2,2 Een gruwelijke oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Welkom in de geschiedenisles!

De Eerste Wereldoorlog

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen
• Herhaling 
• Een gruwelijke oorlog
• Opdrachten
• Afsluiting  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kun je:

• Je kunt uitleggen wat het Von Schlieffenplan is.

• Je kunt verklaren waardoor er zoveel doden vielen tijdens de Eerste Wereldoorlog.

• Je kunt uitleggen hoe in het algemeen een aanval tijdens de loopgravenoorlog verliep.

• Je kunt benoemen welke nieuwe wapens er werden ingezet in de Eerste Wereldoorlog.

• Je kunt uitleggen wat de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog waren voor de soldaten.
  

Herhaling

• Wat waren de indirecte oorzaken van de Eerste Wereldoorlog?

• Wat was de aanleiding van de Eerste Wereldoorlog?

• Welke landen deden mee aan de Eerste Wereldoorlog?

Herhaling

• Wat is het Von Schlieffenplan?

• Waardoor vielen er zoveel doden in WO1?

Herhaling

• Welke nieuwe wapens werden gebruikt in de Eerste Wereldoorlog?

• Wat waren de gevolgen van deze wapens voor de soldaten?

Wij gaan winnen!

• Overal in Europa is er veel enthousiasme omte gaan vechten én vertrouwen om te winnen: met Kerst zijn we weer thuis zijn!

• Europa mobiliseert.

Deze oorlog is goed:

ein frischer fröhlicher Krieg

Bondgenootschappen

(tot 1917)

 

• Geallieerden: Frankrijk, Engeland, Rusland, Italië, (Amerika na 1917)
  

• Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Turkse Rijk, Bulgarije

• Neutrale landen: Nederland, Spanje, Zwitserland, Noorwegen, Zweden

Von Schlieffenplan

• Duitsland was ingesloten tussen twee vijanden: Frankrijk en Rusland
• Om een tweefrontenoorlog te voorkomen wilden de Duitsers met dit plan eerst snel Frankrijk uitschakelen, om daarna Rusland te kunnen verslaan

En de Belgen dan?

• Aan het begin van WO1 is België neutraal. Helaas stopte dit Duitsland niet hun aan te vallen.
  
• In totaal vluchtten er ongeveer 1 miljoen Belgen Nederland in, in 1914.
  
• Om te voorkomen dat mensen vrijuit tussen het noorden en zuiden konden bewegen werd het Dodendraad (elektrisch draad, 450km) op de grens tussen België en Nederland geplaatst.
  

Loopgravenoorlog

• Het Von Schlieffenplan mislukt: de opmars van Duitsland loopt vast in Noord-Frankrijk en België
• Aan beide kanten van het front worden loopgraven gegraven...

Loopgraven (1)

• Loopgraven:

• Een stelsel van kilometers lange tunnels en gangen in de grond.

Loopgraven (2)

• De wapens zijn zo krachtig geworden, dat vechten op een open veld zelfmoord zou zijn

• Loopgraven zorgen voor meer beschutting

• In totaal wordt er aan het Westfront 40.000km aan loopgraven aangelegd

Loopgraven (3)

• De loopgraven zijn gegraven in een zig-zag-vorm: hiermee voorkom je dat een inslag van een granaat (nog meer) slachtoffers kan maken

• Om aanvallen moeilijker te maken wordt gebruik gemaakt van duizenden kilometers prikkeldraad

• Loopgraven worden uitgebreid met complete ondergrondse kamers

Zandzakken waren gevuld met aarde en modder, en waren bedoeld om de soldaten te beschermen

In het begin van de oorlog waren de rantsoenen nog wel redelijk, maar naarmate de oorlog langer duurde, was er ook steeds minder (goed) eten.

Als de soldaten niet hoefden te vechten, speelden ze bijvoorbeeld met kaarten.

Behalve de vijand hadden de soldaten veel last van ongedierte, zoals ratten en vlooien. Sommige soldaten kwamen de tijd tussen de gevechten door met het doden van ratten.

Honden hielden de soldaten niet alleen gezelschap, ze bezorgden ook boodschappen tussen de verschillende loopgraven.

Soldaten konden vaak alleen maar overdag slapen, omdat 's nacht een goed moment was om de loopgraven van de vijanden te bespioneren. 

Met een periscoop konden de soldaten de vijand bekijken, zonder grote risico's te nemen. Een periscoop werkt met spiegels.

Er zijn duizenden brieven en dagboeken van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven. Dit zijn tegenwoordig belangrijke en waardevolle bronnen.

Voor de veiligheid van de soldaten waren de loopgraven in zigzag-vorm.

Tussen de Noordzee en de Zwitserse grens (Westfront) wordt 40.000km aan loopgraven aangelegd.

Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland.

360˚ video van een loopgraaf

Tijdens de video kun je alle kanten opkijken! Probeer het maar eens uit!

Op wacht staan was één van de belangrijkste taken die je kon krijgen. Op het in slaap vallen tijdens de wacht stonden zeer zware straffen.

Behalve vechten en wacht houden, waren er nog genoeg andere vervelende klusjes in een loopgraaf, zoals zandzaken bijvullen, prikkeldraad repareren of het leegmaken van de latrines (wc's)

Loopgraven (4)

• Generaals geloven dat massale aanvallen vanuit de loopgraven effectief zijn. Dit is maar zelden het geval: soldaten worden kannonenvoer
  

• Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland

Waarom maakte beide kanten gebruik van loopgraven?

Vier jaar lang vanuit de loopgraven kijken naar 

hetzelfde stuk, kapotgeschoten, niemandsland...

Home before christmas?

Nieuwe wapens

• Kanonnen
• Gifgas
• Luchtwapens
• Vliegtuigen
• Tanks
• Vlammenwerpers
• Duikboten

Nieuwe wapens

• Om de loopgravenoorlog te doorbreken worden uitvindingen gedaan die zorgen voor nieuwe wapens.

• Naast generaals bepalen ook steeds meer wetenschap en techniek het verloop van de oorlog.

• De Eerste Wereldoorlog wordt 'de oorlog van de uitvinders'

Kanonnen

• Kanonnen zorgen voor de meeste doden en gewonden in de Eerste Wereldoorlog.
• Ze werden ingezet om vijanden mee te bestoken maar ook net vóór een massale aanval over het niemandsland. 

Gifgas

• Gif- of strijdgassen moesten ervoor zorgen dat de vijand, in paniek, de loopgraven zouden verlaten
  
• De meeste gasaanvallen waren door het gebruik van gasmaskers steeds minder dodelijk voor de soldaten, maar zorgde voor brandwonden, tijdelijke blindheid en angst.

gif - they shall not grow old

Luchtschepen

• Om het slagveld beter te kunnen observeren, gebruikte men luchtschepen om de ligging van de vijandelijke loopgraven te achterhalen.
• Behalve voor observatie werden Zeppelins (type Duitse luchtschepen) ook gebruikt voor bombardementen (op Antwerpen en Londen)

Balloon troops from a (Feldluftschiffer) unit prepare to raise their Parseval-Sigsfeld 'Drachen' balloon. c.1916

By the war's end some 4000 'Drachen' had been delivered to the German Army of which 241 had been shot down.

(Colourised by Benjamin Thomas)

Vliegtuigen

• Om voor een echte doorbraak in de oorlog te zorgen, zijn de eerste vliegtuigen nog te primitief.
• Toch beleeft de wereld de eerste luchtgevechten en bombardementen...

Royal Aircraft Factory R.E.8 (serial number B2258) and a Nieuport Scout (serial number B6821) biplanes at St. Omer Aerodrome at night, 19 December 1917.

Colour by RJM

Vlammenwerpers

• Net als gifgas moet de vlammenwerper voor paniek bij de vijand zorgen.
• Brandende benzine wordt, soms over afstanden van honderden meters, over het slagveld gespoten.

Tanks

• Hoe kom je levend bij de loopgraven van de vijand? Bouw een rijdend stalen harnas om je heen!
• Omdat de ontwikkeling ervan zeer geheim was, gebruikten de Britten de term 'tank', van watertank. Zelfs de arbeiders geloofden dat ze mobiele watertanks maakten.

A 'Fund Raiser' stands on top of a Mk IV Tank (Nº130 'Nelson') during a rally to promote war bonds, in London's Trafalgar Square.
December 1917.
(Nb. the tank was to remain in the Square for two weeks)
(The view in this photo shows a wall where now stands the north steps leading up to the National Gallery)

After being introduced into the First World War battle arsenal, tanks were taken on a tour of the country to encourage people to invest money in them as part of the war bonds appeal.

The tank-led victory at Cambrai in November 1917, with an advance of more than five miles on a front of six miles, quickly resulted in two tanks being sent to Trafalgar Square to drum up interest.

The success of these two tanks in persuading people to invest in these 'war winners', as Prime Minister Lloyd George described tanks, quickly led to Tank Weeks across the country as towns and cities vied with each other to raise ever higher amounts in subscriptions in War Bonds and War Savings Certificates.

There were eventually six touring tanks involved;
Tank 113 "Julian"
Tank 119 "Old Bill"
Tank 130 "Nelson"
Tank 137 "Drake"
Tank 141 "Egbert"
Tank 142 "Iron Ration"

There were more than 150 of these events across the country, with Glasgow raising the highest amount – £14,500,000.

Colourised by Royston Leonard

A German A7V Sturmpanzerwagen (Nº504 "Schnuck") of Abteilung 2.
Captured by the New Zealand Division at Frémicourt, Nord-Pas-de-Calais on the 31 August 1918 (photo taken 18/9/18).
The A7V had a crew of 18 men and was powered by two 100hp Daimler engines. It was armed with one 57mm Gun and six machine guns.
"Schnuck" was displayed in London on Horse Guards Parade in 1918/19 and given to the Imperial War Museum in 1919 but disposed of in 1922 with only the main gun kept.
(Nb. "Schnuck" was a Hybrid, combining the vehicles Nº504 and Nº544)
In some ways the A7V was a better tank than the British Mark IV, it had two engines which gave it more power and a top speed of 8 mph (12km/h) and was protected by 30 mm (1 3/16 inch) armour. In other ways, however, it was inferior: its high centre of gravity made it somewhat unstable over rough terrain and it could only traverse trenches under 6 feet (1.82 meters) across. The Germans did not have a lot of confidence in their own tanks, only about 20 A7V's were built, and they preferred to use captured Mark IV's. In fact the German army was so enamoured with the British Mark IV tank that the High Command ordered a German tank to be built based on the Mark IV design, which gave birth to the A7V/U. It had all-round tracks like the British machine, but kept all the internal components of the old A7V. Still, only a prototype was ever built.
Color by Leo Courvoisier

French Renault FT17 tanks pass American troops as they move towards the front at Valpries Farm near Juvigny, France, 1918.

The French FT17 was one of the most revolutionary tank designs in History. It was the first tank to ever feature its armament in a 360' degree rotating turret while its layout; crew compartment at the front, engine compartment at the rear and armament in turret became and still is the accepted standard layout for tanks to this day.

In excess of 3000 FT17 tanks were produced, most of which in the year 1918 and saw their battlefield debut on the 31st May of the same year during the Second Battle of Marne.

The tanks were massively successful and following the end of the First World War saw service with the armed forces of many other countries including (but not limited to) Belgium, Poland, Czechoslovakia and Spain as well as other countries as far afield as Brazil, Japan, China and Afghanistan.

The French Army still had over 500 FT17 tanks in active service in 1940 at the time of the German invasion during the opening years of the Second World War. A large number of these tanks were captured by the Germans and despite their battlefield obsolescence still found service in roles such as Airfield Defence and Occupational patrols.

Colour by Joshua Barrett

Duikboten

• Duikboten bestonden al sinds de 19e eeuw, maar in de Eerste Wereldoorlog werden ze voor het eerst (met name door Duitsland) massaal ingezet.
• De Duitsers probeerden met de Onbeperkte Duikbotenoorlog (1915/1917) alle schepen (oorlogs-, koopvaardij- en passagiersschepen) tot zinken te brengen

Gevolgen

• De nieuwe wapens en oorlogsvoering laten zichtbare en onzichtbare verwondingen achter

• Van de mannen met de kapotgeslagen gezichten...

• ...tot zware psychische klachten, vaak omschreven als Shellshock

Video

Shellshock

0

Vóór en ná:

om de verminkte mannen toch nog een leven te kunnen bieden...

...werd  geëxperimenteerd met plastische chirurgie en maskers

Loopgraaf voeten

• Omdat de soldaten langdurig met dezelfde laarzen en sokken in de vocht en modder moeten staan, gaan hun voeten opzwellen, infecteren en vervolgens afsterven.
  
• Meestal is amputatie de enige oplossing voor loopgraafvoeten

Van wanneer tot wanneer was de Eerste Wereldoorlog?

1. 1871-1872
2. 1914-1918
3. 1939-1945
4. 1917-1922

Welke wapens werden er gebruikt tijdens de Eerste Wereldoorlog?

Antwoordstructuren

1. Lees de vraag goed door (wat vragen ze van je?)
2. Herhaal een stuk van de vraag
3. Signaalwoord + uitleg
4. Verwijzing naar de bron  (optioneel)
   

Examenvraag

Controle

Paragraaf 2,1 - Spanningen in Europa

Blz. 42 t/m 46

Opdrachten: 2, 3, 5, 6, 7, 10, 11

Activiteit

Laat zien:

• Aantekeningen
• Huiswerkopdrachten
• Andere opdrachten

Opdrachten

Paragraaf 2,2 - Spanningen in Europa

Blz. 47 t/m 52

Opdrachten: 2, 4, 5, 6, 8, 9, 10

Schrijf dit in je agenda!

Afsluiting

Aan het eind van deze les kun je:

• Je kunt uitleggen waardoor er zoveel doden vielen tijdens de Eerste Wereldoorlog.

• Je kunt uitleggen wat het Von Schlieffenplan is.

• Je kunt benoemen welke nieuwe wapens er werden ingezet in de Eerste Wereldoorlog.

• Je kunt uitleggen hoe in het algemeen een aanval tijdens de loopgravenoorlog verliep.

• Je kunt uitleggen wat de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog waren voor de soldaten.
  

Fijne dag!

Video

In Europa

1916 | Gruwelijke gezichten van WOI

0

Video

In Europa

1915 | De Eerste Wereldoorlog in België

0

Eerste Wereldoorlog

Tweede Wereldoorlog