Atlasvaardigheden

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Weekplenda

Week 22	Week 23	Week 24	Week 25	Week 26
atlas coördi-naten	atlas schaal	atlas vergelijken	atlas verbanden leggen	atlas verklaren + SO atlas

bvhvvvjhvjhvjhlv

dit kan

Zoekmogelijkheden

herhaling!

maken.wikiwijs.nl

Test jezelf: `zoeken in de atlas`

1. Wat is het symbool van een Hunebed?
2. Op welke kaart kun je Québec vinden en in welk kaartvak ligt deze?
3. Waarom is Québec onderstreept?
4. In welk land ligt Olgij?
5. Peter is een fanatieke schaatser en wil graag weten hoeveel ijsdagen er zijn in Nederland. In welk gedeelte van Nederland is de meeste kans op ijsvorming? 
6. Op welke grondsoort ligt Almere?
7. Zoek op waar de Maquiladora’s (industriegebieden) liggen. Welke deelstaat levert procentueel gezien, de meeste werknemers?
8. Zoek het BRP van Limburg op. 
9. Hoeveel inwoners heeft Eindhoven?
10. Zoek de rivier de Olenjok. In welk land ligt deze?
11. Hoeveel neerslag valt er in Casablanca?
12. In welk land ligt het Hindu Kush gebergte?

Antwoorden opdrachten `zoeken`

1. Wat is het symbool van een Hunebed?  Bestaat uit 2 tekens, 3 stenen op elkaar + een torentje ernaast.
2. Op welke kaart kun je Québec vinden en in welk kaartvak ligt deze? 186-187 M5
3. Waarom is Québec onderstreept? hoofdstad
4. In welk land ligt Olgij? Mongolië
5. Peter is een fanatieke schaatser en wil graag weten hoeveel ijsdagen er zijn in Nederland. In welk gedeelte van Nederland is de meeste kans op ijsvorming? oosten
6. Op welke grondsoort ligt Almere? jonge zeeklei
7. Zoek op waar de Maquilladora's (industriegebieden) liggen. Welke deelstaat levert procentueel gezien, de meeste werknemers? overig Mexico
8. Zoek het BRP van Limburg op. 28.000 - 32.000 euro
9. Hoeveel inwoners heeft Eindhoven? 50.000 inwoners of meer
10. Zoek de rivier de Olenjok. In welk land ligt deze? Rusland
11. Hoeveel neerslag valt er in Casablanca?  500 - 1000 mm per jaar
12. In welk land ligt het Hindu Kush gebergte? Afghanistan

Soort kaarten

herhaling!

topografische kaart

natuurkundige kaart

staatkundige kaart

navigatie kaart

maken.wikiwijs.nl

Oefenopdrachten `soorten kaarten`

topografische kaarten

1. Welke 3 steden hadden het minst aantal getroffenen na de doorbraak van de rivierdijk bij Rotterdam-Alexanderpolder?
2. Wat betekent de rode stippellijn op de kaart over de Waal tussen Varik en Brakel?
3. Welke drinkwaterspaarbekkens in de Biesbos is de grootste? 

natuurkundige kaarten

   4. In welk gebergte ligt de Vesuvius? 

   5. Wat is het grootste stroomgebied van rivieren in Spanje?

   6. Wat is de oorspronkelijke plantengroei van Nederland?

staatkundige kaarten

   7. Welke landen liggen om het land Slowakije heen?

   8. Is Pyongyang de hoofdstad van Noord- of Zuid Korea?

   9. Uit hoeveel provincies bestaat het land Zuid-Afrika?

Antwoorden opdrachten `soorten kaarten`

topografische kaarten

1. Welke 3 steden hadden de minste getroffenen na het breken van de dijk bij RTM-Alex-polder? Delft, Zoeterwoude en Gouda

2. Wat betekent de rode stippellijn op de kaart over de Waal tussen Varik en Brakel? verlaging van kribben 

3. Welke drinkwaterspaarbekkens in de Biesbos is de grootste? Honderd En Dertig  met 33,5 miljoen m3

natuurkundige kaarten

4. In welk gebergte ligt de Vesuvius? Apennijnen

5. Wat is het grootste stroomgebied van rivieren in Spanje? Douro

6. Wat is de oorspronkelijke plantengroei van Nederland? zomergroen loofwoud

staatkundige kaarten

   7. Welke landen liggen om het land Slowakije heen? Tsjechië, Polen, Oekraïne, Hongarije en Oostenrijk

   8. Is Pyongyang de hoofdstad van Noord- 0f Zuid Korea? Noord Korea

   9. Uit hoeveel provincies bestaat het land Zuid-Afrika? 9 (Lesotho + Swaziland zijn beiden landen)

Legenda

herhaling!

maken.wikiwijs.nl

Oefen opdrachten `legenda`

juist of onjuist vragen

1. Er wonen meer blanke mensen in Rio de Janeiro dan in Sao Paulo. 
2. Beilen heeft meer inwoners dan Dwingeloo.
   
3. In de provincie Gelderland komt löss voor.
   
4. In Den Helder is de Zuidwestenwind de meest voorkomende windrichting.
   
5. In de kop van Drenthe valt minder neerslag dan op Texel.
   
6. De oudste dijk bij Usquert komt uit 1200.
7. De gemiddelde hoogwaterstand in Vlissingen is 1.12m hoger dan in IJmuiden.
   
8. Ethiopië is een kolonie geweest van Italië.
   
9. Tussen 1978 en 1993 nam de luchtverontreiniging (S02) in Nederland toe.
   
10. IJsselstein ligt in het Groene Hart.    
    
11. De neerslag in januari in Addis Abeba is minder dan 25 mm.
    
12. Het Protestantisme is de overheersende godsdienst in Litouwen.
    
13. De eiwit consumptie is in Mozambique in 1997 minder dan 55 gram per inwoner per dag.
    
14. De gemiddelde wintertemperatuur in Irkutsk is lager dan -10 graden Celsius.
    

Antwoorden opdrachten `legenda` 

juist of onjuist vragen

1. Er wonen meer blanke mensen in Rio de Janeiro dan in Sao Paulo. onjuist, in Sao Paulo is het roze gedeelte groter
2. Beilen heeft meer inwoners dan Dwingeloo. juist, groter zwart rondje
   
3. In de provincie Gelderland komt löss voor. juist, bij Nijmegen is het rood/bruine zichtbaar
   
4. In Den Helder is de Zuidwestenwind de meest voorkomende windrichting. juist, ligt tussen Z en W met tussenwinden
   
5. In de kop van Drenthe valt minder neerslag dan op Texel. onjuist, in Drenthe 925 mm of meer Texel 800 - 825 mm 
   
6. De oudste dijk bij Usquert komt uit 1200. juist, de jonge dijk uit 1637
   
7. De gemiddelde hoogwaterstand in Vlissingen is 1.12m hoger dan in IJmuiden. juist, Vlissingen is 1.98 en IJmuiden is 0.86 
   
8. Ethiopië is een kolonie geweest van Italië. juist, groene kleur
   
9. De luchtverontreiniging in Nederland komt met de wind mee uit andere landen. juist, donkergroen uit ander land(en)
   
10. IJsselstein ligt in het Groene Hart. onjuist, het ligt naast Nieuwegein buiten het Groene Hart   
    
11. De neerslag in januari in Addis Abeba is minder dan 25 mm. juist, fel gele kleur
12. Het Protestantisme is de overheersende godsdienst in Litouwen. onjuist, oosters-orthodox en rooms-katholiek
    
13. De eiwit consumptie is in Mozambique minder dan 55 gram per inwoner per dag. juist, oranje kleur
    
14. De gemiddelde wintertemperatuur in Irkutsk is lager dan -10 graden Celsius. juist, -20 zone licht blauw
    

Coördinaten

plaatsbepaling

geografische breedte

Breedtelijnen

van 0 naar 90 graden

0 graden = evenaar

Lengtelijnen

van 0 naar 180 graden

0 graden = Greenwich Mean Time (GMT)

Noorderbreedte (NB)

van 0 tot 90 richting Noordpool

Zuiderbreedte (ZB)

van 0 tot 90 richting Zuidpool

Oosterlengte (OL)

van 0 tot 180 graden richting het oosten

Westerlengte (WL)

van 0 tot 180 graden richting het westen

Voorbeelden

Het gebied op de kaart hiernaast ligt op het NB en op de WL. Dat kan je (gedeeltelijk) aflezen aan de zij- en onderkant.

De stad Dublin ligt in Ierland bij het gele symbool met het vliegtuigje. Dublin ligt op 53,2 graden NB en ruim 6,3 graden WL.

De stad Londen ligt in Engeland tussen de gele symbolen met vliegtuigen in. Londen ligt op 51,5 NB en 0,2 WL.

De stad Swansea ligt in Wales aan het kanaal van Bristol aan zee. Swansea ligt op 51,6 NB en 4 WL.

maken.wikiwijs.nl

Oefenopdrachten `coördinaten`

Zoek de steden op en noteer de coördinaten daarvan.

1. Wenen
   
2. München
   
3. Pontianak
   
4. Rabat
   
5. Las Palmas

Zoek de coördinaten op en noteer de steden.

6. 30 NB - 90 WL

7. 3 ZB - 60 WL

8. 55,8 NB - 3 WL

9. 60 NB - 11 OL

10. 49 NB - 2,5 OL 

Antwoorden opdrachten `coördinaten`

Zoek de steden op en noteer de coördinaten daarvan.

1. Wenen        48,2 NB - 16,2 OL

2. München  48,2 NB - 11,6 OL

3. Pontianak         0 B - 109 OL

4. Rabat             34 NB - 7 WL

5. Las Palmas  28 NB - 15,3 WL

Zoek de coördinaten op en noteer de steden.

6. 30 NB - 90 WL New Orleans

7. 3 ZB - 60 WL    Manaus

8. 56 NB - 3 WL   Edinburgh

9. 60 NB - 11 OL   Oslo

10. 49 NB - 2 OL  Parijs

Schaal

Schaal

De schaal is de verhouding tussen de afstanden op de kaart en die in de werkelijkheid.

Eén manier om de schaal aan te geven, is het gebruik van een verhoudingsgetal, bijvoorbeeld 1 : 200.000. Dat betekent dat 1 centimeter op de kaart 200.000 centimeter in werkelijkheid is. Dat is 2 kilometer. Handige tip: Haal vijf nullen van het schaalgetal en je weet het aantal kilometers.

Een andere manier om de schaal aan te geven, is met een schaalstokje (of schaalbalk). In een kaart op een beeldscherm wordt de schaal altijd met een schaalstok aangegeven.

maken.wikiwijs.nl

Oefen opdrachten `schaal`

Zoek de volgende steden op d.m.v. de coördinaten + reken de kilometers ertussen uit:

1. (30 NB - 90 WL)        -   (33 NB - 80 WL)     = …… kilometer

2. (3 ZB - 60 WL)          -   (30 ZB - 51 WL)       = …… kilometer

3. (55,9 NB - 3 WL)      -   (53,2 NB - 0,2 OL)  = …… kilometer

4. (59,9 NB - 10,5 OL) -   (59 NB - 18 OL)       = …… kilometer

5. (49 NB - 2,5 OL)       -   (48 NB - 0.2 OL)      = …… kilometer

6. (57 NB - 61 OL)         -   (48 NB - 107 OL)     = …... kilometer

7. (53,5 NB - 10 OL)      -   (48,7 NB - 9,2 OL)  = …... kilometer

8. (10 OL - 36 NB)         -   (6 WL - 36 NB)        = …... kilometer

9. (0 B - 18 OL)               -   (8 ZB - 14 OL)         =  …... kilometer

10. (15 NB 24 WL)         -    (6 NB - 10 WL)       =  …... kilometer

Antwoorden opdrachten `schaal`

1. New Orleans     -   Charleston    =   1 cm is 250 km, 4 cm          =   1000 kilometer

2. Manaus              -   Porto Alegre =   1 cm is 250 km, 12,5 cm    =   3125 kilometer

3. Edinburgh         -   Skegness      =   1 cm is 30 km, 13 cm           =   390 kilometer

4. Oslo                     -   Stockholm    =   1 cm is 60 km, 7 cm              =   420 kilometer

5. Parijs                   -   Le Mans         =    1 cm is 30 km, 6 cm             =   180 kilometer

6. Jekaterinburg -   Ulaanbaatar =    1 cm is 300 km, 11,3 cm     =   3390 kilometer

7. Hamburg           -    Stuttgart       =    1 cm is 20 km, 26 cm          =   520 kilometer

8. Tunis                   -    Algiers           =    1 cm is 600 km, 1 cm           =   600 kilometer

9. Mbandaka        -    Luanda          =    1 cm is 250 km, 4,5 cm      = 1125 kilometer

10. Praia                  -    Buchanan    =    1 cm is 250 km, 6,8 cm      = 1700 kilometer

Vergelijken

Vergelijken

Bij aardrijkskunde vergelijk je aardrijkskundige verschijnselen in een of meer gebieden. Je benoemt dan de overeenkomsten en verschillen, bijvoorbeeld tussen een stad en een dorp.

 

Een stad en een dorp zijn allebei nederzettingen. Dat is een overeenkomst. Maar er zijn ook veel verschillen. In een stad wonen bijvoorbeeld veel meer mensen dan in een dorp.

Oefen opdrachten `vergelijken`

1. Vergelijk het aantal tropische dagen van de provincies Limburg en Noord-Holland.

2. Vergelijk de gemiddelde neerslaghoeveelheid van de provincies Zeeland en Drenthe. 

3. Vergelijk de hoeveelheden hectare van de Zuidelijk Flevoland en Noordoostpolder.

4. Vergelijk de steenkool productie van Rusland en Duitsland. 

5. Vergelijk de windenergie van Zweden en Spanje met elkaar.

6. Vergelijk de tolerantie homoseksuelen tussen Turkije en Italië.

7. Vergelijk de nationale trots van Ierland en Estland.

8. Vergelijk de hoeveelheid grondgebied in de Noordzee van Nederland en Denemarken.

9. Vergelijk het reliëf van Iran en India.

10. Vergelijk de indeling/functie van de wijk Tuas en Changi in de stad Singapore. 

11. Vergelijk het noorden en het zuiden van Hawaï m.b.t. vulkanisme.

12. Vergelijk Para en Bahia in Brazilië m.b.t. indianenreservaten.

Antwoorden opdrachten `vergelijken`

1. Vergelijk het aantal tropische dagen van de provincies Limburg en Noord-Holland. Limburg 6 - 8 en Noord-Holland 0 - 3 dagen

2. Vergelijk de gemiddelde neerslaghoeveelheid van de provincies Zeeland en Drenthe. Zeeland 750 en Drenthe 800 gemiddeld

3. Vergelijk het aantal hectare van Z-Flevoland en de Noordoostpolder. Z-Flevoland 43.000 ha Noordoostpolder 48.000 ha.

4. Vergelijk de steenkool productie van Rusland en Duitsland. Rusland 86 miljoen ton en Duitsland 6 miljoen ton.

5. Vergelijk de windenergie van Zweden en Spanje met elkaar. Zweden 2 tot 5 % en Spanje 10 of meer %.

6. Vergelijk de tolerantie homoseksuelen tussen Turkije en Italië. Turkije 60% en Italië 20 tot 40%.

7. Vergelijk de nationale trots van Ierland en Estland. Ierland 95% of meer en Estland 80 - 85 %.

8. Vergelijk de landgrenzen in de Noordzee van Nederland en Denemarken. Ze hebben ongeveer evenveel grond in zee.

9. Vergelijk het reliëf van Iran en India. Iran heeft meer reliëf 2000 - 3000 m en India heeft weinig reliëf 200 - 2000 m gemiddeld.

10. Vergelijk de indeling/functie van de wijk Tuas en Changi in de stad Singapore. Tuas = industrie en Changi is een luchthaven.

11. Vergelijk het noorden en het zuiden van Hawaï m.b.t. vulkanisme. Noord lage lavastroomrisico en het zuiden hoog.

12. Vergelijk Para en Bahia in Brazilië m.b.t. indianenreservaten. Para heel veel en Bahia zeer weinig.

Verbanden leggen

Verbanden leggen

Bij aardrijkskunde leg je relaties (verbanden) tussen verschijnselen en tussen gebieden. Je legt uit wat ze met elkaar te maken hebben.

Je kunt zoeken naar verbanden tussen verschijnselen. Je kijkt dan naar de invloed van een verschijnsel op iets anders.

Toeristen gaan bijvoorbeeld naar Spanje vanwege het lekkere weer en het mooie landschap. Het massatoerisme zorgt in Spanje voor werkgelegenheid, maar ook voor vervuiling en een tekort aan water.

Oefen opdrachten `verbanden leggen`

Geef het verband aan tussen de kaarten ...

1. ... IJsland en IJsland tektoniek en vulkanisme. Waar bergen zijn, zijn vulkanen.

2. ... Zwitserland en Zwitserland talen. In de gebieden rond de buurlanden worden de talen van de buurlanden gesproken.

3. ... Italië mijnbouw en industrie en Italië binnenlandse migratie. Het gebied waar werk is, heeft een vestigingsoverschot.

4. ... Turkije klimaat en Turkije toerisme. De toeristen komen het meest in de gebieden met een Middellandse Zeeklimaat.

5. ... Azië oorspr. plantengroei en Azië temp. en neersl. in juli. Landen met veel neerslag hebben een trop. regenwoudklimaat.

6. ... Midden-Oosten neerslag en Midden-Oosten droogte. Waar de minste neerslag valt, hebben ze last van extreme droogte.

7. ... India onderwijs-privé univ. en India Infrastructuur. De gebieden die slecht bereikbaar zijn hebben meer privé universiteiten.

8. ... Oost-Azië klimaat en Oost-Azië extreme weersomstandigheden. De gebieden met veel regen hebben regenstormen.

9. ... Japan risicobeheersing en Japan tsunami`s. De gebieden met veel tsunami risico heeft een hoge risicobeheersing.

10. ... Australië en Nw-Zeeland neersl. en Australië en Nw-Zeeland bevolkingsd. De steden liggen in gebieden met veel neerslag.

11. .... Marokko en Marokko etnische samenstelling van de bevolking. De Berbers wonen het meeste in de gebergten.

12. ... 

Antwoorden opdrachten `verbanden leggen`

Geef het verband aan tussen de kaarten ...

1.    ... IJsland en IJsland tektoniek en vulkanisme. Waar bergen zijn, zijn vulkanen. 

2.   ... Zwitserland en Zwitserland talen. In de gebieden rond de buurlanden worden de talen van de buurlanden gesproken.

3.   ... Italië mijnbouw en industrie en Italië binnenlandse migratie. Het gebied waar werk is, heeft een vestigingsoverschot.

4.   ... Turkije klimaat en Turkije toerisme. De toeristen komen het meest in de gebieden met een Middellandse Zeeklimaat.

5.   ... Azië oorspr. plantengroei en Azië temp. en neersl. in juli. Landen met veel neerslag hebben een trop. regenwoudklimaat.

6.   ... Midden-Oosten neerslag en Midden-Oosten droogte. Waar de minste neerslag valt, hebben ze last van extreme droogte.

7.   ... India onderwijs-privé univ. en India Infrastructuur. De gebieden die slecht bereikbaar zijn hebben meer privé universiteiten. 

8.   ... Oost-Azië klimaat en Oost-Azië extreme weersomstandigheden. De gebieden met veel regen hebben regenstormen.

9.   ... Japan risicobeheersing en Japan tsunami`s. De gebieden met veel tsunami risico heeft een hoge risicobeheersing.

10. ... Australië en Nw-Zeeland neersl. en Australië en Nw-Zeeland bevolkingsd. De steden liggen in gebieden met veel neerslag.

11. .... Marokko en Marokko etnische samenstelling van de bevolking. De Berbers wonen het meeste in de gebergten.

12. ... 

Verklaren

• vragen die beginnen met: 'waarom?'
• oorzaak - gevolg redenering
• Formuleer antwoord met: 'Als....dan ' 

Vraag: Verklaar de hoge waterafvoer van de Jangtserivier in de zomermaanden.

Als het zomer is dan zijn de temperaturen hoger en smelten gletsjers waardoor er meer water in de rivier wordt vervoerd

Als het zomer is dan zijn de temperaturen hoger waardoor de lucht stijgt en er een lage drukgebied ontstaat waardoor er meer neerslag is.