Les 12 - 6 oktober 2022

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Socialiseren

Je pakt je laptop. 

Deze laat je dicht. 

Lesopbouw

• Start Taalverzorging hfdst. 5
  
• Instructie
• Verlengde instructie
• Evaluatie
• Afsluiting 

Leerdoel

Je leert over tussenletters in samenstellingen.

Instructie video

Taalverzorging hfdst. 5

Tussenletters:

- en / - s

                                     

                               2 lesuren voor dit hoofdstuk 

Tussenletter -en-

Gebruik -en- als het eerste woord een zelfstandig naamwoord is met alleen een meervoud op -en.

Bijvoorbeeld:

roos + geur = rozengeur.

boek + legger = boekenlegger

stoel + dans = stoelendans

Maak een samenstelling van de woorden:
trap + huis

Maak een samenstelling van de woorden:
buur + ruzie

Maak een samenstelling van de woorden:
leerling + raad

Maak een samenstelling van de woorden:
boodschap + kar

Twee meervouden

Een meervoud op -en én -s geen tussen -n

groenten en groentes, dus: groentesoep

seconden en secondes, dus: secondewijzer

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
bendeleden

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e- bij breedtegraad?

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Is het dieptemeter, dieptenmeter of dieptesmeter en waarom?

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
ladekast

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Geen -en

Je schrijft geen - en  bij iets waarvan er maar één is, zoals ‘zon’ of ‘maan’

bijvoorbeeld:

zonnescherm

maneschijn

Koninginnedag

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e en geen -en?
zonnebril

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
maneschijn

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Olie waarmee je je insmeert tegen de zon.....

1. zonnenbrandolie
2. zonbrandolie
3. zonnebrandolie

Tussenletter -s- 

De tussenletter -s- kun je meestal horen.

Begint het tweede woord ook met een s- of s-klank, vervang dan het tweede woord om de tussenletter -s- te horen.

Bijvoorbeeld:

meningsverschil 

varkensstal 

varkensvlees

Versterkende betekenis

Een versterkende betekenis geen -en: 

Bijvoorbeeld: 

apetrots, reuzesterk, boordevol

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
beresterk

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
reuzegroot

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
weidevogel

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Maak een samenstelling van de woorden:
lengte + verschil

Evaluatie les

Leerdoelen behaald?

Afsluiting

Opruimen

Telefoons worden uitgedeeld

Stoelen aanschuiven