's)

Indicatorsoort

Fosforkringloop

Fosfaten

Fosfaten bevinden zich in de lithosfeer. Door verwering komt fosfaat vrij.

Fosfaat is nodig voor organische stoffen als: DNA, ATP, fosfolipiden.

Planten nemen fosfaat op. Andere organismen krijgen (direct of indirect) via planten hun fosfaat.

Reducenten breken resten van organismen af. Hierdoor komt fosfaat weer vrij.

(lithosfeer)

P = fosfaat (fosfor)

3' en 5' uiteinden

5 koolstofatomen

1 = altijd aan de base gekoppeld

3 = altijd aan een fosfaat gekoppeld

5 = altijd aan een fosfaat gekoppeld

Fosfor voor planten

Planten nemen fosfor op uit de bodem. Dit is lastig omdat fosfor gebonden zit aan bodemdeeltjes.

In de rhizosfeer (directe omgeving van de wortels) hulp van:

• Bacteriën (scheiden zuren af, plant levert glucose) 
  
• Schimmels (mycorrhiza, complex van schimmels en wortels) 
  

Mycorrhiza

Door symbiose van wortelharen en 

schimmeldraden (mycorrhiza)

kunnen planten meer

mineralen opnemen.

Fosforkringloop

Bacteriën scheiden zuren uit waardoor P vrijkomt van bodemdeeltjes.  De plant levert organische stoffen. 

Planten vormen mycorrhiza met schimmels = vergroeid. Schimmeldraden nemen P op.

hergebruik van fosfaat

Planten hebben fosfaat nodig om goed te kunnen groeien. In de gangbare landbouw wordt daarom oa fosfaat aan kunstmest toegevoegd. Deze fosfaat wordt gewonnen in mijnen buiten Europa. De hoeveelheid fosfaat in deze mijnen is eindig. De verwachting is dat over 50 jaar deze mijnen leeg zijn.

Tertiaire zuivering

Fosfaatverwijdering 

Fosfaat accumulerende bacteriën (PAO) kunnen fosfaat opslaan als polyfosfaat. De bacterie resten kunnen verwerkt worden tot struviet (MgNH4PO4.6H2O). 

Samenvatting fosforkringloop

• Geen gasvormige fosfor in de lucht, maar stofdeeltjes
• Planten nemen fosfaten op (DNA, ATP, fosfolipiden)
• P bindt zich aan bodemdeeltjes
• er is weinig uitspoeling van fosfaat
• Om fosfaat op te nemen zijn mycorrhiza nodig
• via kunstmest veel fosfaat toevoeging aan het ecosysteem
• Het gebruik van fosfaat in wasmiddelen is nu verboden

Zuurstof, fosfaat, water, koolstofdioxide en nitraat zijn..

1. Anorganische stoffen
2. Organische stoffen

Waar in de kringloop bevindt zich de meeste fosfaat?

1. Atmosfeer
2. Organische stoffen
3. Lithosfeer
4. Water

Planten gebruiken fosfaten voor het maken van organische verbindingen.
Voor het maken van welke organische verbindingen is fosfaat noodzakelijk als bouwstof?

1. DNA en ATP
2. aminozuren en bladgroen
3. aminozuren en DNA
4. DNA, ATP en bladgroen

Blauwalgen en riet nemen fosfaten op uit het water.
Waarvoor gebruiken blauwalgen en riet de opgenomen fosfaten?

1. Beide organismen gebruiken deze fosfaten bij het maken van organische verbindingen.
2. Beide organismen gebruiken deze fosfaten om er energie uit te halen.
3. De blauwalgen gebruiken deze fosfaten bij het maken van organische verbindingen, de rietplanten halen er energie uit.
4. De blauwalgen halen uit deze fosfaten energie, de rietplanten gebruiken deze fosfaten bij het maken van organische verbindingen

Hoeveel fosfaat groepen heeft ATP

1. één
2. twee
3. drie
4. vier

Wat gebeurt er in de beluchtingstank van een waterzuiveringsinstallatie?

1. Houdt grote stukken afval tegen.
2. Veel afval zakt naar de bodem
3. Reducenten breken organisch afval af.
4. Water wordt in rivier gepompt.

Fosfaat is in veel wateren de beperkende factor voor algengroei. Hoe kan dit aangetoond worden?

1. door fosfaat uit het water te verwijderen; als er algenbloei optreedt was het beperkend
2. door fosfaat aan het water toe te voegen; als er algenbloei optreedt was het beperkend
3. door fosfaat uit het water te verwijderen; als er GEEN algenbloei optreedt was het beperkend
4. door fosfaat aan het water toe te voegen; als er GEEN algenbloei optreedt was het beperkend

Wanneer is een soort een indicatorsoort?

Welke vorm van symbiose ontstaat er tussen de schimmel en plant bij de vorming van mycorrhiza?

1. Commensalisme
2. Parasitisme
3. Mutualisme
4. Communisme

welke omzetting is correct bij de waterzuivering?

1. N2->NO2->NO3->NH3
2. NH3->NO3->NO2->N2
3. NH3->NO2->NO3->N2
4. NO2->N2->NO3->NH3