§ 3.3 De Oost en de VOC

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

De Republiek in de  Gouden Eeuw

3.3 De Oost en de VOC

Tijd van ontdekkers en hervormers, 1500 - 1600

Tijd van regenten en vorsten, 1600 - 1700

Kenmerkend aspect: het ontstaan van handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

belangrijke gebeurtenissen

Waarom kwamen protestanten en joodse handelaren vanaf 1585 naar Amsterdam en welk gevolg had hun komst?

1. Zij wilden gebruikmaken van de stapelmarkt, het gevolg was het ontstaan van de moedernegotie.
2. Ze maakten deel uit van de moedernegotie, het gevolg was de bezetting van Antwerpen.
3. De haven van Antwerpen was niet meer bereikbaar, het gevolg was dat A'dam uitgroeide tot handelscentrum
4. De Schelde was niet meer te bevaren door klimaatverandering, A'dam werd nu de stapelmarkt

Waarom was het fluitschip een goede investering?

1. Het zorgde voor betrouwbaar binnenlands vervoer door kanalen
2. Omdat het dek smal was, hoefde je minder belasting te betalen bij de Oostzee.

Waarom werden juist in de Gouden Eeuw veel grote meren drooggelegd?

1. Toen was de windmolen echt efficiënt door een verbetering
2. Met nieuwe landbouwgrond kon veel geld verdiend worden
3. De uitvinder Leeghwater had het inpolderen uitgevonden

De groei van Amsterdam was

1. een geleidelijke verandering met weinig invloed op lange termijn
2. een snelle verandering met veel invloed op lange termijn
3. een geleidelijk verandering met weinig invloed op korte termijn
4. een snelle verandering met veel invloed op korte termijn

nakijken 3.2

leerdoelen 3.3 deel 1

• 11. Je kunt beschrijven waarom de Republiek op zoek ging naar een eigen zeeweg naar Azië. 
  
• 12. Je kunt de reizen van Barentsz en De Houtman beschrijven. 
  
• 13. Je kunt in een aantal zinnen uitleggen waarom Van Oldenbarnevelt besloot tot het oprichten van de VOC en daarbij de begrippen Heren Zeventien en handelsmonopolie gebruiken. 
  
• 14. Je kunt waarom de VOC aandelen uit ging geven en hoe dit werkte. 
  

1596

samen lezen 3.3

Een eigen zeeweg naar Indië

VOC

Oorzaak: concurrentie leidde tot dalende winsten --> 1602: oprichten VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie)

Bestuur: Heren Zeventien

Werkwijze:

• Bouwen van handelposten

• Contracten met lokalen
• Opbouwen  handelsnetwerk in Azie

• Indien nodig: veel geweld

Eerste multinational met aandelen

• Om alles te financieren gaf de VOC aandelen uit. Eerste ter wereld.
• Je gaf als persoon geld aan de VOC en kreeg in ruil daarvoor een aandeel in het bedrijf en een deel van de winst: het dividend. 
• Je kon de aandelen ook kopen en verkopen op de Amsterdamse beurs
• Niet alleen rijke mensen, maar ook am-bachtslieden, bakkers of dienstboden koch-ten een aandeel.  VOC werd van 'iedereen'.
  

maken 3.3 deel 1

vwo: maken vraag 33 t/m 40

HAVO: 35, 37, 38, 39, 41 t/m 44