V5 - Zuid-Amerika: 1.5 Rijkdom in de ondergrond

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom allemaal!

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.5 Rijkdom in de ondergrond

Leg je laptop dicht op tafel.

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.5 Rijkdom in de ondergrond

Na vandaag kun je...

...uitleggen hoe aardolie en aardgas zijn ontstaan in Zuid-Amerika.

...uitleggen hoe ertsvorming heeft plaatsgevonden in Zuid-Amerika.

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.5 Rijkdom in de ondergrond

Aardolie en Aardgas

1. Sedimentatie in de zee: Resten van zeedieren en planten
2. Lagen zand en klei drukken organisch materiaal aan
3. Hoge druk + temperatuur: organische testen worden olie en (bij hogere temperatuur) gas

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.5 Rijkdom in de ondergrond

Aardolie en Aardgas

4. Endogene krachten plooien de gesteentelagen.

5. Olie en gas dringen door doorlatende laag (zand), maar zitten vast onder ondoorlatende laag (klei)

6. Aardgas lichter, komt boven de aardolie te zitten.

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.5 Rijkdom in de ondergrond

Aardolie en Aardgas

Onder andere ontstaan in de tijd van de Riftvallei.

En in de voorlandbekkens.

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.5 Rijkdom in de ondergrond

Ertsvorming

Manier 1:

Bij het afkoelen van magma ontstaan kristallen en verandert langzaam de samenstelling.

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.5 Rijkdom in de ondergrond

Ertsvorming

Manier 2:

Metamorfose van gesteenten door hoge druk en temperatuur. Mineralen worden uit het veranderende gesteente gedrukt.

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.5 Rijkdom in de ondergrond

Ertsvorming

Manier 3:

Heet grondwater (bij vulkanisme) neemt elementen zoals metalen op en neemt ze mee. Deze kunnen elders (vaak in een breuk of holte) neerslaan.

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.5 Rijkdom in de ondergrond

Ertsvorming

Manier 4:

Door vergaande chemische verwering lossen bepaalde delen op en blijven andere achter.

Bauxiet in de latosolbodems.

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.5 Rijkdom in de ondergrond

Maak opdracht 4 en 5 van paragraaf 1.4.

En opdracht 1 en 2 van paragraaf 1.5.