4.3 intro editie 2021 studiehulp

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

4.3 basisverhaal, hoe zit h4 in elkaar

4.1 Renaissance hoven met als onderwerpen: Michelangelo, de David, Homo Universalis, de Hoveling, Vasari, Leonardo da Vinci, Homo Quadratus, De menselijke maat, Palladio, villa suburbana, De Medici, de renaissance tuin, de Uffici, Stravaganza, Theater, Teatro Olympico, Lijsttheater, Commedia dell'arte, De eerste opera's, madrigaal, l'orfeao, Venetiaanse opera

    

4.2 Pauselijk hof met als onderwerpen: Pauselijke grandeur, Sixtijnse Kapel, Miserere Mei, Paus Julius II, De Sint Pieter, De Laoocongroep, Plato en Aristoteles, Reformatie en contrareformatie, Reformatie, Godsdienstoorlog, Concilie van Trente, Barok, De Roeping, Artimesia Gentileschi, Francesca Caccini, Bernini, Metamorfose, Baldakijn, Heilige Extase

4.3  Vorstenhoven met als onderwerpen: Rezidenz Muchen, Orlando di Lasso, Madrid& Londen Escorial, Lord Chamerlain's men, Othello, Istanbul, de moskee van Suleyman,  keramiek en kalligrafi, Janitsaren, Het hof danst, Hoffeesten, balletkomedie, balletopera, De koning is overal, academies, Paleis Versailles, de tuinen van Versailles

Welke twee kunststromingen had je in de HOFCULTUUR?

1. Grieken en Romeinen
2. Renaissance + Barok
3. Middeleeuwen + Renaissance
4. Classicisme + Romantiek

Middeleeuwen

Renaissance

Kunstenaar is een anonieme ambachtsman

Kunstenaar is een veelzijdig intellectueel

Kunstenaar hoefde niet origineel te zijn.

Kunstenaar doet onderzoek naar perspectief en anatomie.

Bijbelse boodschap is belangrijker dan vormgeving.

Opdrachtgevers: kerk, godsdienstige broederschappen en gilden.

Opdrachtgevers: wereldlijke en geestelijke hoven.

Klassieke oudheid is belangrijke bron van inspiratie.

Renaissance

Barok

Wat hebben de ideale verhoudingen van het menselijk lichaam te maken met de Romeinse architectuur?

1. Vitruvius wil gebouwen ontwerpen in de vorm van een lichaam
2. Vitruvius wilde dat gebouwen ook in ideale verhoudingen gebouwd werden
3. De romeinen hadden perfecte lichamen
4. Vitruvius wist niet of hij architect of arts wilde worden

De commedia dell'arte is een vorm van improvisatietheater dat uit Italië stamt. Het was vooral populair van de 16e tot de 18e eeuw. Een andere benaming voor het genre is 'commedia delle maschere'. Wat was kenmerkend voor de 'commedia dell'arte?

1. Tragedisch einde.
2. De dure kledij.
3. Gebruik van maskers.
4. Zowel man als vrouw-rollen.

Welke bewerking over de commedia dell'arte is NIET waar

1. stukken bestaan uit dansen, zingen, spel, mime en poezië
2. er zijn vaste personges die je kan herkennen aan hun maskers en dilecten
3. de tekst wordt geïmproviseerd
4. deze stukken worden vooral opgevoerd aan het hof

Reformatie

Contrareformatie

Luther & Calvijn

Hervormings- beweging

Soberheid

Tegen aflaathandel, heiligenverering, uiterlijk vertoon

gevolg: beeldenstorm

Barok ontstaat

(Niet-)gelovigen overdonderen door pracht en praal

Veel goud, veel beelden

Dramatiek en dynamiek in beelden en plafondschilderingen

Ontstaan protestantisme

4.3 Vorstenhoven

Italië versnipperd maar rest van Europa veelal grote staten met absoluut heerser.

Residenz München, Orlando di Lasso, Madrid& Londen Escorial, Lord Chamberlain's men, Othello, Istanbul, de moskee van Suleyman, keramiek en kalligrafi, Janitsaren, Het hof danst, Hoffeesten, balletkomedie, balletopera, De koning is overal, academies, Paleis Versailles, de tuinen van Versailles

Antiquarium interieur Residenz Munchen, je hebt de afbeelding nodig voor de vraag: wat is er allemaal klassiek geinspireerd hier.

Wat in het antiquarium doet allemaal denken aan de klassieke oudheid?

Orlando di Lasso

Een van de bekendste Vlamingen in Italië was Orlando di Lasso. Di Lasso wordt als zanger naar Italië gehaald. Gaandeweg begint hij met het componeren van zijn eigen muziek. Hai Lucia wordt beschouwd een van zijn eerste vingeroefeningen, geinspireerd op de moresca. Dansmuziek zoals de Moren in Napels maakte. 

Positie van de componist

• Zijn muziek kon overal worden gespeeld, niet alleen aan hof van opdrachtgever
• Financieel minder afhankelijk hierdoor
• Veel mensen kunnen zijn muziek horen. De componist krijgt meer roem en zijn status wordt hierdoor verhoogd!

Orlando di Lasso

Madrid en Londen

William Shakespeare

Shakespeare is al tijdens zijn leven een grote naam in het Engelse theater. Hij schrijft een geheel eigen repertoire, dat geen kopie meer is van klassieke theaterstukken. Wel gebruikt hij daarbij nog steeds universele thema's als jaloezie, wraak

Zijn stukken worden overal in Europa opgevoerd tot op de dag van vandaag.

The Globe

• Gebouwd 1598
• Buiten de stad London        

• Alle stukken van Shakespeare speelden hier
• Brandde af in 1613, tijdens het stuk Henry IVV
   (door de gevolgen van een toneelkanonschot)
• Plaats voor 3000 mensen van alle rangen en standen

Shakespeare en het Elizabethaans theater

Les 7

The Globe

• Het vaste theater van het gezelschap van Shakespeare.
• Halfcirkelvormig theater
• Vast decor met 3 coulissen
• Klassieke architectuur
• In de Globe konden 3000 mensen,
  

waarvan de meesten moesten staan.

• In de loges langs de muren was de prijs
  

dubbel. De echte rijken mochten aan de zijkant bovenop het podium zitten

Shakespeare: nog steeds modern

- Nog steeds veel gespeeld vanwege tijdloze thema's

- Veel adaptaties (bewerkingen)

                                      

                                       =     

Wat is de oorspronkelijke naam van het huidige Istanbul?

1. Byzantion
2. Byzantium
3. Constantinopel
4. Alle drie de antwoorden zijn juist.

de moskee van Suleyman, keramiek en kalligrafi, Janitsaren

'L'État, c'est moi' =

De staat, dat ben ik!

• De wil van de koning is wet: absolutisme. 
• Deze macht is door God gegeven. 

• Daarmee is de koning onfeil- en onschendbaar (want hij voert Gods wil uit).

Lodewijk XIV

Vorst van 1661 - 1715

Lodewijk XIV was nog een kind en zijn moeder, met kardinaal Mazarin regeerden namens hem.

Problemen in Frankrijk:

1 Oorlog met Spanje die veel geld kostte.

2 Staatskas was leeg.

Gevolgen problemen:

1 Belastingen verhogen

2 opstanden in Frankrijk van vooral de adel, Lodewijk moest vluchten maar Mazarin won met leger uiteindelijk.

Ballet de la Nuit

In 1653 danst Lodewijk de hoofdrol in het Ballet de la Nuit.

De koning speelt Apollo, de klassieke zonnegod,

die de kunsten beschermt.

Aan het einde komt Lodewijk op als Zonnekoning,

een titel die hij de rest van zijn leven zal blijven gebruiken. 

Waarom werd Lodewijk XIV de "Zonnekoning" genoemd?

1. Hij hield heel erg van de zon en planeten.
2. Hij vond dat alles draaide om hem, net als alles draait om de zon.
3. Hij was altijd heel vrolijk, "het zonnetje in huis".
4. Hij verwende mensen met geschenken die leken op de zon

Het 

Franse 

hof 

Lodewijk 

XIV

Dans &

Theater

Ballet-opera:

Lully componeert Cadmus et Hermoine, waarin Lodewijk weer de rol van Apollo speelt. Apollo/Lodewijk verslaat in deze ballet-opera de draak van Delphi. 

Lodewijk XIV

Versailles: de tuin

De natuur overwonnen

Water en aarde waren belangrijke elementen voor de vormgeving van de tuinen in Versailles. In samenspraak met Lodewijk paste Le Nôtre ze bewust toe in zijn tuinaanleg.

Twee van die politiek-strategische functies van het hof ballet zijn:

• Ze zijn propaganda voor het bewind van Lodewijk doordat ze de grandeur en rijkdom van de paleiscultuur tonen met Lodewijk als stralend middelpunt.
  
• De balletten zijn (vaak) allegorisch van karakter en laten de militaire en politieke situatie/overwinningen zien.
  
• De (min of meer) verplichte deelname van de adel bindt ze aan het hof van Versailles en brengt ze daarmee onder de politieke controle van Lodewijk.
  

Lodewijk XIV

Frankrijk wordt in de 17e eeuw steeds machtiger, het grondgebied wordt ook behoorlijk vergroot. In 1643 wordt Lodewijk XIV als vijfjarige tot koning van Frankrijk gekroond. In 1661 neemt de inmiddels volwassen Lodewijk alle macht in handen. Hij is absoluut vorst en tevens een groot kunstliefhebber. 

Het verschil tussen de opera en de ‘Franse opera’ is?

1. De Franse opera bevat ook ballet
2. De Franse opera vertelt geen verhaal
3. De Franse opera bevat geen muziek
4. De opera is niet in het Frans

Corps de ballet: gedeelte van een balletensemble, dat vroeger uitsluitend in groepsverband optrad.

Vraag: wat is de functie van een dans als deze in het ballet denk je?

1. een verhaal vertellen
2. een bepaalde sfeer creeëren
3. een virtuose dans laten zien
4. het karakter van personages tonen

Corps de ballet: corps de ballet: gedeelte van een balletensemble, dat vroeger uitsluitend in groepsverband optrad.

Vraag: wat is de functie van een dans als deze in het ballet denk je?

1. een verhaal vertellen
2. een bepaalde sfeer creeëren
3. een virtuose dans laten zien
4. het karakter van personages tonen

H4 Hofcultuur

ballet

ballet-comique

ballet-opera

ontstaan vanuit balletti

gebaseerd op klassieke komedie

ontwikkeld door Jean-Babtise Lully

ontwikkeld voor Lodewijk XIV

gebasseerd op klassieke tragedie

vaak ook elementen van pantomime

geen onderscheid tussen gesproken scenes en scenes met muziek/dans

Solist

Pas de Deux

Pas de Quatre

Corps de ballet