3.1 De Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

3.1 De Verlichting

• De standensamenleving
• De verlichting
• Nieuwe ideeën over bestuur
  
• Amerika
  

Standensamenleving

In Frankrijk is men verdeeld in drie standen

1. De geestelijkheid
2. De adel
3. De derde stand

De eerste en tweede stand staan boven de derde stand (de bourgeoisie)

• Zij hebben privileges, ze betalen minder belasting
• Ook konden ze belasting heffen op normale mensen (de derde stand)
• Ook moesten boeren betalen om bijv. de molen van een heer te gebruiken
  

De Verlichting

Renaissance > WetenschappelijkeRevolutie > Verlichting

• Tijdens de Wetenschappelijke Revolutie ontstaat het idee dat:
   Alles te verklaren is dmv. verstand en rede (rationeel/ logisch denken)
• Men raakt geïnspireerd door o.a. Newton die zwaartekracht aantoont dmv. formules
• De verlichtingsdenkers zoeken formules die de samenleving een betere plek moeten maken
  
• Ook wordt er niet meer blind geloofd in wat de kerk te zeggen heeft
   Én zijn de verlichtingsfilosofen voor religieuze tolerantie

Nieuwe ideeën over goed bestuur

"Formules" die de samenleving een betere plek moeten maken... Hoezo?

• Standensamenleving/ slavernij
   mensen zijn van nature gelijk, de standen zijn dus oneerlijk, en slavernij is onchristenlijk
  
• Absolutisme:
   Mensen willen een staat waarbij iedereen gelijk is én dezelfde wetten gelden voor iedereen, dus ook voor de koning
• (religieuze) tolerantie (verdraagzaamheid), verlichte denkers vonden dat iedereen mocht geloven wat hij wilde
  

Jean-Jacques Rousseau

Rousseau was vóór democratie

• Natuurrechten
• Hij vond dat niet de koning absolute macht moest hebben
• Máár het volk!
   -wie bedoeld hij met het volk?
  

Charles de Montesquieu

Trias politica (driemachtenleer)

Oftewel: scheiding der machten

• Niet één persoon moet alle macht hebben. Hoe dan wel?
  

1. Vergadering van vertegenwoordigers van het volk (wetgevende macht)
   
2. Regering: wetten uitvoeren
   (uitvoerende macht)
   
3. Rechters: wetten controleren
   (rechtsprekende macht)

• Dit moet machtmisbruik voorkomen
  

Absolute vorsten waren niet blij met de verlichting

• Boeken met kritiek op bestuur en kerk worden verboden (censuur)
  
• Verspreiding van ideeën stopte niet
• In salons werden ideeën verspreid
   -Hier kwamen rijken burgers en geleerden samen
• Door de boekdrukkunst konden ideeën zich snel verspreidden
• Hierdoor ontstond het publieke debat
  Mensen in de samenleving praten mee over ideeën en problemen
  

Voorbeeld van een salon

Ontevreden kolonisten

Amerika begint als een collectie van Engelse koloniën

• Bewoners zijn: Europeaanse kolonisten (Americans)    

• Door slavenhandel getransporteerde Afrikanen (African Americans)

• En oorspronkelijke bewoners (native Americans)

• In de koloniën wonen rond 1775 veel mensen die nog nooit in Europa zijn geweest (veel geboortes) Zij noemen zich Amerikanen

• Wél zijn ze Britse onderdanen máár voelen ze zich niet verbonden met het moederland

Protesten

Amerikanen zijn ontevreden over de Britse overheid

• De Britten besluiten in 1774 dat de Amerikanen méér belasting moeten betalen

• Máár de Amerikaanse bevolking is niet gerepresenteerd in het Britse parlement...

• Amerikanen verzetten zich: "No taxaton without representation!"

• Britse monopolie op de handel in thee zorgt voor nog meer woede...

Britse loyalisten worden overgoten met teer en krijgen vervolgens veren over zich heen gestrooid

"Tarring and Feathering"

Een verslag over "Feathering"

A particularly violent act of tarring and feathering took place in August 1775 northeast of Augusta, Georgia. Landowner and loyalist Thomas Brown was confronted on his property by members of the Sons of Liberty. After putting up some resistance, Brown was beaten with a rifle, fracturing his skull. He was then stripped and tied to a tree. Hot pitch was poured over him before being set alight, charring two of his toes to stubs. Brown was then feathered by the Sons of Liberty, who then took a knife to his head and began scalping him.

Onafhankelijkheidsoorlog

Op de "Boston Tea party" wordt fel gereageerd

• Dit zorgt voor nóg meer verzet

• De 13 koloniën gaan samenwerken en komen in opstand
  

• Deze opstand noemen we de Amerikaanse revolutie
• De Britten verklaren in 1775 de oorlog met Amerika (1775 - 1783)
  

• Vanaf 1776 komen de Amerikanen met de onafhankelijkheidsverklaring
   Dit is het begin van de Verenigde Staten
  

De Verlichting en Amerika

• De onafhankelijkheidsverklaring is gebasseerd op de ideeën van de verlichting (vrijheid, gelijkheid en broederschap)
• Om een absolute leider te voorkomen werd gekozen voor een  federatie:  Samenwerkingsverband tussen staten met eigen bestuur 
  Grotere beslissingen worden landelijk gemaakt
• Aan het hoofd staat een president die wordt gekozen door het volk
• Ook wordt de trias politica toegepast (?) en komt er een grondwet