Spijsvertering: organen en hun functie.

• Natuurwetenschappen
• Secundair onderwijs

Beste leerlingen,

Welkom in deze digitale les! Aan de hand van dit online leerpad zal je de leerinhouden zelfstandig verwerken. 

Belangrijk is dat je alle filmpjes volledig uitkijkt (ik kan dit zien ;) )en dat je alle oefeningen maakt. 

Indien jullie vragen hebben, mag je deze altijd stellen via een bericht op Teams. 

Ik zal deze zo snel mogelijk beantwoorden. 

Spijsvertering 

De mens heeft voedsel nodig om in leven te blijven en energie te hebben. In voedsel zitten bouwstoffen. Die komen pas beschikbaar als voedsel verkleind, fijngemalen en 

oplosbaar is. Dan kan het door de darmwand in het bloed worden opgenomen. 

Spijsvertering is de weg die het voedsel in het lichaam aflegt.

In de volgende clip zie je de weg dat je voedsel aflegt van mond tot einddarm. Je mag gerust de eerste 4 minuutjes overslaan.

De oefeningen die dan volgen helpen jou om de belangrijke organen van de spijsvertering te situeren.

0

Waar begint de spijsvertering?

1. Dunne darm
2. Mond
3. Maag
4. Endeldarm

Wat is de goede volgorde van je spijsvertering?

1. slokdarm, maag, dikke darm, dunne darm
2. mondholte, slokdarm, dunne darm, maag
3. mondholte, slokdarm, maag, dunne darm
4. dikke darm, dunne darm, maag, mondholte

Waar eindigt de spijsvertering?

1. anus
2. nieren
3. lever
4. darm

Wat doet ieder orgaan? Sleep de organen naar de passende taak.

Verkleint het voedsel door te kneden en zuur toe te voegen.

Verkleint het voedsel door te kauwen en speeksel bij te voegen.

Voedingsstoffen worden opgenomen in het bloed.

Overtollig water wordt uit de voedselbrij gehaald.

Er wordt een sap bijgevoegd zodat de vetten in kleine druppels verdeeld worden.

Maag

Mondholte

Dunne darm

Dikke darm

Galblaas

Welk nummer
is de alvleesklier

1. 2
2. 4
3. 3
4. 6

Welk deel van het verteringsstelsel zit tussen de mond en de maag?

1. de blinde darm
2. de endeldarm
3. de slokdarm
4. de twaalfvingerige darm

Hoe heet het orgaan waar al het water uit de voedsel brij wordt opgenomen?

1. Dunne darm
2. Blinde darm
3. Dikke darm
4. Twaalfvingerige darm

Welk orgaan is eigenlijk ontstoken bij een blindedarmontsteking?

1. Dunne darm
2. Wormvormig aanhangsel (appendix)
3. Dikke darm
4. Blinde darm

Om alles nog even te oefenen, kan je de online-oefeningen op de volgende slides oplossen.

www.leskompas.nl

https:

Nu gaan we bij ieder orgaan kijken wat de functie van dit orgaan is (waarvoor het dient) en hoe het aangepast is aan de functie.

Gebit: kauwen

Kauwen heb je nodig om het voedsel kleiner te maken.

Met je snijtanden en hoektanden bijt je stukken van het voedsel

Kiezen malen het voedsel fijn

Waarom kauwen?

Verteringssappen moeten het eten goed kunnen verteren. 

Daarom is het belangrijk om voldoende te kauwen zodat de verteringssappen met een groter oppervlak van je voedsel in aanraking komen.

De organen voor de spijsvertering
mondholte, keelholte en slokdarm

De mondholte bestaat uit het gebit, de tong en de speekselklieren

1. de oorspeekselklier maakt speeksel als voedsel dichtbij komt
2. de ondertong- en onderkaak- speekselklier maken 24/7 speeksel

ondertong- en

onderkaakspeekselklier

2

(oor)speekselklier

1

De organen voor de spijsvertering
mondholte, keelholte en slokdarm

Speeksel bestaat uit...

• Waterig slijm
• Enzym amylase (splitst koolhydraten tot glucose)
• Bijkomende stof antistoffen

slijm

S

amylase

A

antistoffen

A

Enzymen

Een enzym is een stof die een afbraakreactie kan versnellen. Zo gaat de vertering dus sneller.

• voor elke voedingsstof is er een apart enzym
• het enzym splitst een stof in een  verteringsproduct

0

De organen voor de spijsvertering
mondholte, keelholte en slokdarm

De slokdarm brengt het voedsel van de keel naar de maag.

• de holte is geplooid en gevuld met slijm
• de slokdarm heeft een dubbele spierlaag
• de slokdarm maakt geen enzymen

slijm

S

kringspieren

K

lengtespieren

L

De organen voor de spijsvertering
de maag

Na de slokdarm komt de maag (gaster )

• ligt onder het middenrif, linkerzijde
• de maag kneedt het voedsel
• de maag heeft verteringsklieren

schooltv.nl

De organen voor de spijsvertering
de maag

De maag wordt verdeeld in...

• maagmond, hier komt het voedsel binnen
• maagzak, hier wordt lucht opgevangen en het meeste maagsap gemaakt
• maagportier, dat telkens kleine beetjes brij doorlaat

maagmond

M

maagzak

Z

maagportier

P

De organen voor de spijsvertering
de maag

Maagsap bestaat uit...

• waterig slijm
• enzym pepsine (het splitst eiwitten tot aminozuren)
• bijkomende stof maagzuur (= zoutzuur, het doodt bacteriën)

slijm

S

pepsine

P

maagzuur

M

QUIZ?

Over mond, slokdarm en maag?

schooltv.nl

Maag

Lever

Slokdarm

Duodenum

Galblaas

Alvleesklier 

De organen voor de spijsvertering
12v-darm en alvleesklier

Vanuit de maag komt het zure voedsel in de twaalfvingerige darm (duodenum)

• het maakt zelf geen verterings- sap, maar krijgt ze van twee organen: de alvleesklier en galblaas

alvleesklier

A

galblaas

G

twaalfvingerige darm

T

De organen voor de spijsvertering
12v-darm en alvleesklier

De alvleesklier (pancreas) heeft klieren die enzymen maken om koolhydraten, vetten en eiwitten te verteren.

Samen met gal wordt alvleessap toegevoegd aan het voedsel

Gal wordt gemaakt door lever, opgeslagen in galblaas

alvleesklier

A

galblaas

G

twaalfvingerige darm

T

De organen voor de spijsvertering
12v-darm en alvleesklier

Alvleessap bestaat uit...

• waterig slijm
• enzymen die koolhydraten, vetten en eiwitten verteren
• bijkomende stof soda (= om zuur op te heffen)

slijm

S

enzymen van de
alvleesklier

E

soda

S

Wat is de functie van gal?

1. Koolhydraten verteren
2. Eiwitten verteren
3. Vetten verteren
4. Het verteert niks

De organen voor de spijsvertering
lever en galblaas

De functie van gal is het emulgeren van vet; grote vetdruppels klein maken.

Hierdoor verloopt de vetvertering door enzymen beter.

Locatie lever

Wat is geen functie van de lever

1. Opslag plaats voor energie
2. Vormen van gal
3. Ontgiften van lichaam
4. Aanmaak vitamine K

De organen voor de spijsvertering
de dunne darm

Na de 12v-darm volgt de 5 meter lange dunne darm (intestinum).

De dunne darm...

• heeft veel darmplooien
• maakt darmsap
• neemt de verteringsproducten op (absorptie) in het bloed

De organen voor de spijsvertering
de dunne darm

Darmsap bestaat uit...

• waterig slijm
• enzymen die koolhydraten, vetten en eiwitten verteren
• geen bijkomende stof

slijm

S

enzymen van de
alvleesklier

E

De organen voor de spijsvertering
de blindedarm, dikke darm en endeldarm

Onverteerbare resten komen vanuit de dunne darm in de dikke darm (colon) terecht.

De functie van de dikke darm is...

• het onttrekken van water (indikken van de resten)
• het maken van vitamine K (voor de bloedstolling) door darmbacteriën

De organen voor de spijsvertering
de blindedarm, dikke darm en endeldarm

De resten leggen deze weg af...

• blinde darm met wormvormig aanhangsel (appendix)
• endeldarm waar de ontlasting wordt opgeslagen, met de anus als afsluitspier (kringspier)

Blinde darm

B

Endeldarm

A

Fijn dat je deze online les afgewerkt hebt!