De koloniale relatie tussen Nederland en Indonesië: VOC tijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

De koloniale relatie tussen Indonesië en Nederland

De VOC-tijd (1596-1799)

De VOC-tijd: 1596 - 1799

Deelvraag

Hoe kon de VOC zo veel winst maken in Indië?

De rijke Republiek

• 1568-1648: Tachtigjarige oorlog (Nederlandse Opstand)

• Oorlog is in principe slecht voor de handel, maar de oorlog werd vooral in de Zuiderlijke Nederlanden uitgevochten (huidige België)

• Haven van Antwerpen werd afgesloten: handelschepen wijken uit naar Amsterdam

Waarom groeide al snel de economie in de Republiek?

Waarom is het gunstig voor Holland dat Antwerpen bezet werd door Spaanse troepen?

Republiek wordt handelscentrum van Europa

Specerijen

• Specerijen= delen van planten 
• Smaak, langere houdbaarheid, medicijn.
  

• Groeien alleen in Zuidoost-Azië.

• Door lange route, met veel tussenhandel zijn specerijen peperduur.

Waar groeien specerijen?

1. In landen met een koud klimaat
2. In landen met een woestijn klimaat
3. In landen rond de evenaar
4. In landen waar het veel regent

De zijderoute

Europese landen willen zelf winst maken

• De Portugezen ontdekken de route naar Azië
  

• Vasco da Gama maakt als eerste Europeaan de zeereis naar India (1498)

• Portugezen houden deze Carreira da India strikt geheim

Nederlanders willen dat ook!

• Spionage!

• Jan Huygen van Linschoten reist mee en beschrijft de reis in zijn Itinerario'

Welke Nederlander bereikte uiteindelijk Indië?

1. Cornelis de Houtman
2. Jan Huygen van Linschoten
3. Michiel de Ruyter
4. Willem Barentsz

De Itinerario, of Voyage ofte schipvaert, naer Oost ofte Portugaels Indien (...enz. enz.), was meer dan alleen een routekaart.

Er stonden heel veel tekeningen in van vreemde kusten, dieren, mensen en hun rituelen. De Nederlanders keken hun ogen uit.

Nieuw probleem!

• Steeds meer Nederlandse (compagnieën) bedrijven gaan naar Indië varen.

• Hierdoor ontstaat veel concurrentie tussen Nederlanders onderling

• De prijs van de specerijen daalt hierdoor snel, de winst dus ook

Eerste Nederlanders in Azië

• Cornelis de Houtman komt in 1596 als eerste Nederland in Oost-Indië aan
  

• Opbrengst net voldoende om de kosten eruit te krijgen.

• Toch is het doel bereikt: een route via Kaap de Goede Hoop is bewezen

Wat doet de Nederlandse regering om de dalende winst tegen te gaan?

Wat is het gevolg van de oprichting van de VOC?

1. Winst daalt
2. Concurrentie daalt
3. Concurrentie stijgt
4. Winsten stijgen

Wat weten jullie nog over de VOC?

Het bestuur van de VOC

Het bestuur van de VOC was verdeeld over zes kamers (afdelingen) in diverse Nederlandse steden. 

Uit de kamers werd het hoofdbestuur van de VOC gekozen, de Heeren XVII.

bestaande uit 17 personen, afgevaardigden van de afdelingen 

Aandelen VOC

• Voor elke reis werd een nieuw bedrijf opgericht= compagnie
• Eerste bedrijf in de wereld
  dat aandelen uitgeeft.

• Dividenduitkering
  
• Mensen krijgen een deel van de winst!

Doel: monopolie op de specerijenhandel ten oosten van Kaap de Goede Hoop

Waarom gebruikte de VOC weinig geweld ondanks dat ze dit wel mochten gebruiken?

Hoe?

• Uitschakelen van concurenten

• Bouwen van handelposten

• Contracten met inheemse vorsten

• Opbouwen van handelsnetwerk in Azië

• Indien nodig: veel geweld

Jan Pieterszoon Coen

• Berucht vanwege het gebruik van geweld

• Vermoorden of verbannen van de bevolking van de Banda-eilanden

• Hongitochten, speciale strafexpedities om smokkelen tegen te gaan

Waarom greep men met geweld in op de Banga-eilanden?

1. inwoners kwamen in opstand
2. Inwoners gebruikte geweld tegen de Nederlandens
3. Inwoners verkochten goederen aan andere landen
4. Inwoners hielden zich niet aan de regels van de Nederlanders

Wat was het gevolg hiervan?

• Inwoners werden gedood of verbannen
• Grond werd in beslag genomen, verdeeld in stukken en verhuurd aan Europeanen

Maar..

• Dan mochten ze alleen de foelie en nootmuskaat aan de VOC verkopen

Wat deden de Nederlanders als gevolg van de hongitochten (strafexpedities)?

1799: Einde VOC

• Engeland krijgt steeds sterkere vloot

• Minder vraag naar producten van de VOC

• Kosten voor personeel en schepen stegen

• Winst daalde door dalende vraag en toenemende kosten

• Vierde Nederlands-Engelse oorlog (1780-1784)

• Slecht bestuur en corruptie