3.9 internationale politiek

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.9 Internationale politiek

Wat leer ik deze les?

-De leerling kan de geschiedenis vertellen van de Europese Unie 

- De leerling kan het bestuur uitleggen van de Europese Unie 

- De leerling kan uitleggen wat de NAVO is

- De leerling kan uitleggen wat de Verenigde Naties is 

Welkom bij Politiek en Media

1 minute paper. Schrijf alles wat je weet over de Europese Unie

Leervragen

De leerling kan de geschiedenis vertellen van de Europese Unie 

Woorden:

Schengen, EEG, Interne markt, soevereiniteit, voorbeelden beslissingen EU 

Kopieer vragen die je gemaakt heb met de woorden: Schengen, EEG, Interne markt, soevereiniteit, voorbeelden beslissingen EU

Europese Unie

Samenwerkingsverband van 27 verschillende Europese landen met een gemeenschappelijke markt 

Dwz: vrij handelen en vrij reizen tussen de lidstaten -> verdrag van schengen

Europese Unie

• Na WOII besluiten  Europese landen dat samenwerking het einde van oorlogen zal betekenen:
• EGKS: Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (NL, BE, Lux, Italie, Fra, BRD). Economische verbinding maakt oorlog minder waarschijnlijk. (1951)

Europese Unie

• Europese Economische Gemeenschap (EEG) opgericht om op meer manieren economisch samen te werken (1958).
• 1967 EEG en EGKS worden samengevoegd tot Europese Gemeenschap (EG), hier willen meer landen lid van worden. EG  wordt hernoemd tot EU in 1993.

Richtlijnen en wetten

EU tast de soevereiniteit aan van een lidstaat.

Soevereiniteit = 

Uitoefenen van macht door de staat over mensen en gebieden. De macht is erkend door andere staten en vastgelegd in internationale wetten

Legitieme macht.

Voorbeeld

Nederlandse boeren krijgen geen uitstel om het uitrijden van mest geleidelijk af te bouwen tot 2026. Onder zware druk van de Europese Commissie heeft landbouwminister Piet Adema (ChristenUnie) zijn plan voor een 'overgangsjaar' los moeten laten

Europese markt

- Vrij verkeer personen en goederen, diensten en kapitaal. -> interne markt

- 2002: euro €

Leerdoelen

Europese commissie (uitvoerende macht), Raad van ministers (wetgevende macht), Europese raad, Europees parlement (Volksvertegenwoordiging), Hof van justitie van de Europese unie (rechtsprekende macht). 

Organisatie en invloed van de EU

Het Europese Parlement

= 705 leden

= WETTEN GOEDKEUREN

De Europese Commissie

= 27 eurocommissarissen (uit elk land 1)

= WETSVOORSTELLEN

De Raad van Ministers =

De Raad van de Europese Unie

= WETTEN GOEDKEUREN

Volksvertegenwoordigers

Dagelijks bestuur

(Europese raad = regeringsleiders van de EU)

Organisatie en invloed van de EU

Raad van Ministers

Vakraden van ministers van alle landen, die van samenstelling wisselen betreffend het onderwerp (landbouw, verkeer, justitie enz)

Organisatie en invloed van de EU

Europees Parlement

Volksvertegenwoordigers ingedeeld per politieke overtuiging (bv Groenen, Liberalen, progressieve alliantie van Socialisten en Democraten enz)

Taken: wetten goedkeuren, begroting goedkeuren, controleren

Nog twee belangrijke Europese instellingen:

Het Hof van Justitie van 

de Europese Unie 

= 27 rechters = rechtsprekende macht

Europese Centrale Bank = zorgt voor stabiliteit op financieel gebied in de Europese Unie

Democratisch tekort
:

Het laatste woord ligt vaak niet bij het Europees Parlement, maar bij de niet-gekozen Europese Commissie en Raad van Ministers.

Het Europees Parlement kan Eurocommissarissen niet tot aftreden dwingen

Nog twee belangrijke Europese instellingen:

Het Hof van Justitie van 

de Europese Unie 

= 27 rechters = rechtsprekende macht

Europese Centrale Bank = zorgt voor stabiliteit op financieel gebied in de Europese Unie

Democratisch tekort
:

Het laatste woord ligt vaak niet bij het Europees Parlement, maar bij de niet-gekozen Europese Commissie en Raad van Ministers.

Het Europees Parlement kan Eurocommissarissen niet tot aftreden dwingen

Leervragen

De leerling kan uitleggen wat de NAVO is 

Wat is de NAVO? 

Waarom is de NAVO een intergouvernementele organisatie? 

Waarom is de EU een supranationale organisatie? 

De NAVO

• Sinds 1949 is Nederland lid van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie. Een militair bondgenootschap van 29 landen uit Noord-Amerika en Europa. 
• De lidstaten helpen elkaar als ze aangevallen worden.
• intergouvernementele organisatie: Hoogste macht bij de leden

Na WOII hoorden de landen uit het westblok bij de NAVO

Leervragen

De leerling kan uitleggen wat de Verenigde Naties is 

Wat zijn de Verenigde Naties? 

Waarom bezit de Verenigde Naties een grote legitimiteit?

Wat is de algemene ledenvergadering? 

Wat is veiligheidsraad en het vetorecht? 

Oprichting Verenigde naties

• Het idee komt voort uit de Volkenbond die na de Eerste Wereldoorlog werd opgericht door de Amerikaanse president Wilson
  
• De VN werd in 1945 opgericht na de Tweede Wereldoorlog

Oorlogstribunalen

• Het Internationaal Gerechtshof kan oorlogsmisdadigers bestraffen
• Dit is gevestigd in Den Haag
• In Nederland is het gerechtshof heel bekend vanwege het Joegoslaviëtribunaal waarin misdadigers van Srebrenica werden bestraft

Organisatie

Alle lidstaten hebben één stem in de Algemene Vergadering

• De Veiligheidsraad is het belangrijkste orgaan van de VN
• Deze bestaat uit vijf vaste leden (VS, Rusland(SU), GB, China en Frankrijk) en tien wisselende leden
• De vijf vaste leden hebben vetorecht

VN

Veiligheidsraad

• 10 Niet permanente leden: verkiezingen 5 landen om de 2 jaar
• Secretaris Generaal: Antonio Guterres (Portugal) sinds 2017 regelt dagelijkse gang van zaken

VN

Algemene Vergadering: 1 keer per jaar bijeen in New York

• Besluit nemen (resolutie). Is weinig anders dan je mening geven.
• Sanctie opleggen: straf geven.
• Militairen sturen: doel: vrede bewaren en mensen beschermen.
• UNICEF is onderdeel van de VN

Vragen:

1) Met welk doel is de EGKS opgericht

2) Wie zijn de 'ministers van de EU'

3: Hoe komt het dat de raad van ministers steeds een andere samenstelling heeft?

Welke instelling is het dagelijks bestuur van de Europese Unie?

1. Europees Parlement
2. Europese Commissie
3. Europese Raad
4. Raad van ministers

Wie doet de wetsvoorstellen in de Europese Unie?

1. Europese Raad
2. Europese Parlement
3. Europese Commissie
4. Raad van Ministers

Europarlementariërs worden gekozen door de bevolking (voor het Europees Parlement). Waarom is er dan toch sprake van een democratisch tekort in de Europese Unie?

Kritiek op de EU

Duur

Per jaar ongeveer zes miljard euro. Hiervan komt ongeveer drie miljard terug in de vorm van subsidies. Is zes miljard per jaar te veel geld?

Oneerlijke arbeid

Vrije verkeer van mensen en goederen zorgt er ook voor dat arbeiders uit lagelonenlanden van de EU (Polen en Roemenië) naar Nederland komen. Sommige mensen zijn bang dat onze werklozen en jongeren minder kans hebben op een baan.

Bureaucratisch en log

Omdat de EU zo groot is duurt het soms erg lang voordat besluiten genomen worden en daadwerkelijk worden uitgevoerd. Is dit erg?

Democratische controle

Het Europees Parlement heeft niet heel veel macht. Dat komt omdat elke beslissing van de Europese Commissie en het EP ook altijd goedgekeurd moet worden door de Raad van Ministers. Hebben burgers dan nog wel genoeg invloed?

minder vrijheid

Hoe meer er Europees geregeld wordt, hoe minder Nederland zelf kan beslissen.