les 1.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Burgers en stoommachines

Het Koninkrijk der Nederlanden

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen hoe Nederland werd geregeerd vóór en ná 1848

1789: 

De Franse Revolutie

• Strijd voor vrijheid, gelijkheid en broederschap

• Einde aan Koninkrijk Frankrijk

• Meer gelijkheid: einde aan de standenmaatschappij

• Een grondwet

1795-1801: 

Bataafse Republiek

• Revolutie o.l.v. de Patriotten: zij willen meer van het volk (...en zijn wel klaar met de Oranjes)

• De Patriotten krijgen hulp van de Fransen

• Frankrijk bezet Nederland (1795-1813) en erfstadhouder Willem V moet vluchten naar Engeland

1815: Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

• Napoleon verslagen bij Waterloo

• Zoon van prins Willem V wordt koning Willem I

• Verenigd Koninkrijk der Nederlanden: Nederland, België en Luxemburg

Koning-koopman

• Willem I wil van Nederland een modern land maken
• Om dit te kunnen betalen richtte hij de Nederlandsche Handelsmaatschappij (NHM) op.
• Deze maatschappij zorgde ook dat de handel met Indië weer winstgevend werd
• Willem I wordt soms, spottend, ook wel koning-koopman genoemd

1830-1839: België wordt onafhankelijk

Oorzaken:

• Nederlands officiële taal

• Protestantse geloof is de staatsgodsdienst: België is katholiek

• Belangrijke banen vaak in handen van Nederlanders

• Nederland wordt voorgetrokken
  

Belgische Revolutie

1830

• Tijdens de viering van de verjaardag van koning Willem I in Brussel, 
• slaat de vlam in de pan en komt het volk in opstand.

• Ruim een maand later roepen de Belgen hun onafhankelijkheid uit
  

Gevolgen

• 1831: Leopold I wordt de eerste Belgische koning
  
• 1831: Tiendaagse Veldtocht
• 1839: onder internationale druk erkent Willem I de onafhankelijkheid
• 1840: Willem I treedt af

1840-1848: 

Koning Willem II

• Conservatief: geen ruimte voor veranderingen

• Regeert, min of meer, als absolute vorst

• Moet niets weten van democratie

• Moeizame relatie met zijn vader

Revolutiejaar 

1848

• De ‘erfgenamen van de Franse Revolutie’, de Liberalen, komen tot de conclusie: "Alles is weer hetzelfde als vóór de Franse Revolutie!"

• Overal zitten er weer koningen op de Europese tronen en ondanks 'een grondwet' is er maar weinig democratie.

Paniek bij de vorsten

in heel Europa!

Ook in Den Haag...
...koning Willem II wordt 'in één nacht' liberaal

Gevolgen

• De leider van de Nederlandse Liberalen: Johan Rudolf Thorbecke maakt een nieuwe grondwet:
  

1. Koning is onschendbaar
2. Ministeriële verantwoordelijkheid

• Dit betekent: de ministers zijn verantwoordelijk voor de daden van de regering (ook: voor de daden van de koning)
  

Nieuwe Grondwet

1848

Wanneer was het Revolutiejaar?

1. 1813
2. 1815
3. 1830
4. 1848

Noem twee gevolgen voor de Nederlandse koning van het Revolutiejaar.

Wie was koning van Nederland tijdens het Revolutiejaar?

1. Lodewijk Napoleon
2. Willem I
3. Willem II
4. Willem III

Wie is dit?

1. Ferdinand Domela Nieuwenhuis
2. Pieter Jelles Troelstra
3. Johan Rudolf Thorbecke
4. Abraham Kuyper

Bij welke politieke stroming hoort deze persoon?

1. Liberalen
2. Rooms-Katholieken
3. Protestanten
4. Socialisten/Sociaal-Democraten

Wanneer werd Nederland het Koninkrijk der Nederlanden?

1. 1800
2. 1820
3. 1815
4. 1825

Wanneer kwamen de Belgen in opstand?

1. 1820
2. 1825
3. 1830
4. 1835

Nederland kreeg in 1848 een nieuwe grondwet. Hieronder staan vier uitspraken over deze grondwet. Welke twee uitspraken zijn juist?

1. Met de nieuwe grondwet werd de schoolstrijd opgelost.
2. Nederland werd een constitutionele monarchie.
3. Het kiessysteem van evenredige vertegenwoordiging werd in de grondwet vastgelegd.
4. De nieuwe grondwet was het begin van de ministeriële verantwoordelijkheid.

Wat is het Parlement?

1. De Eerste- en Tweede kamer samen
2. Het kabinet
3. De overheid
4. Alle ambtenaren in Nederland

Koning Willem I was onschendbaar.
Waar of niet waar?

1. Waar
2. Niet waar

Democratie betekent dat

1. De koning regeert
2. Het volk regeert
3. Alleen rijke mensen regeren
4. Regeren

Het parlement in Nederland is hetzelfde als de Tweede Kamer

1. Waar
2. Niet waar

Het parlement is hetzelfde als de regering

1. Waar
2. Niet waar

De Eerste en Tweede Kamer heten samen ook wel de Staten-Generaal

1. Waar
2. Niet waar

Parlement is een voorbeeld van volksvertegenwoordiging

1. Waar
2. Niet waar

Het volk regeert via gekozen volksvertegenwoordigers
Dit noem je:

1. Een dictatuur
2. Een monarchie
3. Een parlementaire democratie
4. Verkiezingen

Van 1795 tot 1813 hoorde Nederland bij

1. Spanje
2. Duitsland
3. België
4. Frankrijk

In welk jaar kreeg Nederland voor het eerst een Nederlandse koning?

1. 1813
2. 1815
3. 1830
4. 1848

In de 19e eeuw kreeg Nederland een nieuwe grondwet die veel veranderde. Welk jaar?

1. 1813
2. 1870
3. 1848
4. 1830

Waarom gaf koning Willem II in 1848 toe aan de eis om een nieuwe grondwet te maken?

1. Hij vond zelf ook dat het parlement meer invloed moest krijgen
2. Hij zag dat er veel armoede was
3. Overal in Europa waren rellen, hij was bang voor zijn positie
4. De grondwet was ouderwets

Begrippen uit deze les

• grondwet
  



• ministeriële verantwoordelijkheid
• onschendbaarheid
• Staten-Generaal
• Eerste Kamer
• Tweede Kamer

Personen uit deze les

• Koning Willem I
• Koning Willem II


• Johan Rudolf Thorbecke

Maak van de kopieen §1.1

1,2a,3,4,5,6,9