4W4 De zintuigen

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

4

De zintuigen

Check "het oog"

Wat ben ik? 

- sticker met een begrip op je rug

- je mag iedere klasgenoot één vraag stellen

- weet je het begrip? Dan mag je gaan zitten

Na de les weet je wat het is, waar het zit + kenmerkende klachten: 

- decubitus

- smetplekken

- moedervlekken

- netelroos

- atopisch eczeem

- contacteczeem

- psoriasis

- acné

- krentenbaard

- wondroos

- koortslip

Herhaling (PV)
decubitus

• Waardoor wordt decubitus veroorzaakt? 

• Welke lagen zijn bij de verschillende categorieën weg?

• Wat wordt er in jouw praktijk gedaan om decubitus bij zorgvragers te voorkomen?

1

2

3

4

Herhaling (PV)
smetten

1 droge smetten (zonder glans)

2 droge smetten (met glans)

3 natte smetten

4 ontstoken smetten

• Wat is de oorzaak van smetplekken?
• Welke verschijnselen horen bij elke smetvorm?

Opdracht (boek dicht!)

Op de volgende sheet staan twee beschrijvingen.

- van welke huidaandoening is hier sprake, denk jij? Kies uit één van de aandoeningen op het bord

- waarom denk je dat? 

Aan het einde van de les kijk je nog eens naar je antwoorden en pas je ze indien nodig aan.

Casus 1

Anja is als kapster aan het werk en heeft last van jeukende, rode handen. Op haar huid zijn schilfers te zien.

Casus 2

Davey (5 jaar) heeft blaasjes op zijn gezicht, in de mondhoeken en bij de neus. Sommige met korstjes, ze breiden zich uit over zijn gezicht

6.8 Aandoeningen aan de huid
decubitus

Decubitus: reactie van de huid, omdat er geschoven wordt, getrokken of geduwd.

Reactie ontstaat doordat de huid onvoldoende zuurstof krijgt. Bloedvaatjes onder de huid gaan stuk door schuiven, trekken, duwen.

6.8 Aandoeningen aan de huid
decubitus

De drukplekken ontstaan op plaatsen waar het bot dicht op de huid ligt. Zowel bij rugligging als zijligging zijn risicoplaatsen aan te wijzen.

6.8 Aandoeningen aan de huid
smetten

Smetten (intertrigo):  veroorzaakt door huid-op-huid-contact in de plooien, door aanwezigheid van warmte en vocht of onvoldoende luchtcirculatie.

6.8 Aandoeningen aan de huid
moedervlekken

Moedervlek (naevus):  pigmentplekje in of op de huid.

Bij veel mensen zijn moedervlekken aanwezig, kan in principe geen kwaad. Bijna alle kinderen hebben moedervlekken; in de puberteit gemiddeld 25.

6.8 Aandoeningen aan de huid
moedervlekken

Pigment komt door de aanwezigheid van naevuscellen (2) in de opperhuid. Deze cellen lijken op pigmentcellen (melanocyten, 1)

1

2

6.8 Aandoeningen aan de huid
moedervlekken

Soms ontaardt de moedervlek in een kwaadaardige vorm van huidkanker (melanoom, 1) die makkelijk uitzaaien via de bloedvaatjes in de huid (2)

1

2

6.8 Aandoeningen aan de huid
moedervlekken

Aandachtspunten:

• groei
• grillige grenzen
• gemengde kleuren

Ook letten op...

• jeuk of pijn
• wondjes die niet helen

6.8 Aandoeningen aan de huid
netelroos

Netelroos (urticaria): allergische reactie op een allergeen, virus, stress of sterk verschil in temperatuur.

Reactie wordt veroorzaakt door het afweersysteem van de mens: speciaal soort witte bloedcellen: mestcellen

6.8 Aandoeningen aan de huid
netelroos

Netelroos: rode of roze, licht gezwollen vlekken armen, benen, romp en gezicht, die vaak jeuken. 

Vaak roder aan de randen en bleker in het midden. Vlekken worden ook wel galbulten genoemd.

6.8 Aandoeningen aan de huid
netelroos (VP)

 Mestcellen: vind je waar de buitenwereld dichtbij is: onderhuids, longen en darmen (niet in het bloed)

De mestcel is gevoelig voor allergenen.

mestcel

1

allergeen

2

6.8 Aandoeningen aan de huid
netelroos (VP)

Komt de mestcel in contact met een allergeen, dan loost het zijn korrels: 

• histamine (jeuk, pijn, vaatverwijdend)
• heparine (bloed verdunnend)
• cel uitschakelende stoffen (cytokines)

korrels

3

6.8 Aandoeningen aan de huid
atopisch eczeem

Atopisch: met een  genetische oorzaak (vaak samen met astma, hooikoorts etc)

Deel van de clienten heeft een mutatie in het gen dat een waterafstotend eiwit moet maken.

Hierdoor is de huid constant lek

6.8 Aandoeningen aan de huid
atopisch eczeem

Huid is rood, gezwollen, heeft vochtblaasjes en jeukt.

Later drogen de blaasjes in en gaat de huid schilferen.

Behandeling...

• medicijnen (zalven, crème)
• lichttherapie

6.8 Aandoeningen aan de huid
allergisch contacteczeem

Veroorzaakt door een ontstaan allergische reactie op een bepaalde stof, waarmee contact is gemaakt, bijvoorbeeld...

• nikkel, kobalt (in sieraden)
• haarverf

6.8 Aandoeningen aan de huid
psoriasis

Door een foutieve afweerreactie (auto-immuunziekte) worden de cellen van de kiemlaag aangevallen.

Gevolg is dat deze laag zich sneller gaat delen en dat huidcellen te snel aan de oppervlakte komen.

6.8 Aandoeningen aan de huid
psoriasis

Klachten zijn...

• scherp begrensde, wit-schilferende plakkaten op een rode ondergrond
• jeuk
• op hoofdhuid, ellebogen en knieën

6.8 Aandoeningen aan de huid
acne

Acne: (jeugd)puistjes, ontstoken talgklier en haarzakje.

Dat komt doordat:

• huidschilfers de porie verstoppen
• er teveel talg gemaakt wordt

onder invloed van hormonen

De ophoping van talg wordt een mee-eter genoemd

mee-eters

M

6.8 Aandoeningen aan de huid
acne

• mee-eter aan de oppervlakte ziet eruit als een zwart puntje.
• mee-eter dieper in de huid ziet eruit als een wit puntje.

Bacteriën kunnen de haarwortel nu makkelijk ontsteken, hierdoor zwelt de haarwortel op. Hierdoor ontstaat het puistje.

puistjes

P

6.8 Aandoeningen aan de huid
acne

Medicijnen kunnen ook acné als bijwerking geven...

• corticosteroïden
  
• anticonceptiva
• anti-epileptica

Behandeling gaat met medicijnen. Acne gaat vaak vanzelf weer over

6.8 Aandoeningen aan de huid
krentenbaard

 Krentenbaard (impetigo) komt bijna alleen bij kinderen voor en is een oppervlakkige ontsteking. 

 Veroorzaakt door een bacterie (de streptokok of stafylokok), die huid via beschadiging binnendringt

6.8 Aandoeningen aan de huid
krentenbaard

Klachten zijn...

• een groepje bultjes, later blaasjes die gaan pussen
• bruingele korsten op een rode ondergrond
• jeuk

6.8 Aandoeningen aan de huid
wondroos

Wondroos (of belroos, erysipelas):  ernstige ontsteking van de huid, meestal van een arm of been.

Veroorzaker is de streptokok bacterie.

6.8 Aandoeningen aan de huid
wondroos

Bacterie dringt huid binnen en nestelt zich in de lederhuid...

• via een wondje
• via een schimmelinfectie (zwemmerseczeem)
• (steen)puist
• insectenbeet

6.8 Aandoeningen aan de huid
wondroos

Klachten...

• koorts of koude rilling
• scherp begrenst gebied
• egaal rode en gezwollen huid
• pijn

Behandeling...

• antibiotica
• zwachtelen (tegengaan oedeem)

6.8 Aandoeningen aan de huid
koortslip

Koortslip:  slijmvlies of de huid rondom de mond is ontstoken, door een virus.

• blaasjes die jeuken of pijnlijk zijn
• de blaasjes gaan later over in korstjes

Pas op met contact met zuigeling!

6.8 Aandoeningen aan de huid
koortslip (vp)

Het herpesvirus (hsv-1) dringt door het neusslijmvlies en verblijft soms jaren in een zenuwknoop (1), waar het af en toe kan toeslaan (2).

Behandeling...

• antivirale medicijnen

zenuwknoop

1

koortslip

2

Casus 1

Anja is als kapster aan het werk en heeft last van jeukende, rode handen. Op haar huid zijn schilfers te zien.

Casus 2

Davey (5 jaar) heeft blaasjes op zijn gezicht, in de mondhoeken en bij de neus. Sommige met korstjes, ze breiden zich uit over zijn gezicht

zelf maken

H6 De zintuigen

• Opdracht 15 t/m 22