1MH - Thema 5 - Waarneming, gedrag en regeling

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Wat gebeurt er als je hiernaar kijkt?

Kitaoka Akiyoshi CC.

Zag je iets bewegen?

1. Ja!!!
2. Nee :-(
3. Ik ben misselijk

Thema 5: Waarneming, gedrag en regeling.

Thema 5

Waarneming, gedrag en regeling.

Je kunt de werking van zintuigen beschrijven

Je kunt de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel.

Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

Je kunt de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel.

Je kunt de werking van zintuigen beschrijven

Je kunt de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel.

Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

Je kunt de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel.

WAARNEMEN

In de gaten hebben 

wat er om je heen gebeurd.

Om je omgeving waar te nemen,

gebruik je je zintuigen.

ZINTUIG

een orgaan

dat reageert op prikkels

PRIKKEL

een invloed uit de omgeving

op een organisme

Pijnpunten (de uiteinden van bepaalde zenuwen): nemen pijn waar.   Pijnpunten komen overal in het lichaam voor.

Hoeveel zintuigen heb je? En welke dan? Bespreek dit met je buur.

Zintuigen (organen)

Allemaal bij elkaar = zintuigstelsel

Wat kunnen we
allemaal waarnemen?

(scheikunde)

(gassen onder druk)

onthoud deze!... hint hint-->

gezichtszintuig: in de ogen

licht

gehoorzintuig: in de oren

evenwichtszintuig: in de oren

geluid

zwaartekracht

reukzintuig: in de neus

geur

smaakzintuig: in de tong

smaak

warmtezintuig + koudezintuig + drukzintuig + tastzintuig: in de huid

warmte + koude + 

druk + lichte aanraking

Via de zenuwen gaan

de impulsen 

(elektrische signalen)

naar de hersenen

Hoe denk je dat het voelt om niks te horen en niks te zien?
Zou je daar tegen kunnen?

§ 5.1 Je omgeving waarnemen

Opdracht

Hoe verloopt een waarneming?

Zet de begrippen in de juiste volgorde. 

Kies uit: Zintuig, hersenen, impuls, prikkel, zenuw, waarneming: 

Klaar ?? --> controleer bij je buren. 

• Prikkel - zintuig - impuls - zenuw - hersenen - waarneming

§5.1 - aan de slag!

Lezen: blz 82-83

Maken: opdr 1 t/m 7, 4 niet

Af?: lekker doorgaan met opdr 8, 9

Klaar=zelfstandig nakijken in je online boek of bij mij

Vraag jezelf: 

"Begrijp ik wat prikkels en impulsen zijn, en begrijp ik de werking van zintuigen?"

Thema 5: Waarneming, gedrag en regeling.

Thema 5

Waarneming, gedrag en regeling.

Je kunt de werking van zintuigen beschrijven

Je kunt de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel.

Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

Je kunt de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel.

§ 5.1 Je omgeving waarnemen

Opdracht

Hoe verloopt een waarneming?

Zet de begrippen in de juiste volgorde. 

Kies uit: Zintuig, hersenen, impuls, prikkel, zenuw, waarneming: 

Klaar ?? --> controleer bij je buren. 

• Prikkel - zintuig - impuls - zenuw - hersenen - waarneming

§5.1 - (weer) aan de slag!

Lezen: blz 82-83

Maken: opdr 1 t/m 7, 4 niet

Af?: lekker doorgaan met opdr. 8, 9, Test Jezelf (HW)

Klaar=zelfstandig nakijken in je online boek of bij mij

Vraag jezelf: 

"Begrijp ik wat prikkels en impulsen zijn, en begrijp ik de werking van zintuigen?"

Deel Twee van de Les:

- Leren Onderzoeken

- Wat zijn de vragen die jou bezighouden?

Lees:

- Pagina 152

(onderzoeksvraag & hypothese)

Lees eens een stukje van een artikel in een National Geographic magazine, of ga online (https://schooltv.nl/) en bekijk een videootje over (één van) de zintuigen.
Welke onderzoeksvragen zou jij stellen? Wees duidelijk.

Thema 5: Waarneming, gedrag en regeling.

§ 5.2:

Voelen,

ruiken

en

proeven

Je kunt de werking van zintuigen beschrijven

Je kunt de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel.

3. Je kunt de bouw en functies van de huid beschrijven

4. Je kunt benoemen hoe je verschillende geuren ruikt

5. Je kunt benoemen hoe je verschillende smaken proeft

Sleep de prikkels naar de ligging van de zintuigen die ze kunnen waarnemen.

Geluid en zwaartekracht

Licht

Geur

Smaak

Warmte, kou, druk en lichte aanraking

Oor

Huid

Tong

Neus

Oog

Weten jullie nog wat een prikkel was? Dit is iets waar je zintuigen op reageren. Welke prikkel hoort bij welke zintuigen?

Voelen

• De huid is het grootste orgaan van je hele lichaam
• In de huid liggen verschillende typen zintuigen waarmee je kunt voelen

Met welk zintuig in de huid neem je de omgeving 

waar in onderstaande situaties?

Je voelt een vlieg over je wang lopen.

Je krijgt koude handen op de fiets.

Je geniet van een warme douche.

Je voelt dat je schoenen knellen.

Tastzintuigen

Koudezintuigen

Warmtezintuigen

Drukzintuigen

Bouw van de huid (doel 3)

De huid bestaat uit 2 delen:

• Opperhuid
• Lederhuid

De opperhuid bestaat uit 2 lagen: 

• Hoornlaag 
• Kiemlaag
  
  

Onder de huid ligt het onderhuidse bindweefsel (dit bevat vet)

Functie en bouw van de huid (doel 3)

Opperhuid:

    Hoornlaag: 
        resten van dode cellen, 

        bescherming

    Kiemlaag: 

        levende cellen die opschuiven 

        naar buiten en verhoornen 

Welke deel van de opperhuid bestaat uit dode cellen?

1. Kiemlaag
2. Hoornlaag

Functie en bouw 

van de huid (doel 3)

Lederhuid:

- pijnpunt (uiteinde zenuw)

- tastzintuig + zenuw

- warmtezintuig + zenuw

- koudezintuig + zenuw

- drukzintuig + zenuw

- haar met haarzakje + haarspiertje + talgkliertje

- zweetklieren

- bloedvaten

Wat ligt er dieper in de lederhuid?

1. Tastzintuigen
2. Drukzintuigen

Door welke stof blijft je huid soepel?

1. vet
2. talg
3. creme
4. olie

Functie en bouw

van de huid (doel 3)

Onderhuids bindweefsel:
Laag onder de huid waarin vet ligt opgeslagen. 

De vetlaag heeft twee functies:

• opslag reservevoedsel
• isolatie

Functie en bouw

van de huid (doel 3)

Brandwonden

• Kan ontstaan door warmte, een chemische stof of elektriciteit
• De opperhuid kan wel herstellen, de lederhuid niet

Wat zijn de twee functies van het onderhuidse bindweefsel?

1. Reservestoffen opslaan en warmteverlies tegengaan
2. Reservestoffen opslaan en zorgen voor afkoeling
3. Warmteverlies tegengaan en zorgen voor afkoeling
4. Reservestoffen opslaan en zorgen voor afkloeling

Ruiken

en

proeven

Benoemen hoe je verschillende geuren ruikt (doel 4)

Reukzintuig:

- Reukzintuigcellen:

   - liggen in het neusslijmvlies

   - verschillende typen: 

      gevoelig voor specifieke geurstof

Vormt een patroon: 

van impulsen in reukzintuig

Iedere zintuigcel geeft een eigen patroon van impulsen door aan de geurzenuw.

1. Juist
2. Onjuist

Benoemen hoe je verschillende 

smaken proeft (doel 5)

Smaakzintuig:

- Smaakzintuigcellen liggen in de:

   smaakknopjes

- Aparte smaakknopjes voor

  5 verschillende smaken 

Welke vijf smaken zijn er?

Benoemen hoe je verschillende 

smaken proeft (doel 5)

Smaakzintuig:

- Smaakzintuigcellen liggen in de:

   smaakknopjes
- Aparte smaakknopjes voor

  5 verschillende smaken 

De rest proef je dus met je neus!

§5.2 - aan de slag!

Lezen: blz 90-92

Maken: opdr 1 t/m 8, 5 niet

Af?: lekker doorgaan met opdr. 9, 10 

Test Jezelf (HW voor volgende week)

Klaar=zelfstandig nakijken (online, buur)

Is er tijd? Eindigen we met twee quiz vragen

Vraag jezelf: 

"Begrijp ik de bouw van de huid en de functies van zintuigen in de huid, neus, en tong?"

Planning

DOEL Vandaag: Afmaken van §5.2 (en §5.1!?)

Vrijdag beginnen we aan §5.3

- Inleiding: terugblik proefjes

- Klein gedeelte van een filmpje over smaak

- Herinnering: Doelen van §5.1 en §5.2

- Afmaken opdrachten & Test JEZELF

- Afsluitende quiz in LessonUp

Denk aan het proefje met het warme, lauwe, en koude water. Voelt lauw water altijd hetzelfde aan? Waarom wel/niet?

Bij welke suikeroplossing kon je het suiker proeven?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Het proefje met het warme, lauwe, en koude water. Voelt lauw water altijd hetzelfde aan?

1. Ja!
2. Nee!
3. Soms
4. Ik weet het niet meer.

Je kunt de werking van zintuigen beschrijven

Je kunt de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel.

§5.1

Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

Je kunt de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel.

Thema 5: Waarneming, gedrag en regeling.

§ 5.2:

Voelen,

ruiken

en

proeven

Je kunt de werking van zintuigen beschrijven

Je kunt de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel.

3. Je kunt de bouw en functies van de huid beschrijven

4. Je kunt benoemen hoe je verschillende geuren ruikt

5. Je kunt benoemen hoe je verschillende smaken proeft

Benoemen hoe je verschillende geuren ruikt (doel 4)

Reukzintuig:

- Reukzintuigcellen:

   - liggen in het neusslijmvlies

   - verschillende typen: 

      gevoelig voor specifieke geurstof

Vormt een patroon: 

van impulsen in reukzintuig

Benoemen hoe je verschillende 

smaken proeft (doel 5)

Smaakzintuig:

- Smaakzintuigcellen liggen in de:

   smaakknopjes

- Aparte smaakknopjes voor

  5 verschillende smaken 

Benoemen hoe je verschillende 

smaken proeft (doel 5)

Smaakzintuig:

- Smaakzintuigcellen liggen in de:

   smaakknopjes
- Aparte smaakknopjes voor

  5 verschillende smaken 

De rest proef je dus met je neus!

§5.2 - aan de slag!

Lezen: blz 90-92

Maken: opdr 1 t/m 8, 5 niet

Af?: lekker doorgaan met opdr. 9, 10 

Test Jezelf (HW voor volgende week)

Klaar=zelfstandig nakijken (online, buur)

We eindigen met quiz vragen in LessonUp

Vraag jezelf: 

"Begrijp ik de bouw van de huid en de functies van zintuigen in de huid, neus, en tong?"

Tot Vrijdag!

§5.3: Horen en zien

Planning

• Start
• Filmpjes
• Uitleg
• Opdrachten
• Afsluiting

Welke deel van de opperhuid bestaat uit dode cellen?

1. Kiemlaag
2. Hoornlaag

Sleep de prikkels naar de ligging van de zintuigen die ze kunnen waarnemen.

Geluid en zwaartekracht

Licht

Geur

Smaak

Warmte, kou, druk en lichte aanraking

Oor

Huid

Tong

Neus

Oog

Weten jullie nog wat een prikkel was? Dit is iets waar je zintuigen op reageren. Welke prikkel hoort bij welke zintuigen?

Wat ligt er dieper in de lederhuid?

1. Tastzintuigen
2. Drukzintuigen

Met welk zintuig in de huid neem je de omgeving 

waar in onderstaande situaties?

Je voelt een vlieg over je wang lopen.

Je krijgt koude handen op de fiets.

Je geniet van een warme douche.

Je voelt dat je schoenen knellen.

Tastzintuigen

Koudezintuigen

Warmtezintuigen

Drukzintuigen

Welke vijf smaken zijn er?

Wat zijn de twee functies van het onderhuidse bindweefsel?

1. Reservestoffen opslaan en warmteverlies tegengaan
2. Reservestoffen opslaan en zorgen voor afkoeling
3. Warmteverlies tegengaan en zorgen voor afkoeling
4. Reservestoffen opslaan en zorgen voor afkloeling

Iedere zintuigcel geeft een eigen patroon van impulsen door aan de geurzenuw.

1. Juist
2. Onjuist

Door welke stof blijft je huid soepel?

1. vet
2. talg
3. creme
4. olie

Leerdoelen

6. Je kunt de delen van het oor benoemen met hun functie.

7. Je kunt de bouw en werking van het oog beschrijven.

Uitleg

Uitleg

§5.3 - aan de slag!

Lezen: blz 100-102

Maken: opdr 3 t/m 7, 6 niet

Af?: ga terug naar §5.1 en §5.2 om te zien of je nog iets af moet maken

Klaar=zelfstandig nakijken (online, buur)

Vraag jezelf: 

"Begrijp ik de bouw en functie van het oog?"

Opdrachten

• Maak in BiologieMAX nu opdracht 3 t/m 8
• Maak een tekening van de binnenkant van het oog, waarin je ook de onderdelen benoemt. Upload deze in Teams.

Huiswerk

Maak in BiologieMAX nu opdracht 3 t/m 8

Maak een tekening van de binnenkant van het oog, waarin je ook de onderdelen benoemt. Upload deze in Teams.

- maak opdracht 1-6 van b 3.2 (geen 3)

- dit doe je zelfstandig in stilte

- na 10 minuten mag je je vinger opsteken

- je hebt 20 minuten de tijd

- naderhand bespreken we vragen 1,2 en 4

wat?

hoe?

hulp?

tijd?

uitkomst?