Hst.3 Klimaten Par. 7 t/m 12

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Hst.2 Par. 7 - 8

• De vegetatiepatroon uit het verleden reconstrueren.
  
• Wat is de verklaring van Paleoceen-Eoceen Thermisch maximum?
• De rol van de schelpdieren in moderne levensomstandigheden op aarde?
  
• Hoe landgebruik naast broeikaasgassen kan klimaatverandering beïnvloeden?
  
• Waarom het verwijderen van vegetatie leidt tot een regionale afname van neerslag.
• Vegetatie-Albedo terugkoppelingsmechanisme beschrijven en ontstaan van ijstijden daarmee verklaren.  

Waarom vermoeden wetenschappers dat de aarde 600 miljoen jaar geleden vrijwel volledig vergletsjerd was?

1. Het landgebruik was toen heel anders, omdat er nog geen landplanten waren.
2. Klimaatmodellen simuleren een grote klimaatverandering in die tijd.
3. Op veel plaatsen worden landijsafzettingen uit die tijd gevonden.

Met welke bron van informatie kun je vegetatiepatronen uit het verleden reconstrueren?

1. jaarringen in bomen
2. luchtbelletjes in ijskernen
3. schelpjes in diepzeesedimenten
4. stuifmeelkorrels

Waarom hebben wij ons leven te danken aan schelpdieren?

1. De afbraak van kalksteen zorgt voor het P E T M.
2. De opbouw van kalksteen reguleert de temperatuur op aarde.
3. Ze bevatten cruciale informatie over het klimaat van het verleden.
4. Ze stabiliseren de thermohaliene circulatie.

Wat is de meest geaccepteerde verklaring voor het Paleoceen-Eoceen Thermisch Maximum?

1. De concentratie koolstofdioxide in de atmosfeer was toen erg hoog.
2. De thermohaliene circulatie werd bijzonder sterk.
3. Er was sprake van een negatief terugkoppelingsmechanisme.
4. Het werd veroorzaakt door de Milanković-variabelen.

Het klimaat verandert niet alleen door broeikasgassen, maar ook door veranderingen in landgebruik.

Welke van de onderstaande effecten is niet of nauwelijks het gevolg van veranderingen in landgebruik?

1. een toename van de concentratie koolstofdioxide in de atmosfeer
2. een toename van de concentratie waterdamp in de atmosfeer
3. een toename van de hoeveelheid aerosolen in de atmosfeer
4. een toename van de terugkaatsing van zonlicht

Inzicht: Leg uit hoe het verwijderen van vegetatie leidt tot een regionale afname van neerslag.

Aan de slag:

Par. 7 en 8 bestuderen + samenvatten + Opdr. (online of werkboek)

LET OP:  AK-les werkmap inleveren

SE Voorbereiding Hedendaagse klimaatverandering: oorzaken

Leerdoelen:

• Oorzaken van huidige klimaatverandering met betrekking tot broeikasgassen en landgebruik kennen.

• met behulp van bronnen en de atlas analyseren en nadenken over de waarden die ten grondslag liggen aan de veroorzaking van het klimaatverandering.

Schrijf een oorzaak op van hedendaagse klimaatverandering

Oorzaken klimaatverandering

1. Broeikasgassen

• CO₂: verbranding fossiele brandstoffen 
  
• Methaan: koeien + in permafrost
• Waterdamp: meer verdamping

De mate waarin een bepaalde hoeveelheid broeikasgas kan bijdragen aan het broeikaseffect wordt het aardopwarmingsvermogen genoemd.

De ontdooiing van permafrost is een voorbeeld van:

1. een negatief terugkoppelingsmechanisme
2. een voorbeeld van externe variabiliteit
3. een voorbeeld van interne variabiliteit
4. een positief terugkoppelingsmechanisme

Wolken

 Meer verdamping -> meer wolken

Wolken weerkaatsen en absorberen zonlicht aan boven en onderkant. 

Gevolg lijkt te zijn dat de verwarming van de atmosfeer vermindert.

Oorzaken klimaatverandering

2. Veranderend landgebruik

• Verbranden regenwoud: bron CO2 uitstoot
  
• Toename akkers en weilanden:    weerkaatsen zonlicht -> afkoeling houden minder vocht vast -> verdroging -> Toename aerosolen
• Aerosolen : Losliggende zeer kleine druppels of bodemdeeltjes die op waaien (stof)

Waarom is het verbranden van het regenwoud een bron van CO2 uitstoot?

1. Rook zorgt voor meer wolken en dus meer absorptie van warmte
2. Het verbranden zorgt voor hitte die bijdraagt aan het broeikaseffect
3. Bij het verbranden van bos komt CO2 vrij
4. De opname van CO2 stopt door de verbranding

Aerosolen

• Losliggende bodemdeeltjes waaien op (stof) + fijnstof uit (lucht)verkeer en industrie. Aerosolen beïnvloeden het gedrag en de vorming van wolken.

• Weerkaatsen zonlicht + absorberen warmte > Condensatie water + verkleining druppels (vallen niet)

• Conclusie: opwarming of afkoeling, verdroging of vernatting -> Afhankelijk van omstandigheden -> mondiaal gezien afkoeling

3. Andere oorzaken

Beïnvloeding en relatie tussen oceaan en atmosfeer:

a. interne variabiliteit - bijv. El Niño

b. externe variabiliteit - bijv. vulkaanuitbarstingen of zonnevlekken

Tips voor de toets-week 

• Neem leerdoelen (tekstboek) door voor doelmatig leerwerk.
• Maak korte samenvattingen van belangrijke items en begrippen (mind map, spinnenweb, tabel met pijltjes of teksten).
• Neem gemaakte opdrachten door (maak foutenanalyse).
• Analyseer de relaties tussen bronnen en leerboek theorieën.
• Gebruik PowerPoint (zie ELO) + media films voor extra uitleg.

Aan de slag

Par. 9 en 10 bestuderen + samenvatting (online of werkboek)

Als je klaar bent: 

maak verbeter/correctiewerk 

leer begrippen en theorieën par.3.1 t/m 3.6