H5 - T5: BS4 De nieren

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Verbind de juiste namen bij de onderdelen van het leverlobje.

Tak van galgang

Tak van leverader

Tak van poortader

Tak van leverslagader

Juist of onjuist:

Bij een te hoge concentratie glucose in het bloed maakt de alveesklier insuline aan.

1. juist
2. onjuist

De lever zet ammoniak om in ureum. In de afbeelding zie je een gedeelte van een leverlobje.

In welk bloedvat tref je de hoogste concentratie ureum aan?

1. De leverader
2. De leverslagader
3. De poortader

Nieren

Vandaag leer je:

- bouw van de nieren,

- functie van de nieren: filteren van je bloed, 

- twee processen spelen een rol:

> ultrafiltratie

> terugresorptie

> ADH

Andere uitscheidingsorganen

Huid                lever                        longen

Leerdoelen

• Je kunt de verschillende organen van het uitscheidingsstelsel en onderdelen van de nieren benoemen in afbeeldingen.
  
• Je kunt uitleggen hoe de nieren urine produceren en bewaren.
• Je kunt uitleggen wat de rol van ADH is bij het regelen van de hoeveelheid urine

• Gezuiverde bloed via nierader naar de onderste holle ader
• Water met alle afvalstoffen verzamelt in nierbekken
• Dit heet urine
• Via urineleider wordt urine naar blaas vervoerd
• Voor opslag tussen de 0,5 en 0,8 l urine
• Vanuit blaas gaat urine via de urinebuis naar buiten.
  

Nieren

• In nierschors en niermerg liggen nefronen
• Nefronen bestaan uit nierbuisjes
• Nierbuisjes monden uit in verzamelbuisjes en die weer in nierbekken
• Nierbuisje start met nierkapseltje (kapsel van Bowman), heeft twee gekronkelde delen en een lus (lis van Henle)
• Haarvaten uit nierslagader: glomerulus
• Diameter afvoerende arteriolen klein, zorgt voor hoge bloeddruk glomerulus
• Veroorzaakt ultrafiltratie naar nierkapsel

Terugresorptie

Terugresorptie vindt plaats in:

- Tubulus,

- Lus van Henle

- Verzamelbuis

Vergelijk BINAS 85C

Vorming urine

In een niereenheid (nefron) wordt urine gevormd.

De ultrafiltratie in kapsel van Bouwman --> vorming van voorurine

Terugresorptie heropname bruikbare stoffen in het bloed: lis van Henle, verzamelbuis, tubulus

Lus van Henle

Met name in lus van Henle vindt terugresorptie plaats.

In dalende deel vooral water (osmo waarde stijgt).

In stijgende deel vooral zouten (osmo waarde daalt). 

Vorming urine

De urine vorming hangt af van een aantal factoren:

• De hoeveelheid opgenomen vocht.
• De hoeveelheid opgenomen zouten.
• De hoeveelheid vocht en zouten die je verliest door transpiratie.
  

Urine

Elke dag produceer je  ±180 liter voorurine. Na terugresorptie blijft er maar 1% voorurine over: 1,5 - 2L urine.

Ong. 178L water, 1,5kg keukenzout en 270gr glucose teruggeresorbeerd. 

Urinewegen

Urine sijpelt vanuit de verzamelbuizen in de nierkelken.

Hier beginnen de urinewegen.

De volgende organen maken deel uit van de urinewegen:

• Nierbekken
• Twee urineleiders
• Urineblaas
• Plasbuis

Urineblaas (vesica urinae)

hoe werkt ADH?

1

2

3

4

Blaas

nieren

Urinebuis

Urineleider

Je drinkt erg weinig. Wat gebeurt de ADH concentratie? En de terugresorptie van water?

1. ADH neemt toe, terugresorptie toe
2. ADH neemt af, terugresorptie toe
3. ADH neemt toe, terugresorptie af
4. ADH neemt af, terugresorptie af

Vervoert de urine vanuit de nieren naar de (urine)blaas.

Slaat de urine tijdelijk op

Via deze buis verlaat urine het lichaam

Hier worden afvalstoffen uit het bloed gehaald.

Niermerg en nierschors

Urineleider

Urineblaas

Urinebuis

De juiste volgorde van het uitscheidingsstelsel is...

1. Nieren - Blaas - Urineleider
2. Nieren - Urineleider - Blaas
3. Urineleider - Nieren - Blaas
4. Urineleider - Blaas - Nieren

Nierschors

Niermerg

Nierbekken

Nierader

Nierslagader

In welk gedeelte van een nefron (niereenheid) wordt ervoor gezorgd dat een mens zo veel mogelijk water uit de voorurine terugresorbeerde, zodat hij slechts kleine hoeveelheden urine produceerde?

1. In de Lis van Henle
2. In het kapsel van Bowman
3. In het nierbuisje
4. In de glomerulus

terugresorptie water

terugresorptie zout

invloed ADH

terugresorptie glucose

De resorptie van glucose door het nierbuisje gebeurt via actief transport. Wat is waar?

1. Het kost vrijwel geen energie
2. Het gaat vanzelf, met de concentratie mee
3. Het kost energie in de vorm van ATP
4. Het kost energie in de vorm van warmte

neurohypofyse

adenohypofyse

meer ADH

minder ADH

Als je lang niet hebt gedronken, dan

de osmotische waarde van je bloed. Hierdoor gaat de

                                                                                 produceren.

De permeabiliteit van de verzamelbuisjes wordt door dit hormoon                           , hierdoor wordt er                            water                                       uit de voorurine.

stijgt

daalt

groter

kleiner

meer

minder

gefiltreerd

geresorbeerd

maken

opdracht 27 t/m 32