Basisstof 3.7 Verwantschap

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

Welkom

Ga  rustig op je stoel zitten.

Leg je boek/ laptop/ etui op je tafel.

Log vast in bij LessonUp

Thema 3 Erfelijkheid en evolutie

Basisstof 3.7 Verwantschap

Deze les

Vragen over basisstof 36?

Uitleg basisstof 3.7

Aan de slag

Les afsluiten/ toets afspreken

Aan het eind van de les

• kun je toelichten wat fossielen hebben bijgedragen aan de evolutietheorie. 
• kun je toelichten dat overeenkomsten in de bouw van organen, de bouw van cellen en de samenstelling van stoffen in cellen duiden op verwantschap. 

Verwantschap betekent dat soorten een ................ hebben

Verwantschap

•  Soorten die een gemeenschappelijke voorouder hebben, vertonen verwantschap

Zoeken naar verwantschap door te kijken naar overeenkomst in:

• de bouw van organen
• processen in cellen 
• samenstelling van stoffen in cellen

Fossielen

zijn versteende overblijfselen van
organismen of afdrukken
 van organismen in gesteenten.

Argumenten voor evolutie

• Fossielen
  
  
•     soorten zijn ontstaan, veranderd of verdwenen.

Fossielen

Versteende afdrukken

of

Versteende organismen (fossielen)

Overeenkomst in bouw

• Verschillende functies
• Dezelfde bouw
• Gemeenschappelijke voorouder
  

Overeenkomst in bouw

• Dezelfde functie
• Verschillende bouw
• Geen gemeenschappelijke voorouder
  

Rudimentaire organen

= Organen die geen functie meer hebben en nauwelijks tot ontwikkeling komen

• Bewijs dat verschillende soorten een gemeenschappelijke voorouder hebben

 

Overeenkomst in embryonale ontwikkeling

Stoffen uit cellen

Hoe meer stoffen (zoals DNA en eiwit) overeenkomen bij twee soorten, des te korter geleden hebben ze een gemeenschappelijke voorvader gehad. 

Dit kan steeds nauwkeuriger bepaald worden.

Stamboom

- Door DNA te vergelijken kan je een stamboom maken. Dit heet een evolutionaire stamboom.

- Hoe verder naar beneden, hoe langer geleden.

Stambomen

Stamboom

Met welk dier heeft de giraffe het meeste verwantschap?

1. Dwergherten
2. Nijlpaarden
3. Tandwalvissen
4. Baleinwalvissen

Welke soorten hebben de meeste verwantschap?

1. Het paard en de hond
2. De hond en de kat
3. Weet niet
4. De kat en het paard

Met wie heeft soort B de meeste verwantschap?

1. A
2. C
3. D
4. E

Verwantschap is...

1. binnen één soort vergelijkbare eigenschappen hebben
2. het veranderen van een bestaande soort in een nieuwe soort
3. dieren die in dezelfde groep leven en bij elkaar blijven
4. een vergelijkbare eigenschap van een gemeenschappelijke voorouder krijgen

Wie heeft de meeste verwantschap met de gorilla?

1. Apen van de nieuwe wereld
2. Chimpansees
3. Orang-oetans
4. Gibbons

Wat is een rudimentair orgaan

1. Een orgaan dat je voorouders ook hadden
2. Een orgaan dat je niet langer nodig hebt
3. Een orgaan waar je niet buiten kunt

Wat is een rudimentair orgaan van de mens

1. Hersenen
2. Dikke darm
3. Blinde darm
4. Kleine teen

Welke zijn het meest met elkaar verwant?

1. Walvisachtigen en herten
2. Kameelachtigen en varkens
3. Herten en holhoornigen
4. Dwergherten en herten

Wat is een rudimentair orgaan

1. Een orgaan dat je voorouders ook hadden
2. Een orgaan dat je niet langer nodig hebt
3. Een orgaan waar je niet buiten kunt

Welke zijn het meest met elkaar verwant?

1. Walvisachtigen en herten
2. Kameelachtigen en varkens
3. Herten en holhoornigen
4. Dwergherten en herten

Aan de slag

Lezen: basisstof 3.7

Maak opdracht 1 t/m 4. Van opdracht 5 t/m 11 kies je er nog 2 uit om te maken.

Verwantschap