H3.2 leven in het Romeinse Rijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wat weet je nog van de
vorige les?

In veel boeken over de Romeinen wordt
regelmatig gesproken over: Imperium Romanum.

Wat betekent dat?

1. Romeinse Leiders
2. Romeinse Tijd
3. Romeinse Vrede
4. Romeinse Rijk

Wat voor soort mensen zaten er in de senaat?

1. alle Romeinse burgers
2. Consuls
3. Rijke Romeinse mannen
4. Rijke en belangrijke Romeinse mannen

Elk jaar koos het Romeinse volk consuls. Hoeveel consuls werden er gekozen?

1. 4
2. 3
3. 2
4. Groep van 50 mannen

Wie waren er machtiger:
De 2 consuls of de senatoren?

1. De consuls
2. De senatoren

Wie had er vetorecht

1. Senaat
2. Consuls
3. volksvergadering
4. proletariaat

Wat is de juiste volgorde over het
bestuur van het Romeinse Rijk?

1. monarchie-republiek-keizerrijk
2. republiek-keizerrijk-monarchie
3. keizerrijk-monarchie-republiek
4. monarchie-keizerrijk-republiek

Romeinse bestuursvormen

• 753 v.Chr. tot 509 v.Chr.
  

Romeinse Monarchie

• 509 v.Chr. tot 27 v.Chr. 
  

Romeinse Republiek

• 27 v.Chr. tot 476 n.Chr.  

Romeinse Keizerrijk

Julius Caesar was de eerste
keizer van het Romeinse Rijk

1. Waar
2. Niet waar

Hoe kon het Romeinse Rijk zo groot worden?

1. Door de handel
2. Door een sterk leger
3. Door de macht van de rijke families
4. Omdat een keizer aan de macht stond

Wat betekent Pax Romana?

1. Romeinse oorlog
2. Romeinse vrede
3. Romeinse tijd
4. Romeinse handel

Waar of niet waar?

Het Romeinse leger is het eerste goed georganiseerde beroepsleger.

1. Waar
2. Niet waar

Wat was geen reden voor het succes van het Romeinse leger?

1. Het leger was goed bewapend en goed getraind
2. Eer om te mogen vechten
3. Het leger was goed georganiseerd
4. het leger bestond uit mannen en vrouwen

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Welke grote economische verandering plaatsvindt in de Romeinse Republiek op het platteland

- Welke gevolgen de veranderingen op het platteland hebben voor de steden

- Welke vier bevolkingsgroepen de Romeinen kennen

Let op: dit staat niet allemaal in het boek

!

Leven op het platteland

Veruit de meeste Romeinen werken in de landbouw

Veel boeren moeten echter het Romeinse leger in

Hun familie blijft achter en komt in geldnood

Hun boerderijen worden dan door grootgrondbezitters gekocht

Grootgrondbezitters (rijke Romeinen)

• Wonen in villa's.

• Op hun landgoed verbouwen slaven graan, druiven en olijven.
  

Dit is een villa rustica, een soort boerderij. Naast dit type villa, bestond er ook de villa urbana. 

Het meeste werk rondom de villa werd gedaan door slaven.

Veel villa's hadden uitgebreide badruimten met vloerverwarming

Er waren appartementen voor de villicus (de toezichthouder) en de actor (de boekhouder) en ook slaapvertrekken voor de slaven.

Een villa rustica bestond vaak uit verschillende gebouwen, zoals het woonhuis, de stallen en de voorraadschuren.

De Villa Rustica

Zet de onderdelen van de Villa Rustica op de juiste plek

Urbana

Huis van de eigenaar en zijn gezin

Stabula

De stallen

Rusticana

De akkers

Granarium

De graanschuur

Cubicula Servorum

Het verblijf van de slaven

Leven in de stad

De verarmde boeren verhuizen naar de steden voor werk

Hier leven ze samen met het gewone volk; de plebejers

De arme mensen hebben alleen hun kinderen (proles) nog

Zij worden dus de proletariërs genoemd. Zij zij afhankelijk van nobiles -> deze zaten in de senaat, voerden het leger aan en bezaten veel grond 

Leven in de stad

De elite (mensen aan de top) zorgen voor de proletariërs

Deze patriciërs zijn de rijkste mensen van het rijk

Ze hebben villa's, zitten in het bestuur en leiden het leger

Met brood en spelen proberen zij het volk tevreden te houden

Waarom zouden de patriciërs hun geld besteden aan brood en spelen voor de proletariërs?

Dit is insula, een flatgebouw in Rome. De woningen werden gehuurd door de armere Romeinen. De meeste insulae waren 4 of 5 verdiepingen hoog. De bouwkwaliteit was niet best: bijna dagelijks waren er branden en instortingen.

De kamers bovenin een insula waren de slechtste kamers: hier woonden de proletariërs.

Hoewel er in sommige gebouwen stromend water was, moesten de bewoners van een insula het water vaak uit een fontein op straat halen.

Hoewel de meeste kamers in een insula klein en donker waren, was er wel verschil: de grotere kamers waren voor mensen met iets meer geld.

De meeste insulae hadden geen toiletten of keukens. Moest je naar de wc, dan ging je naar een openbaar toilet. En wilde je wat eten, dan ging je naar een thermopolium, een soort snackbar.

Slaven en vrouwen

Helemaal onderaan de samenleving staan de slaven

Zij zijn bezit van hun meester en hebben geen rechten

Ook vrouwen hebben bij de Romeinen weinig rechten

Soms konden vrouwelijke patriciërs wel hun man beïnvloeden

Slaven

Slavernij was bij de Romeinen heel normaal. Slaaf werd je bijvoorbeeld omdat jouw land was veroverd, of omdat je je schulden niet kon betalen. 

Omdat de Romeinen veel gebieden veroverden, waren er veel slaven in Rome: 

van de miljoen inwoners waren ongeveer 400.000 slaven!

Twee jonge slaven. De linker draagt water en handdoeken; de rechter een mand met bloemen.

Zet de Romeinse bevolkingsgroepen op de juiste plek van de sociale piramide

Plebejers

Proletariërs

Slaven

Patriciërs

Snackbar

Bakker

Patriciër in een draagstoel

School

Woning voor patriciërs

Woning voor plebejers

Woning voor proletariërs

Tempel

Klein altaar voor de huisgoden

Kapper

Straatartiest

Waterpunt

Net als bij een modern stadion was (een deel van) de tribune overdekt met zonneschermen (velarium). Soms waren er de hele dag spelen, en dan moet je wel bescherming kunnen zoeken tegen de zon.

Er konden ongeveer 50.000 toeschouwers plaats nemen in het Colosseum.

Vlakbij het Colosseum lagen vier gladiatorenscholen. Eén van deze scholen stond met een ondergrondse gang in verbinding met het Colosseum.

Behalve gladiatorengevechten zijn er bij de opening ook zeeslagen nagespeeld. De arena werd dan gevuld met miljoenen liters water, en schaalmodellen van de schepen speelden de zeeslag dan na.

De loge van de Keizers

In de catacomben onder de arena-vloer wachtten de gladiatoren en de wilde dieren tot ze mogen vechten.

Wat zijn proletariërs?

1. Arme Romeinen
2. Slaven
3. Arme en werkeloze Romeinen
4. Ambachtslieden

Claudius. Hij is rijk en bezit veel slaven.

Claudius woont in een:

1. villa
2. insula
3. amfitheater
4. woonkazerne

Julius. Hij is een arme Romein van 41 jaar oud.

Julius woont in een:

1. villa
2. insula
3. amfitheater
4. villa van een grootgrondbezitter

Wat is de beste omschrijving van een agrarisch-stedelijke samenleving?

1. Samenleving waarin sommige mensen op het platteland leven en andere mensen in steden.
2. Samenleving waarin de meeste mensen in steden leven en een klein aantal op het platteland.
3. Samenleving waarin de meeste mensen op het platteland leven en een klein aantal in steden.
4. Samenleving waarin agrariërs (boeren) ook in de stad leven.

aan de slag

maak de opdrachten 1 t/m 10  van 3.2

maak van 3.6: 1 t/m 5