vergeving Hannah Arendt

• Filosofie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

nos.nl

Welkom

Deze les:

Vergeving a.d.h.v. Hannah Arendt

Aan de slag

Leerdoelen

• Je weet wat het betekent als een mens een nieuwe kans krijgt in het leven.
  
• Je denkt na over hoe het kan zijn voor een mens om levenslang in een gevangenis te moeten zitten.
  
• Je kunt uitleggen wat 'vergeven' betekent en wat er wordt bedoeld met het begrip "met een schone lei beginnen".
  

Hannah Arendt

'De banaliteit van het kwaad'

https:

Berouw en vergeving 

Vergeving in godsdiensten/levensbeschouwingen

Jodendom - Grote Verzoendag

Hindoeïsme - Baden in de Ganges

Christendom - Biecht en biechtgesprek

A-godsdienstigen - Conflictoplossingsdag

Om te bespreken

Heb je zonder vergeving wel herstel? 

Heeft vergeving effect op wie jij bent & hoe je in het leven staat? 
In hoeverre heeft dit juist te maken met heiliging?
(Wesleyaanse theologie)

Zijn er dingen die onvergefelijk zijn?

“Soms is het moreel fout om vergiffenis te schenken.”

“Voor Arendt was het duidelijk: er zijn dingen die je niet kunt vergeven, die je niet mag vergeven. Dan zou je zeggen dat de Holocaust uiteindelijk toch niet het kwaad is, dat het niet fout is wat er was gebeurd. Maar de schuld is onophefbaar, daar mag je geen eind aan maken.”

Je hoort vaak dat je moet vergeven om je te bevrijden van de dader, en om zo verder te kunnen met je leven.

“Als je vergeeft, ga je een relatie aan met die ander. Maar ik wil geen relatie met de man die ik niet kende, die me verkrachtte en daarna weer uit mijn leven verdween. Hij was een vreemde en moet dat blijven. Juist deze houding stelt me in staat om me te bevrijden van die gebeurtenis. Als ik nu nog bittere gevoelens

naar hem zou koesteren, of zelfs wraak zou willen nemen, zou ik zijn gevangene blijven – maar daar is geen sprake van. Ik heb gekozen voor onverschilligheid – daar heb ik hard aan gewerkt. Ik ben niet bang meer voor de dader, ik accepteer wat er is gebeurd. Maar ik hoef en wil hem niet vergeven.”

SS'er Eichmann wordt vaak als een moreel monster gepresenteerd. Dat is geruststellend. Het kwaad bevind zich tijdens het proces veilig opgeborgen in een kooi van kogelvrij glas. Het publiek keek ernaar, tevreden dat het zich aan de goede kant bevond.

Arendt zag echter een doodnormale man. Het vreselijke kwaad, waar zij hem ontegenzeggelijk verantwoordelijk voor achtte, kwam niet voort uit een verdorven hart, maar eerder uit een gebrek aan voorstellingsvermogen en een teveel aan ambtelijke gehoorzaamheid.

Vanwege hun betrokkenheid bij de slachtoffers is het pijnlijk om te erkennen dat het antisemitisme van de nazi’s deels door banale mensen werd gedragen en ondersteund maar het waren ook mensen zoals jij en ik. Ook de Joodse raad werkte mee aan deportaties om erger kwaad tegen te gaan. 

ARENDT: ieder mens kan tot het kwaad komen, ieder mens moet zich ook daarvoor verantwoorden. Vergeven is te simpel en heft dan het kwade op.

Wat neem jij mee uit de filosofie van Hannah Arendt?

Aan de slag

Werk verder aan de vragen van de reader (zie Teams)

of de werkkaart van je filosofisch thema

(deadline: aanstaande vrijdag via Magister Opdrachten)