WEBB - Wereldeconomie 1.12 t/m 1.15

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom

5 vwo ECONOMIE  ||  2024-2025

Kostprijs product

Hoeveel het kost om een product te maken. 

• Arbeidsproductiviteit, hoeveelheid arbeid, kwaliteit arbeid. 
• Kwaliteit kapitaal, hoeveelheid kapitaal, schaalvoordelen

Verzonken kosten 

• Kosten die zijn gemaakt en die je niet meer kunt terugverdienen als de activiteit wordt gestaakt, omdat er geen andere gebruiksmogelijkheden zijn.
• Invloed op schaalgrootte en versterken comparatief voordeel. 

Factorproductiviteit

Factorproductiviteit geeft aan hoe goed arbeid en kapitaal (machines) worden ingezet in een land. 

Factorproductiviteit stijgt door:

Scholing, specialisatie, veel R&D, innovaties, beter milieu, etc...

Productiestructuur

Rijkere landen

• Grote hoeveelheden kapitaalgoederen, hooggeschoolde bevolking.

Armere landen

• Grote hoeveelheden goedkope laaggeschoolde arbeiders vooral arbeidsintensieve productie. 

Multinational: 

een groot bedrijf dat in meerdere landen economisch actief zijn met de productie en/of verkoop van hun goederen en diensten.

Internationale arbeidsverdeling: Ieder land produceert goederen en diensten waar hij het best of het goedkoopst in is.

VOC als eerste multinational? 

Wat verhoogd de factorproductiviteit NIET?

1. corruptie
2. instituties
3. innovatie
4. hoge kwaliteit machines

Bepaal voor Engeland en Portugal het comparatieve voordeel

1. Engeland kleding en wijn
2. Portugal kleding en wijn
3. Engeland kleding en Portugal Wijn
4. Portugal wijn en Engeland kleding

Vrijhandel

Bij vrijhandel kunnen landen zonder belemmeringen met elkaar handelen.

Binnen de Europese Unie is er vrijhandel.

Vrijhandel

Vrijhandel en protectie

Binnen de EU is er vrijhandel.
T.o.v.  niet- EU landen, wil de EU de eigen economie en werkgelegenheid beschermen door het nemen van protectiemaatregelen.

Wereldwijd zijn er meer afspraken tussen bepaalde landen : vrijhandelszondes

Protectionisme en vrijhandel

Protectiemaatregelen

• invoerrechten
• contingentering
• invoerverbod
• exportsubsidie
• exportverbod

Vrijhandel

• bijv. Europa
• vrijhandelszones
• WTO

Vrijhandelszones:

Groepen landen die geen onderlinge protectiemaatregelen hebben. 

Protectionisme

Tarifaire maatregelen (invloed prijs)

• Invoerrechten (importheffingen).
• Exportsubsidies

Non-tarifaire maatregelen

• Invoercontigenten  (importquote) 
• Kwaliteiteseisen

Situaties aanvaardbaar protectionisme

• Nationaal belang. Geen problemen als er internationale conflicten zijn bijvoorbeeld voedselvoorziening. 
• Infant industry. Opzet gaat vaak samen met hoge investeringskosten. 
• Binnenlandse productie niet afhankelijk laten woren van buitenlandse toeleveranciers. 
• Afdwingen bepaalde productiewijze ter bescherming van mens en milieu.  

Waarom stimuleert vrijhandel innovaties?

Wat is een gevolg van vrijhandel?

1. Concurrentie neemt toe
2. Concurrentie neemt af
3. Er is geen verschil
4. Er ontstaat meer criminaliteit

Wat is het doel van protectionisme?

1. Werkgelegenheid eigen land beschermen
2. Opkomen voor arme boeren in het buitenland
3. Vrije wereldhandel stimuleren
4. Prijsstabiliteit

Stelling 1
Een contingent is een voorbeeld van non-tarifaire invoerrecht.
Stelling 2
Tarifaire invoerrechten maken import producten duurder zodat de nationale werkgelegenheid beschermd wordt.

1. 1+2 zijn juist
2. 1+2 zijn onjuist
3. 1 is juist; 2 is onjuist
4. 1 is onjuist; 2 is juist

Wat zijn non-tarifaire maatregelen in protectionisme?

1. Importheffingen en exportsubsidies
2. Invoerquotum en eisen stellen aan geïmporteerde producten
3. Beschermende maatregelen met directe prijsinvloed
4. Geen invloed hebben op de prijs

Twee beweringen.
I. Een uitvoersubsidie is een non-tarifaire handelsbelemmering.
II. Een local-content voorschrift is een tarifaire handelsbelemmering.

1. Beide zijn goed
2. I is goed en II is fout
3. I is fout en II is goed
4. Beide zijn fout

Aan het werk

Maken t/m 1.15

Nakijken

• Wat heb je goed gedaan?
• Wat kun je beter doen?

Lees de tekst

• Onderstrepen
• Samenvatten