Les 6 - Redelijkheid

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Humanisme

Les 6 [online]

Redelijkheid (of rationaliteit)

Lesdoelen 

& lesopbouw

Lesdoelen:

Kennen: het begrip 'redelijkheid' of rationaliteit

Kunnen: quizvragen bij video beantwoorden

Lesopbouw:

1. Uitleg: vijf kernwaarden
2. Uitleg: begrip 'redelijkheid'
   
3. Video's: dictaturen + quizvragen
4. Onderzoeksvraag
5. Reflectie: wat weten we nu?
   

Vijf kernwaarden

1. Individualisme - mensen zijn allereerst een individu, niet lid van een specifieke groep
2. Vrijheid - zelfbeschikking over je leven
3. Verantwoordelijkheid - dankzij een vrije wil 
4. Redelijkheid - gezag ter discussie, de wereld onderzoeken
5. Godsdienstvrijheid - gelijke behandeling van elke levensovertuiging

Redelijkheid (of rationaliteit)

• Redelijkheid heeft te maken met de mogelijkheid tot het voeren van discussie. Die discussie kan gaan over hoe de wereld in elkaar steekt, wat de juiste keuzes zijn, hoe mensen met elkaar moeten leven, enzovoort.
• Onredelijkheid heeft te maken met het niet meer kunnen voeren van deze discussie. Zaken worden bepaald met beroep op gezag (het zit zo omdat ik het zeg) of met geweld. 

Redelijkheid (of rationaliteit)

• Onredelijkheid kan zich manifesteren in religie, door een beroep te doen op een bepaald heilig geschrift over hoe de wereld in elkaar steekt of hoe men moet leven (meeste gelovigen zijn echter gewoon redelijke mensen!). 
  
• Onredelijkheid kan zich ook manifesteren door een dictatuur, waarin beslissingen niet bediscussieerd worden maar worden bepaald op basis van de wil van de dictator.

00:33

Op welke twee manieren kunnen dictaturen ontstaan?

01:13

Het tweede kenmerk betrof kritiek op de leider. Kritiek op de leiding in een dictatuur..

1. .. is prima voor je carrière.
2. .. laat zien dat je een kritische burger bent.
3. .. komt je duur te staan.
4. .. heeft nul effect.

Zal er binnen de Islamitische Staat veel ruimte zijn geweest voor discussie?

Onderzoeksvraag

Lees de volgende tekst over het leven van kinderen in Noord-Korea: klik.

• Kies één aspect uit deze lange lijst van feiten en leg uit waarom je dit aspect je het vreselijkst lijkt aan een dictatuur. 
• Probeer zo nauwkeurig mogelijk te onderbouwen waarom je dit vindt. Vijf minuten de tijd!

Welk aspect vond je het lastigst om als kind te leven in Noord-Korea?

Reflectie: wat weten we nu?

We weten nu dat.. 

• .. humanisten redelijkheid waarderen als de mogelijkheid om zaken ter discussie te stellen. 
• .. in strenggelovige gemeenschappen of dictaturen is die ruimte om die discussie te voeren maar zeer beperkt.
• .. humanisten keren zich om die reden sterk af van deze omgevingen.