3G _H5_Lezen_uitleg_functiewoorden 2324

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Leesvaardigheid

Lezen H5

Functiewoorden

Lesdoel

- Je kent de betekenis van veel voorkomende functiewoorden

- Je kunt de functie van (sommige) alinea's in een tekst benoemen

Wat is het verschil tussen een tegenargument + weerlegging?

Tegenargument en weerlegging

A. Volgens mij kun je beter blijven zitten, want dan slaag je over twee jaar met hogere cijfers.

B. Maar dat kost me wel een heel jaar.

1. B = tegenargument
2. B = weerlegging

A. Het boek Merdeka! staat bomvol met gewelddadige oorlogsscènes. Als je daar niet zo van houdt, kun je het beter niet lezen.
B Zoveel staan er ook niet in; misschien dat er op 30 van de meer dan 300 pagina’s gevochten wordt.

1. B = tegenargument
2. B = weerlegging

A. Roken bekort het leven met acht jaar. Roken moet helemaal verboden worden.

B. Mensen moeten zelf weten of ze roken of niet.

1. B = tegenargument
2. B = weerlegging

Theorie Lezen H5

Functiewoorden

Functiewoorden

Elke alinea heeft een functie

- inleiding: ...

- slot: ...

Welke functie kan een inleiding hebben?

Welke functie kan een slot hebben?

Functiewoorden

• Elke alinea heeft een functie
  inleiding: onderwerp introduceren, standpunt noemen, etc.
  slot: conclusie, samenvatting, advies, etc.
  
  
• Herkenbaar aan signaalwoord: daarentegen, daarnaast, etc. 

Elke alinea een functie 1

In een tekst heeft elke alinea een functie. Die hangt meestal niet als tussenkopje boven die alinea. Al lezend herken je de functie aan de woorden en zinnen.

Elke alinea een functie 2

Je verwacht de oplossing niet in de inleiding en de oorzaken niet aan het einde van de tekst.

De macaronizakken staan ook niet naast de pizzadozen.

Een tekstgedeelte heeft een bepaalde functie binnen de tekst. Dit duid je aan met een functiewoord

In hoofdstuk 5 oefenen met: aanbeveling, probleemstelling, tegenwerping, uitwerking, verklaring en weerlegging

In hoofdstuk 6 oefenen met: aanleiding, afweging, anekdote, constatering, nuancering en vraagstelling

Functiewoorden

• Vaak voorkomende functiewoorden:
• aanbeveling
• probleemstelling
• tegenwerping
• uitwerking
• verklaring
• weerlegging

Functiewoorden

• Vaak voorkomende functiewoorden:
• aanbeveling: advies/goede raad
• probleemstelling: probleem omschrijven
• tegenwerping: reactie op een mening/stelling
• uitwerking: extra informatie over een (deel)onderwerp
• verklaring: uitleg waarom iets zo is
• weerlegging: ontkrachting argumentatie

Hoe noemen we de zin 'Ik vind dat roken slecht is.'?

(standpunt/argument/weerlegging)

aanbeveling

conclusie

argument

Ik vind dus dat roken verboden moet worden.

Ik raad winkels aan geen sigaretten meer te verkopen.

Roken is namelijk slecht voor je gezonheid.

voorbeeld

definitie

tegenwerping

Meeroken betekent dat je tabaksrook van een ander inademt.

Maar een sigaretje is wel lekker.

Je kunt bijvoorbeeld een slecht gebit krijgen.

oorzaak

gevolg

probleemstelling

Jongeren beginnen vaak met roken door groepsdruk.

Uiteindelijk kun je verslaafd raken.

Het is schokkend dat jongeren steeds vroeger beginnen met roken.

samenvatting

uitwerking

verklaring

Groepsdruk kan ontstaan door de onzekerheid van pubers.

Al met al heeft roken gevolgen voor je gezonheid, voor je portemonnee en voor je relaties.

Een verslaving kun je omschrijven als het niet meer zonder iets kunnen, zowel fysiek als mentaal.

Wat is een weerlegging?

1. een herhaling van je standpunt
2. een tegenargument
3. een ontkrachting van een (tegen)argument
4. een nieuw argument

Wat is een anekdote?

1. een grappig en herkenbaar verhaaltje
2. een reden om ergens over te schrijven
3. een bepaalde vraag
4. een constatering

Waar komt een afweging vaak voor?

1. aan het begin van een tekst
2. in de bron van een tekst
3. in het midden van een tekst
4. aan het eind van een tekst

In welke zin staat een nuancering?

1. Je ben niet meteen verslaafd als je één sigaret hebt gerookt.
2. Roken is nog veel schadelijker dan mensen denken.
3. Bovendien stinken mensen die roken uit hun mond.
4. Heb je er wel eens aan gedacht wat roken doet met je witte muren?

Elke alinea een functie 1

In een tekst heeft elke alinea een functie. Die hangt meestal niet als tussenkopje boven die alinea. Al lezend herken je de functie aan de woorden en zinnen.

Elke alinea een functie 2

Je verwacht de oplossing niet in de inleiding en de oorzaken niet aan het einde van de tekst.

De macaronizakken staan ook niet naast de pizzadozen.

Een tekstgedeelte heeft een bepaalde functie binnen de tekst. Dit duid je aan met een functiewoord

In hoofdstuk 5 oefenen met: aanbeveling, probleemstelling, tegenwerping, uitwerking, verklaring en weerlegging

In hoofdstuk 6 oefenen met: aanleiding, afweging, anekdote, constatering, nuancering en vraagstelling

Verschil tegenwerping en weerlegging

Tegenwerping: een argument tegen de bewering van een ander. 

Weerlegging: aantonen dat een argument/argumentatie niet klopt. 

Verschil tegenwerping en weerlegging

Tegenwerping: bijvoorbeeld: Ik beweer dat de economie er prima voor staat, maar een ander heeft als tegenwerping dat de werkloosheid alleen maar stijgt. 

Weerlegging: bijvoorbeeld: Ik beweer dat Hans nog geen 40 is, maar dat wordt weerlegt door Henk die het paspoort van Hans laat zien waarin staat dat hij in 1970 is geboren. 

Een goede raad

1. argument
2. afweging
3. aanbeveling
4. verklaring

De schrijver legt uit waarom iets is zoals het is.

1. argument
2. verklaring
3. conclusie
4. voorwaarde

Dat wat de schrijver tot het schrijven van de tekst aanzette.

1. anekdote
2. tegenwerping
3. conclusie
4. aanleiding

Vaststelling van een feit of verschijnsel

1. voorwaarde
2. relativering
3. constatering
4. conclusie

Nadenken over wat het beste is

1. afweging
2. relativering
3. constatering
4. conclusie

Waar komt een afweging vaak voor?

1. aan het begin van een tekst
2. in de bron van een tekst
3. in het middenstuk van een tekst
4. aan het eind van een tekst

Relativering

1. Resultaat van waarnemingen en overdenkingen van de schrijver.
2. De schrijver laat de betrekkelijkheid van iets zien, zwakt iets af.
3. Iets dat nodig is of eerst moet gebeuren voordat iets anders kan gebeuren
4. Verhaaltje dat de schrijver vertelt als illustratie bij het onderwerp van de tekst.

Definitie

1. Samenvattende omschrijving van de kenmerken van een begrip.
2. Iets dat nodig is of eerst moet gebeuren voordat iets anders kan gebeuren.
3. Nadenken over wat het beste is.
4. Voorwaarde of beperking bij een toezegging.

Conclusie

1. Jouw opvatting over iets stellen tegenover de mening van een ander.
2. Voorwaarde of beperking bij een toezegging.
3. Vaststelling van een feit of verschijnsel.
4. Resultaat van waarnemingen en overdenkingen van de schrijver.

Tegenwerping

1. Laten zien dat een argument niet juist is.
2. Jouw opvatting over iets stellen tegenover de mening van een ander.
3. Resultaat van waarnemingen en overdenkingen van de schrijver.
4. Voorwaarde of beperking bij een toezegging.

Weerlegging

1. Laten zien dat een argument/argumentatie niet juist is.
2. Extra, nauwkeuriger omschreven informatie bij een onderwerp
3. Het verduidelijken van iets door meer details te geven en/of de mening iets minder scherp te maken.
4. Formulering van een probleem met de bedoeling het te gaan oplossen