Oefentoets Wat mag wel? vmbo kader

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Oefentoets

Wat mag wel, wat mag niet?

vmbo kader 

Je staat op het punt om te beginnen met de toets van Mens en Maatschappij over rechten en plichten. 

Heel veel succes met de toets.

Wat is het verschil tussen een recht en een plicht?

Welke plichten heb je in wanneer je met het openbaar vervoer gaat.

Niet roken op school

1. Recht
2. Plicht

Wachten met oversteken tot het stoplicht groen is

1. Recht
2. Plicht

Schoon drinkwater

1. Recht
2. Plicht

Hoe weet je welke straf je kan krijgen als je de wet overtreedt?

Geef van elk van onderstaande delicten aan of het een misdrijf of een overtreding is.

1 doodslag 2 inbraak 3 door rood licht rijden 4. Openbare dronkenschap

De rechten en plichten van burgers en de overheid zijn in wetten vastgelegd.

1. juist
2. onjuist

“Dat zal wat gaan kosten, dit soort ambulances.”

1. Materieel gevolg
2. Immaterieel gevolg

“Ik help niet meer als er iemand gewond op straat ligt.”

1. Materieel gevolg
2. Immaterieel gevolg

Veroordeling tot gevangenisstraf van dertig maanden 

De rechtbank Oost-Brabant heeft vandaag een man veroordeeld tot een gevangenisstraf van dertig maanden. Hij kreeg deze straf voor het treffen van voorbereidingen om brand te stichten bij een zonnestudio in Oss. De verdachte werd eerder al tot lange celstraffen veroordeeld voor ernstige geweldsdelicten. 

“De premie voor de ziektekosten zal wel weer omhooggaan.”

1. Materieel gevolg
2. Immaterieel gevolg

Leg met behulp van een gegeven uit de tekst uit of het voorbereiden van brandstichting een misdrijf of een overtreding is en waarom het niet de andere vorm van delict kan zijn.

Iemand durft zijn straat niet meer op omdat zijn vrienden in elkaar zijn geslagen.

1. Materieel gevolg
2. Immaterieel gevolg

Iemand is teleurgesteld in Mark Rutte omdat hij te weinig doet tegen klimaatverandering.

1. Materieel gevolg
2. Immaterieel gevolg

Voor jongeren van 12 - 18 jaar

Overtredingen

Lichte misdrijven

Zware misdrijven

Voor zware misdrijven is er de...

1. Politierechter
2. Kantonrechter
3. Jeugdrechter
4. Meervoudige rechter

Wat is een dagvaarding?

Rechter

Advocaat

Ovj

Bode

Griffier

Verdachte

Journalist

Publiek

Verdachte

Rechters

Advocaat

OvJ

Pleidooi

Werkt voor de overheid

Requisitoir

Onafhankelijk

Wie klaagt de verdachte aan?

1. de rechter
2. de verdachte
3. de advocaat
4. de officier van justitie

Tekst 1: Verbod hoofddoek mag op rooms-katholieke school

Een katholieke school in Utrecht mag leerlingen verbieden hoofddoekjes te dragen. Dat heeft de Commissie Gelijke Behandeling bepaald na een klacht van de Stichting Steunpunt Anti-discriminatie. 

De stichting trad op namens twee Marokkaanse leerlingen van het Sint Gregorius College in Utrecht.

De Commissie heeft lang getwijfeld over haar uitspraak.
Dat komt omdat er hier twee rechten uit de Grondwet tegenover elkaar staan. Welke twee rechten zijn dat?

1. discriminatie wegens huidskleur en godsdienstvrijheid
2. persvrijheid en vrijheid van onderwijs
3. vrijheid van onderwijs en godsdienstvrijheid

Tekst 2: Wethouder: stop allochtonen

De Rotterdamse wethouder M. Pastors (Volkshuisvesting,Leefbaar Rotterdam) wil de gemeentegrenzen sluiten voor kansarme allochtonen. Volgens Pastors moet er een ‘totale stop’ komen op de komst van kansarme allochtonen. 

Met die allochtonen worden vooral uitgeprocedeerde, illegale asielzoekers uit Somalië en voormalig Joegoslavië bedoeld. Hij wil allochtonen die in Rotterdam willen wonen, beoordelen op inkomen, taalniveau en strafblad.

In tekst 2 kun je lezen dat men een bepaalde groep mensen niet meer wil toelaten in de gemeente. Dit voorstel is mogelijk in strijd met een wetsartikel. Er is een wetsartikel dat verbiedt dat personen of groepen verschillend worden behandeld op grond van ras, huidskleur, godsdienst of op welke grond dan ook.

Waarin staat dit wetsartikel?

1. de Algemene Politie Verordening
2. de Grondwet
3. het Algemeen Wetboek
4. het Wetboek van Strafrecht

Tekst 3: Leeglopen

Een 33-jarige wildplasser uit Dordrecht had er misschien beter aan gedaan als hij woensdagmorgen vroeg gewoon een toilet had gezocht. De man plaste tegen een boom op de Kfar–Savaweg in Rijswijk en werd daarbij betrapt door surveillerende politieagenten.

Welke conclusie naar aanleiding van tekst 3 is het beste?
De wildplasser

1. heeft een overtreding begaan.
2. heeft meerdere overtredingen begaan.
3. heeft een misdrijf begaan

In sommige landen is actievoeren een misdrijf.
Waarom is in Nederland actievoeren geen misdrijf?

Het is geen misdrijf, omdat we in een

1. democratie leven waarin we geen grondrechten hebben.
2. democratie leven waarin we grondrechten hebben.
3. dictatuur leven waarin we geen grondrechten hebben.
4. dictatuur leven waarin we grondrechten hebben.

Tekst 4: Henk kapot van beroving (deel 1)

Dat Henk Gerrits (54) zich na een verkeersongeval in een aangepaste driewieler

moet voortbewegen, vormde voor de drie rovers kennelijk geen enkel bezwaar.

Voor het drietal was de lichamelijk gehandicapte een weerloze prooi.

Na de laffe beroving is Henk behoorlijk aangeslagen, maar toch stapt hij weer op

zijn aangepaste fiets.

Henk was met zijn driewieler op weg naar huis. Ineens kwam een jongen uit de

bosjes, sloeg zijn slag en ging er met twee helpers vandoor.

“Het is natuurlijk vervelend dat Henk bestolen is van enkele tientjes, maar

vervelender is dat hij ook al zijn pasjes is kwijtgeraakt: het bankpasje, ID-kaart,

maar ook het pasje voor het aangepast taxivervoer. 

Tekst 4: Henk kapot van beroving (deel 2)

We hebben meteen alles laten blokkeren. En dan zijn er natuurlijk de emoties die ermee gepaard gaan.

Henk is behoorlijk van slag,” aldus een bekende van Henk.

De politie is intussen een onderzoek begonnen. 

De daders zijn 13 tot 15 jaar oud. 

De jongen die de portemonnee uit het mandje griste, heeft iets langer haar tot in de nek en droeg een gele blouse met zwarte strepen.

Criminaliteit kent twee soorten gevolgen: materiële en immateriële gevolgen.

Schrijf een zin over uit tekst 4 waaruit blijkt dat het slachtoffer last heeft
van immateriële gevolgen van criminaliteit.

Stel dat de daders van de overval uit tekst 4 gepakt worden. De geschatte leeftijden blijken te kloppen. De officier van justitie wil de verdachten voor de rechter brengen.

Welke uitspraak is juist?

1. De 13-jarige is te jong om berecht te worden.
2. De 15-jarige wordt voorgeleid bij afdeling kanton van de rechtbank.
3. De drie verdachten komen bij de jeugdrechter terecht.

Tekst 5: Jongens betrapt met spudgun

De Nijmeegse politie heeft gisteren twee broers (twaalf en vijftien jaar) aangehouden in de Meijhorst omdat ze een spudgun bij zich hadden. Een spudgun wordt ook wel een aardappelschieter genoemd en is verboden. De jongens hadden ook een bus haarlak bij zich. Die kan in combinatie met de spudgun een chemische reactie veroorzaken.

Er wordt besloten de twee jongens uit tekst 5 te vervolgen. Wie neemt de beslissing om tot vervolging over te gaan?

1. de officier van justitie
2. de politieagent die de aanhouding heeft verricht
3. een speciale rechter
4. hun advocaat

Er wordt dus besloten om de twee jongens uit tekst 5 te vervolgen.

Bij welke rechter/rechtbank moeten de jongens uit de tekst voorkomen?

1. kantonrechter
2. meervoudige kamer
3. jeugdrechter
4. politierechter

Tekst 6: Gevolgen ontvoering

Het slachtoffer, een man uit het Drentse Ruinen, die op 10 februari kort werd ontvoerd, vertelde dat hij erg geschrokken is. “En het ergste is dat mijn hele gezin geschrokken is. Mijn zoontje vraagt elke avond of de deur wel op slot is.”

Er zijn twee soorten gevolgen van criminaliteit: materiële en immateriële.

Welke gevolgen zijn te herkennen in tekst 6? Leg uit waarom.

De wetten in de grondwet gelden niet voor de overheid.

1. Juist
2. Onjuist

Het parlement bestaat uit...

1. Koning en ministers
2. Eerste en Tweede Kamer
3. Tweede Kamer
4. Koning en de Tweede Kamer

Eerste grondwet met wetten en plichten. 

Koning wordt regeringsleider.

Koning minder macht.

Voortaan minister-president.

1798

1814

1848

In Nederland heeft de koning de macht om een wet aan te passen.

1. Waar
2. Niet waar

Geef minimaal twee voorbeelden van grondrechten in Nederland.

Democratie is ontstaan in....

1. Rome
2. Athene
3. Milaan
4. Sparta

In een democratie beslissen burgers wie en hoe een land wordt bestuurd.

1. Waar
2. Niet waar

De leden van de Tweede Kamer worden direct gekozen door burgers.

1. Waar
2. Niet waar

Waarom is de VN opgericht?

De VN zijn een ... organisatie.

1. Europese
2. Nederlandse
3. wereldwijde

... zijn lid van de VN.

1. Alle landen uit Europa
2. Landen van over de hele wereld

Amnesty International controleert de Verenigde Naties.

1. juist
2. onjuist

De leider van Joegoslavië van 1953 tot 1980 was...

1. Adolf Hitler
2. Stalin
3. Tito
4. Lenin

Servië en Macedonië

Kroatië en Slovenië

Bosnië en Herzegovina 

Waarom ontstond er in 1992 een burgeroorlog in Bosnië?

Wie moest de moslims in Srebrenica beschermen?

1. Nederland namens de VN
2. De Kroaten
3. De Serviers

Kroatië

Servië

Macedonië

Bosnië

Montenegro

Klik rechtsonder op het kruisje, 

en daarna op lever in.