Thema 11 zintuigen

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Thema 11 zintuigen

Prikkels

Prikkels: Alle veranderingen in je omgeving waar je op kan reageren. 

Adequate prikkel --> een zintuig reageert maar op 1 soort prikkel. 

Licht is bijvoorbeeld de adequate prikkel voor de lichtzintuigen in je ogen.

Hormonale invloeden

Geeft een zintuig alle prikkels door?

Zintuigen maken pas een impuls als de prikkel sterk genoeg is. Die minimale sterkte van een prikkel = drempelwaarde.

Als de drempelwaarde laag is dan kan je de prikkel eerder waarnemen. 

 adequate prikkel

(Trillingen van lucht)

Het oog

Gezichtszintuig

Adequate prikkel: licht.

Netvlies: lichtreceptoren = zintuigcellen

(kegeltjes en staafjes)

Netvlies en lens --> scherp beeld

Het gehoorzintuig 

De trilhaartjes in het slakkenhuis bewegen door de trilling van het vocht → in de zintuigcellen ontstaan impulsen → gehoorzenuw → hersenen 

Het evenwichtsorgaan

3 halfcirkelvormige kanalen gevuld met vloeistof. Onderin zitten zintuigcellen met haartjes. De haartjes bewegen als de vloeistof beweegt --> informatie naar hersenen.

Hoe ruik je?

• Je ruikt met je reukzintuig
  
  
• Het reukzintuig is deel van
   het neusslijmvlies --> 

     reukzintuigcellen met reukharen

Reukzintuig met meerdere typen reukzintuigcellen

Proeven en ruiken

5 smaken: zout - zuur - bitter - zoet - umami.

De hersenen krijgen op hetzelfde moment impulsen van smaakzintuigcellen en van de reukzintuigcellen. 

Ze combineren deze informatie: je proeft de smaak.

Sleep de prikkels naar de juiste zintuigen.

Sleep de naam van de zintuigcel naar de juiste zintuig

Geluid

Warmte

Smaakstof

Kou

Geurstof

Licht

Aanraking

Druk

Gehoorzintuig

Reukzintuig

Tastzintuig

Drukzintuig

Smaakzintuig

Gezichtszintuig

Koude zintuig

Warmte zintuig

Als je verkouden bent proef je minder.
Waardoor komt dat?

1. de geurstoffen komen niet bij je smaakpapillen
2. De geurstoffen komen niet bij je reukzintuig
3. Je tong is te droog
4. Je tong is te vochtig

Het verschil tussen zintuigen en pikkels. Sleepvraag 

Zintuigen

Prikkels

Lichtzintuig

Gehoor- zintuig

Reukzintuig

Smaakzintuig

Warmtezintuig

Muziek luisteren

Appeltaart ruiken

Vuurwerk kijken

Een klap voelen

Snoep proeven

Wat is de huid?

1. orgaan
2. weefsel
3. orgaanstelsel
4. cel

Zintuigen in je huid

Zintuigen in de huid

• Warmtezintuig

prikkel: hogere temperaturen

• Koudezintuig

prikkel: lagere temperaturen

• Tastzintuig

prikkel: hoe voelt iets aan

• Pijnzintuig

prikkel: pijn

De huid:

De huid bestaat uit verschillende onderdelen. In welk deel liggen je zintuigen in de huid?

1. Hoornlaag
2. Kiemlaag
3. Lederhuid
4. Onderhuidse bindweefsel

Welk zintuig van de huid ligt dieper in de huid?

1. Pijnpunten
2. Drukzintuigen
3. Koudezintuigen
4. Tastzintuigen

De huid heeft 3 taken.
Wat is GEEN taak van de huid?

1. beschermen tegen giftige gassen uit de lucht
2. beschermen tegen vuil en ziekteverwekkers
3. lichaam op temperatuur houden
4. beschermen tegen de zon

Huidlagen

Opperhuid

• Hoornlaag + kiemlaag

Lederhuid

• haarzakjes
• bloedvaten
• talgklieren 
• zintuigen

Onderhuidse bindweefsel 

(vet)

Welke 3 huidlagen zijn er?

Brandwonden

Zintuigen in je huid

Warmtezintuigen reageren als je huid iets aanraakt dat warmer is dan je huid.

Koudezintuigen reageren als je huid iets aanraakt dat kouder is dan je huid.

Drukzintuigen reageren als er op je huid wordt gedrukt.

Tastzintuigen reageren op een lichte aanraking van je huid.

Met je tastzintuigen kun je waarnemen hoe voorwerpen aanvoelen, bijvoorbeeld glad, ruw, hard of zacht. De tastzintuigen liggen in tastknopjes.

Tatoeage

In welke huidlaag wordt een tatoeage gezet?

En waarom in die?

Hennatatoeage

In welke huidlaag is deze tatoeage gemaakt?

Het oog

Lesdoel

Je kunt de delen van het oog benoemen 

Waarom zien al deze ogen er anders uit denk je?

Oog buitenkant

Beschermen tegen fel licht, uitdroging en vuil

oog buitenkant

Onderdelen oog

Onderdelen oog binnen en buiten

Het hoornvlies is een dunne laag levende cellen ...

Het hoornvlies buigt licht naar binnen toe: convergeren

Iris en pupil

De spieren in de iris regelen de grootte van de pupil.

De pupil is dus geen fysieke structuur, maar een gat in de iris.

Route licht in het oog

hoornvlies --> pupil-->lens-->netvlies

Netvlies

• Licht in ogen --> valt op netvlies
• In netvlies zitten zintuigcellen

netvlies 

vaatvlies

1. De harde oogvlies

• soepele
   buitenlaag 
• oogspieren

2. Vaatvlies

• bloedvaten
• voeding voor het oog

3. Netvlies 

• zintuigcellen 
  
• zenuwvezels

Vaatvlies: bloedvaatjes

Iris: gekleurde deel van het vaatvlies

In het midden zit een gat: PUPIL

Oogzenuw

De oogzenuw stuurt een impuls (elektrisch signaaltje) naar de hersenen

 

Hierdoor wordt er in de hersenen verwerkt wat je ziet

Om te zien moet er licht in je oog komen. Via welke onderdelen van het oog komt het licht in je oog?

1. hoornvlies, pupil, lens, glasachtig lichaam, netvlies
2. lens, pupil, hoornvlies, netvlies, glasachtig lichaam
3. hoornvlies, netvlies, pupil, lens, glasachtig lichaam
4. netvlies, glasachtig lichaam, pupil, lens, hoornvlies

Welke delen van het oog kunnen het oog draaien?

1. de oogleden
2. de oogzenuw
3. de oogspieren
4. de oogkas

Wat is de functie van de iris?

1. Scherpstellen
2. Licht doorlaten
3. Regelen hoeveel licht er binnen komt.
4. kleur geven

In de afbeelding zie je een oog met een blauwe iris. Bij de mens is de kleur van de iris een erfelijke eigenschap.

Bevatten de chromosomen in de cellen van de maag de informatie voor de kleur van de iris?

1. Ja
2. Nee