V5: METRUM

Metrum
Regelmatige afwisseling van beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen

Beklemtoond           -    heffing
Onbeklemtoond     v    daling
1 / 32
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

This lesson contains 32 slides, with text slides.

Items in this lesson

Metrum
Regelmatige afwisseling van beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen

Beklemtoond           -    heffing
Onbeklemtoond     v    daling

Slide 1 - Slide

Antimetrie
Welk woord wijkt af van de regelmaat qua nadruk?
varen - boren - mieren - turen - geren

Welk woord wijkt af van de regelmaat qua nadruk?
bonenveld - tarweveld - beneveld - bietenveld - korenveld

Slide 2 - Slide

Antimetrie
Welk woord wijkt af van de regelmaat qua nadruk?
varen - boren - mieren - turen - geren

Welk woord wijkt af van de regelmaat qua nadruk?
bonenveld - tarweveld - beneveld - bietenveld - korenveld

Slide 3 - Slide

  



’k Zag twee beren broodjes smeren,
    O, het was een wonder.
    ’t Was een wonder boven wonder
    Dat die beren smeren konden. 

Slide 4 - Slide

  
Beklemtoond is onderstreept:


’k Zag twee beren broodjes smeren,
    O, het was een wonder.
    ’t Was een wonder boven wonder
    Dat die beren smeren konden. 

Slide 5 - Slide

Metra
Jambe (v-) 
Trochee (-v) 
Anapest (vv-)
Dactylus (-vv)
Amfibrachus (v-v)

Slide 6 - Slide

Inkorten en uitbreiding
Inkorten = elisie
een lettergreep wordt ingekort
't ipv het; 'kindren' ipv 'kinderen'

Uitbreiden = epenthesis
een lettergreep wordt toegevoegd
'volluk, Delluft'

Slide 7 - Slide

Jambe (afwisselend zwak – sterk)
V -|V -|V -|V -|V -|

Een nieu  |  we len  |  te en  |   een nieuw|geluid 

(Begin van de Mei van Herman Gorter)

Slide 8 - Slide

Trochee Afwisselend sterk/ zwak (-v)
Had hij Holland dan gedragen,
Onder 't hart,
Tot zijn afgeleefde dagen,
Met veel smart,

Vondel

Slide 9 - Slide

Trochee Afwisselend sterk/ zwak (-v)
 – ∪|- ∪|- ∪|- ∪|-∪|

Constan|tijntje,| ‘t zaligh | kijntje, 

(Eerste regel van Kinder-Lyck van Joost van den Vondel)

Vondel

Slide 10 - Slide

Dactylus (sterk – zwak – zwak -vv)
-VV|-VV|-VV|-VV|-VV|

 
Grauw is uw | hemel en | stormig uw | strand 

(Uit: Holland van Potgieter)

Slide 11 - Slide

 Ik verscheurde je foto, 
    heb je brieven verbrand
    In mijn hart moet ik huilen
    Maar ik doe nonchalant.

Slide 12 - Slide

Anapest
 Ik verscheurde je foto,
 v   v           -       v   v    -  v 
heb je brieven verbrand
   v      v    -      v      v       -
 In mijn hart moet ik huilen
  v     v         -        v      v    -     v
 Maar ik doe nonchalant.
   v       v    -       v     v      -

Slide 13 - Slide

Amfibrachus (v-v)

Slide 14 - Slide

Het huwelijk
Toen hij bespeurde hoe de nevel van de tijd
in d'ogen van zijn vrouw de vonken uit kwam doven,
haar wangen had verweerd, haar voorhoofd had doorkloven
toen wendde hij zich af en vrat zich op van spijt.


Jambe --> Alexandrijn (versregel met zes jambes)
Elisie --> weglating
Extrametrisch --> onbeklemtoonde laatste lettergreep buiten  versvoet

Antimetrie --> plek waar van het metrum wordt afgeweken, 
                               komt extra nadruk op


Slide 15 - Slide

Ezelsbruggetje

Slide 16 - Slide

Ezelsbruggetje

Slide 17 - Slide

Ezelsbruggetje

Slide 18 - Slide

Paar tips bij de oefening
  • Het draait bij het metrum om lettergrepen, niet om woorden.
  • Je blijft binnen de regel met het metrum en begint elke regel opnieuw.
  • Een versvoet hoeft niet afgemaakt te worden, elke nieuwe regel begint  met het begin van de versvoet.
  • Begin met de langere woorden om daarin de klemtoon te bepalen.
  •  Zelfstandige naamwoorden van één lettergreep zijn beklemtoond.
  • Op een 'e' die klinkt als 'u' valt nooit een klemtoon. 
  •  Onbeklemtoonde lettergrepen kunnen wegvallen: d'ogen. --> elisie

Slide 19 - Slide

voorbeeld 
  1. De regendruppels vielen onophoudelijk.

2. Waterplassen vulden Neerlands straten. 

Slide 20 - Slide

voorbeeld 
  1. [de RE] [gen DRUP] [pels VIE] [len ON] [opHOU] [deLIJK]

  1. [WAter] [PLASsen] [VULden] [NEERlands] [STRAten]

Slide 21 - Slide

voorbeeld 
  1. V-V-V-V-V-V-

2. -V-V-V-V-V 

Slide 22 - Slide

voorbeeld 
  1. JAMBE

2. TROCHEE

Slide 23 - Slide

voorbeeld 
1. Geef me m'n hoed en m'n jas en m'n tas want ik ga me bedrinken.


Slide 24 - Slide

voorbeeld 
1. Geef me m'n hoed en m'n jas en m'n tas want ik ga me bedrinken.


Slide 25 - Slide

voorbeeld 
1. -VV-VV-VV-VV-VV-V


Slide 26 - Slide

voorbeeld 
1. Dactylisch


Slide 27 - Slide

voorbeeld 
1.De vrouw kust het kind op zijn hoofdje.


Slide 28 - Slide

voorbeeld 
1.De vrouw kust het kind op zijn hoofdje.


Slide 29 - Slide

voorbeeld 
1. V-VV-VV-V


Slide 30 - Slide

voorbeeld 
1. amfibrachus


Slide 31 - Slide

Wat ga je maken?
Dautzenberg: 110.1 t/m 110.3

In Magister vind je: 
- stappenplan scanderen
- extra uitleg scanderen
- deze slides
- extra oefening scanderen

Slide 32 - Slide