5.2: De koloniale tijd in Nederlands-Indië

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H5: De Terugkeer

5.2: De koloniale tijd in Nederlands-Indië

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen hoe Nederlands-Indië een kolonie van Nederland werd.

2. Je kunt uitleggen hoe Nederland omging met Nederlands-Indië.

3. Je kunt de nationalistische beweging in Nederlands-Indië beschrijven.

De VOC in Indië

Eind 16e eeuw kwamen de Nederlanders voor het eerst in Indonesië. Dit waren zeevaarders als Jan Pieterszoon Coen, die handelsposten voor de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) bouwden. 

Hierna werd Indonesië gekoloniseerd. Een kolonie is een gebied dat is ingenomen door een ander land. Nederland verdiende veel geld aan specerijen. 

In 1900 bestuurden de Nederlanders het hele eilandrijk, dat de Nederlanders Nederlands-Indië noemden.

Een winstgevende kolonie

De Nederlandse regering wilde zoveel mogelijk aan Indonesië verdienen. Vanaf 1830 werd de bevolking gedwongen om een bepaalde hoeveelheid landbouwproducten (koffie, peper en tabak) aan Nederland te leveren. Dit systeem heet het Cultuurstelsel. 

Daarnaast moesten veel Indonesiërs op plantages en de ondernemingen van Nederlandse eigenaren werken. Ook in het huishouden werden Indonesiërs ingezet. Voor dit alles kregen ze slecht betaald. 

Op welk eiland werd het cultuurstelsel ingevoerd?

1. Sumatra
2. Java
3. Bali
4. Molukken

Sleep de Nederlandse vlag naar het eiland waar het cultuurstelsel werd ingevoerd.

Java

🇳🇱

Hoe groot was het percentage dat
de boeren van hun land moesten gebruiken voor het cultuurstelsel?

1. 20%
2. 30%
3. 40%
4. 50%

Ethische politiek

Er kwamen regelmatig opstanden tegen het cultuurstelsel en de macht van Nederland. Deze werden met geweld neergeslagen. Hier kwam veel kritiek op. 

Er ontstond het idee dat Nederland een bijdrage leverde aan de ontwikkeling van Indonesië. Vanaf 1900 werd een ethische politiek gevoerd, waarbij armoedebestrijding en onderwijs centraal stonden. 

Indisch nationalisme

Ook groeide de afkeer voor de Nederlanders doordat de ethische politiek door de Nederlandse overheid niet krachtig werd doorgezet. Jonge Indonesische nationalisten, die zelf hun land wilden besturen, kregen steeds meer aanhang.

Onder die jongeren die zich verzetten tegen de Nederlandse overheersing waren onder andere Hatta, Soekarno en Sjahrir. De jongeren wilden dat Nederlands-Indië zelfstandig werd. In 1927 richtte Soekarno de PNI (Partai Nasional Indonesia) op. Een jaar later vond op 28 oktober het Indonesische jeugdcongres plaats. Tijdens dat congres zwoeren de aanwezigen een eed dat zij zouden strijden voor een onafhankelijke natie, met één taal, één vlag en één volkslied. De Indonesiërs wilden zichzelf besturen en geen Nederlands meer spreken. Veel Indonesiërs zien 28 oktober 1928 dan ook als de geboortedag van de Indonesische republiek.