3. De sociale verhoudingen in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

De industriële samenleving 

van Nederland

3. De sociale verhoudingen in Nederland

Deelvraag: Hoe veranderde de Industriële Revolutie de sociale verhoudingen in Nederland?

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen op welke manier de de sociale verhoudingen veranderden in Nederland.

De Sociale kwestie

• 19e eeuw: handwerk en fabriekswerk bestaan nog naast elkaar
• werkomstandigheden in de fabriek zijn slecht en ongezond
• Mensen vinden dat dit niet langer zo kan
• SOCIALE KWESTIE besef dat  de slechte leefomstandigheden veranderd moeten worden.

Het begin van een oplossing: de 1e sociale wet

• 1874
• Kinderwet van Van Houten
• kinderen onder de twaalf mochten niet meer in de fabriek werken.
• Leuke wet, maar er was niemand die dat controleerde...

Samuel van Houten

Aan de slag

 Klassikaal: 3, 6, 7 en 8

zelf: 4 en 5

bespreken 4 en 5

 

Arbeiders gaan samenwerken

• In je eentje deed je weinig aan de misstanden in de fabriek
• samenwerken tegen de eigenaren
• arbeiders verenigden zich in vakbonden en gingen staken

Arbeiders willen kiesrecht

• Er was nog steeds censuskiesrecht
• Alleen rijkere burgers in de 2e kamer
• Kans op sociale wetten is groter als arbeiders ook mogen stemmen
• De arbeiders wilden dus graag algemeen kiesrecht (lukt in 1917)

Pieter Jelles Troelstra

(socialisten)

• Oprichter SDAP
• Sociaal Democratische Arbeiders Partij
• Doel: de arbeidsomstandigheden verbeteren via goede sociale wetten
• Verschil met communisme =  communisten willen gelijkheid bereiken via revolutie tegen het kapitaal

Aan de slag

 Klassikaal: 9 t/m  15

 

De Eerste Wereldoorlog

• 1914 - Nederland neutraal
• goed voor de Nederlandse industrie, want andere landen kochten bij ons!
• Later werd het lastiger, gebrek aan grondstoffen door de oorlog op zee. Gevolg minder productie
• distributiesysteem = alleen spullen kopen op de bon

Successen voor de arbeider

• In het buitenland was de situatie nog erger
• de Nederlandse regering greep in voor het ook hier zover zou komen
• 1919 Arbeidswet
• Hierin werden allerlei afspraken voor de arbeiders vastgelegd
• CAO Collectieve ArbeidsOvereenkomst.

Aan de slag

 Klassikaal: 16, 19

 

Crisis

• Na WOI  herstelde de NLDse economie zich snel
• Helaas: 1929: wereldwijde economische crisis
• Grote werkeloosheid en geldproblemen
• premier Colijn lanceert de aanpassingspolitiek = Niet meer geld uitgeven dan er binnenkomt

Aan de slag

 Klassikaal: 17,  20

zelf 18

bespreken 18