Strux deel 2 Hoofdstuk 6 Gereedschappen

• Metaaltechniek
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 4

15 januari 2021

Machines en gereedschappen

1. Je kunt uitleggen hoe je veilig werkt met machines en gereedschappen.
2. Je kunt uitleggen hoe je veilig last.
3.  Je kunt uitleggen hoe je veilig snijdt met een snijbrander.

Veilig werken met handgereedschap

• controleren of het niet beschadigd is
• kijk of er geen bramen op zitten
• kijk of er geen deuken in zitten 

hamer

• kop goed vast in de steel
• niet beschadigd 
• niet op je vingers slaan

moersleutel

• bek geen deuken
• goed passend
• nooit verlengen om meer kracht te zetten 

slagsleutel

• moet een touwtje aan ivm wegschieten 
• of kan vallen

ringsleutel

• ringsleutel beter dan moersleutel
• sluit beter om de moer
• schiet minder snel uit 

schroevendraaier

• handvat goed vast
• geen deuken of bramen
• blad niet te scherp
• juiste soort en maat gebruiken
• nooit als beitel gebruiken 
• klein werkstuk vastzetten

vijl

• vijl niet beschadigd
• handvat goed vast
• goede vijl gebruiken ( niet te fijn, niet te grof)

koudbeitel

• geen bramen
• handvat stevig
• handbescherming
• goed op het werkstuk zetten
• kans op uitschieten 

tang

• scharnier moet goed werken
• geen roest
• bek van de tang is schoon
• gebruik een klem om het werkstuk vast te zetten 

Mes

• mes passend bij het werk
• scherp mes gebruiken
• van je af snijden
• afbreekmes: lemmet niet te ver uitschuiven 

afbreekmes

• lemmet
• tang of lemmetbreker 

zaag

• juiste zaag gebruiken
• zaagblad scherp en goed gespannen
• zaag goed neerzetten ivm uitschieten
• zaagtanden moeten naar voren wijzen 

aanspannen

zaagtanden naar voren

aangedreven gereedschappen

• elektrisch handgereedschap ?/ snoer/ accu/ luchtdruk/benzine
• werkstuk goed vastzetten 

handslijpmachine

• zijhandvat
• twee hand bediening
• beschermkap 

slijpschijven

• etiket
• toerental
• hoe groot de schijf is
• toepassing (afbramen/ metaal/beton)
• datum 
• neerleggen als de schijf niet meer draait

handcirkelzaag

• stel zaagblad en geleider in 
• zaagblad zo min mogelijk onder het werkstuk uitsteken
• spouwmes instellen

nagel en nietmachine

• werkt vaak met luchtdruk
• goed instellen / de druk niet te groot
• gebruik de juiste maat nieten en nagels 

trillingen

• pneumatisch gereedschap trilt
• lichaam neemt de trilling over
• slecht voor je bloedvaten
• niet te lang achter elkaar
• handschoenen van zacht leer / gehoorbescherming 

kettingzaag

• werk op benzine
• opleiding
• pbm: zaagbroek/veiligheidsschoen/laars/oorkappen/
  gelaatsbescherming 

kettingzaag

• trillingsdemper
• handvat (2 handen)
• beveiliging tegen breken van de ketting
• beschermkap 

vast opgestelde machines

• kolomboormachine
• werkstuk vastzetten
• geen handschoenen
• krullenhaak
• beschermruit/ veiligheidsbril 

slijpmachine

• slijpstenen beide even groot
• leunspaan 3 mm (steeds bijstellen)
•  slijpsteen moet rond zijn en compleet
• beschermruit gebruiken
• veiligheidsbril/ nooit handschoenen

cirkelzaag

• zaagblad goed instellen
• spouwmes gebruiken
• duwhoutje
• werkstuk goed vastzetten
• grote werkstukken> rollenbaan
• beschermkap niet verwijderen 

veilig lassen

• je smelt metaal
• elektrisch lassen
• autogeen lassen
• elektrisch lassen > vlamboog 

veilig lassen

• werkvergunning
• lasrook wegzuigen
• laskap
• lashandschoenen
• overal 

lasschermen

brandblusmiddel

autogeen lassen

• acetyleen
• zuurstof
• werkvergunning
• lasbril
• blusmiddel in de buurt 

maatregelen

• vlamdover
• slangbreukbeveiliging 
• cilinder rechtop (of 30 graden hoek)

snijbrander

• propaan = brandbaar gas
• zorg voor frisse lucht (raam open)
• meten van de hoeveelheid propaan in de lucht