Hoofdstuk 3

• Economie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 3: De bank en jouw geld 

3 KADER

3.1 Hoe betaal je?

Lesdoel

aan het eind van deze les weet je:

• waarvoor je geld allemaal kunt gebruiken
• in welke vormen geld voor komt
• op welke manieren je met geld kunt betalen
• welke voor- en nadelen deze manieren van betalen hebben

Directe & Indirecte ruil

Directe ruil

Indirecte ruil

Geldfuncties

1. Ruilmiddel
2. Rekenmiddel
3. Spaarmiddel

Geldfuncties

Ruilmiddel

je koopt iets

Spaarmiddel

Geld bewaren om later uit te geven

Rekenmiddel

Om de waarde van iets in geld uit te drukken

Wat zijn de drie geldfuncties?

1. Arbeid, overdrachtsinkomen, bezit
2. Chartaal geld, giraal geld, directe ruil
3. Ruilmiddel, rekenmiddel, spaarmiddel

Arbeid, overdrachtsinkomen, bezit = het soorten inkomens

Chartaal geld = munten, bankbiljetten

Giraal geld = betaalrekening of bankrekening

Directe ruil = product tegen ander product ruilen

Indirecte ruil = goederen of diensten ruilen met een ruilmiddel (geld)

Chartaal geld

Giraal geld

Electronisch betalen

Betalen via internet, met je bankpas of met je telefoon.

Creditcard

• betalen als je boven de 18 bent
• creditcardmaatschappij schiet voor
• betalingen worden aan het eind van de maand van je rekening afgeschreven 
• staat er te weinig op je rekening dan betaal je het over langere termijn terug en betaal je rente aan de creditcardmaatschappij

Saldo

Het geld dat je op je bankrekening hebt staan.

Nieuw saldo berekenen

Oud saldo

+ Ontvangsten

- Uitgaven
------------

Nieuw saldo

Opdracht saldo berekenen

Henk heeft een saldo van €109,95. Hij betaald bij de winkel een frikandellenbroodje van €1,25 met zijn pinpas. Op internet koopt hij een game van €34,59 en betaald deze met ideal. Henk heeft een bijbaantje en zijn baas maakt zijn loon over van €59,95. Wat is het nieuwe saldo van Henk?  Reken de opgave uit op het kladblad dat je hebt gekregen.

Saldo berekenen

€109,95 - €1,25 = €108,70 - €34,59 = €74,11 + €59,95 = €134,06

Nieuw Saldo €134,06

3.2 Wat levert sparen op?

Lesdoel

aan het eind van deze les weet je:

• waarvoor je geld allemaal kunt gebruiken
• in welke vormen geld voor komt
• op welke manieren je met geld kunt betalen
• welke voor- en nadelen deze manieren van betalen hebben

Wat betekent het begrip sparen?

Het niet uitgeven van een deel van je inkomen.

Noem de drie spaarmotieven.

Spaarmotieven

Spaarmotieven zijn redenen om te sparen:

1. Voor een doel: bijvoorbeeld over twee jaar een scooter
2. Uit voorzorg: bijvoorbeeld voor een wasmachine die kapot kan gaan
3. Voor de rente

Je kunt verschillende redenen hebben om te sparen. Redenen om te sparen noem je ...

1. Spaarredenen
2. Spaarmotivatie
3. Spaarmotieven
4. Reserveer redenen

Spaarrekening of spaardeposito?

Bij een spaarrekening is de rente variabel en het geld vrij opneembaar.

Bij een spaardeposito is de rente vast en je mag je spaargeld tijdens de afgesproken tijd er niet afhalen. Meestal krijg je wel een hogere rente.

Wat is rente?

Dat is een vergoeding van de bank over je spaargeld, omdat de bank jouw geld mag gebruiken.

Wordt rente maandelijks of jaarlijks berekend?

1. Maandelijks
2. Jaarlijks

€580,- op spaarrekening met rente van 1,8%
Hoeveel rente krijg je na 1 jaar?

1. €10,44
2. €10,00
3. €0,87

rentebedrag per maand

rentepercentage : 100 x spaarbedrag : 12

Opdracht rentebedrag per maand berekenen

Je zet €1650,- op een spaarrekening tegen 1,6% rente. Hoeveel rente ontvang je na 7 maanden?

Opdracht rente per maand berekenen

1,6 : 100 x €1650,- = €26,40 : 12 = €2,20 per maand

€2,20 x 7 = €15,40 voor 7 maanden

Inflatie en deflatie

Bij inflatie wordt je spaargeld minder waard.

Bij deflatie wordt je spaargeld juist meer waard.

3.3 Geld lenen kost geld!

Lesdoel

aan het eind van deze les weet je:

• Welke redenen je kunt hebben om geld te lenen
• Hoe je de kosten van een lening berekent
• Welke soorten leningen er bestaan

Leenmotieven (redenen om te lenen)

Geld lenen bij de bank

Als je geld leent moet je dat terug betalen.

De lening betaal je terug met een vast bedrag per maand. Dit heet termijnbedrag 

Deze maandtermijn bestaat uit twee delen:

• Terugbetalen van het geleende geld (aflossen)
• Rente (vergoeding aan de bank omdat je hun geld mag gebruiken)

Kredietkosten

• Kosten van een lening

Berekening kredietkosten blz. 79 boek

Hypothecaire lening in een plaatje

Hypothecaire 
lening

Hypothecaire lening

Een hypothecaire lening is een langlopende lening met een onroerend goed als onderpand.

Als de je rente en aflossing niet meer kunt betalen, mag de bank het huis verkopen om het geld terug te krijgen.

Paragraaf 3.4 wat doen banken nog meer? 

Lesdoel

aan het eind van deze les weet je:

• Wat beleggen is
• Hoe de geldkringloop in elkaar zit
• Hoe je vreemd geld omrekent naar euro's en omgekeerd

Beleggen

Beleggen kun je doen door aandelen in een bedrijf te kopen. Je wordt daardoor mede-eigenaar van dat bedrijf.

Beleggers kopen en verkopen hun aandelen op de beurs. Hoe beter het met een bedrijf gaat hoe hoger de prijs. Dat noem je de koers.

Wisselkoersen

vreemde valuta

Vreemde valuta kopen

Vreemde valuta verkopen

Vragen?

VRAGEN?